Vraag en antwoord & Wie wat waar

A.K. Pronk van "Mooie trawler plaatjes" heeft  zo'n stuk of 100 van zulke gedichtjes.
Heb ik ooit eens van hem gekregen.
Misschien wil hij ze wel in een aparte topic plaatsen, of..........hij toestemming wil geven.

Karel,

Van mij mag je een nieuwe topic opzetten, ik denk dat er wel belangstelling voor is.
Je kan tevens een ieder die in het bezit is van een Schevenings gedicht uitnodigen dit
te plaatsen op deze site.

groeten, Arie

Beste Witkwast. Ik las in één van je berichtjes dat je zo graag eens een gedichtje of iets dergelijks wilde zien(lezen) over de visserij of Scheveningen. Ik heb nog een stichtelijk versje gevonden van Aerend Tael. Het heet DE SÊ TREKT. 


De sê dêar mot je noait mee trouwe,
m'n seun, je trekt an 't korste end,
je ràekt 'r noait iet an ewend
al ken je op je schúitsje bouwe.
De sê is as 'n jonge frouw
en êt 't liefst 'n jonge fent
maer as 't aers iet weze ken
't drèait dan wis úit op 'n ouwe.
Wat trekt mêr as 'n frouwen èar.
Wie rust foardat ie 'n steetsje êt
in 't uweluksboatsje.
De sê trekt en de frouw trekt
maer't felste trekt de sê:
't is je broadsje.

Goeie stoom, leen/spaans/

Volgens opgave zijn de volgende 6 gedichten van Jaap Knoester.

De reddingsboot

Scheveningers, u bent toch niet vergeten
de tijden van weleer?
Nu hebben we een reddingsboot
U weet, de “Bernard van Leer”.

Doch laat ons niet vergeten,
de tijd die heeft z’n loop.
U weet toch wel die roemrijke jaren
van reddingsboot de “Zeemanshoop”.

Deze mensen; altijd paraat voor
mensen in nood
staan vaak aan veel gevaren bloot.

Deze mensen, echt ik weet niet hoe,
Ik wens ze, in al hun akties
behouden vaart, en alle zegen toe.




P.S. Wie U ook bent, zwart, blank, geel, hoe ‘t ook zij
Laat ons dankbaar zijn voor deze reddingsmaatschappij

De zee

Ik heb een wandeling gemaakt
over het stille strand
en zo de zee in ogenschouw genomen
Nou, daar is echt iets aan de hand!

Is dat de zee, eens met mooie
witte brekers getooid?
Nu is het een grote vuilnisbelt
waarin al de welvaart vuiligheid
van vele landen wordt gegooid.

Dan sta je daar, en vraag je je af
Wat moet dat worden in t verschiet?
Nee Vissersmensen, daar je brood verdienen,
Nee echt, benijden doe ik je niet.

Scheveningen 1

Scheveningen waar ben je gebleven
met je oer gezelligheid.
vleetloggers die zijn verdwenen
graaien is verleden tijd.
Nettenboetsters in hun glorie
beroemd in landen wijd en zijd.
Ja, dat oude Scheveningen
werd door velen echt benijd.
Nu ben je ook een Ferryhaven
NorfolkIine en dat gedoe.
Hektrawlers, nieuw groot ontworpen
gaan naar vreemde havens toe.
Vraagt men nu zo’n oude zeeman
waar gaat dat Scheveningen nu toch heen.
Dan schudt de oude vissersman z’n hoofd, en zegt,
ik weet het niet, we staan alleen.
Jaren zijn wij uitgevaren, met tonnen, zout en het schotse want.
Deze tijd is nu verleden en slijt ik mijn oude dagen,
vaak aan Scheveningse strand.

Scheveningen II

Scheveningen waar ben je gebleven,
schelpenvissers op je strand,
en je vele haringtonnen
opgestapeld aan de kant.
Als kind heb ik vaak hard gelopen,
dat was voor ons gewoon een sport
om aan de haven te gaan kijken,
naar het nieuwe praairapport.
Ja die dagen zijn vervlogen,
naar de jaren van weleer.
Dat Scheveningen zo verandert,
doet mijn Scheveningse hart soms zeer.

Scheveningen in de winter


Scheveningen in de winter
Buiten is het guur en koud.
Als ik zo naar buiten kijk,
naar onze gevleugelde vrienden
krijg ik het soms benauwd.
Mensen, nu ook voor hen zorgen
is toch niet zo’n toer
Als het even kan,
geef ze dan wat voer.
Ach, zo moeilijk is dat toch niet!
Als dank van deze vrienden,
Voor U in t voorjaar:
Het Hoogste lied.

Stormwind

Stormwind giert langs strand en duinen
grote golven rollen af en aan
gaat men naar dit schouwspel kijken
ziet men er vaak die oude zeelui staan.
Terwijl zij daar, de ogen turend,
naar de schepen ver in zee.
Ik weet, want als je in hun hart kon kijken,
zij leven met die mensen mee.
Deze mensen vaak bejaard al
met in hun oren nog het golfgeruis.
Vele van die oude vissers, wonend nu
in een bejaardenhuis
Zij die eens de zee trotseerden
in zomer en in winterkou
om daar de kost te gaan verdienen,
voor hun gezin, kinderen en vrouw.
Eerbied voor die oude vissers
voor wie de laatste dagen slaan.
Respect voor hen, die in deze dagen,
voor het dagelijks brood de zee op gaan.
Ik weet dat in die gezinnen steeds
onafgebroken aan hen wordt gedacht.
Wens ik alle vissersmensen

Behouden vaart en goede wacht.

“De oude surfplank”

Afgelopen zomer aan het strand,
werd ik geconfronteerd,
met de surfers daar bezig, onderhand
in sport die vroeger niet bestond nooit werd geleerd.
En daarom doet het mij deugd,
zonder te zullen overdrijven.
Iets uit m’n vroege jeugd,
of daaromtrent te schrijven.
Het is ook waar dat in die jaren,
of beter gezegd voorheen,
De jeugd toen ook geen lieverds waren,
dat vertel ik U maar meteen.
Vele ouderen die prezen dan ook de dag,
als de loggers langs de kade,
getuigd en gesierd met wimpel en vlag,
in hun mooi geschilderde gewade.
ter vertrek naar zee toe lag.
Waar de jeugd overigens zich vermaakte,
en waar rondom de wallekant ,
alles en ieder van werklust blaakte.
Elke tijd heeft zo zijn charme,
zo is het nu en was het voorheen.
Soms doet het me nog m’n hart verwarmen,
Als ik denk aan die tijd zo lang geleen.
Op de kaai daar lagen altijd planken,
nodig voor lossen en laden van ‘n schip.
‘t Was dan aan de jeugd te danken,
zo’n attribuut in ‘t water te plompen in ‘n wip.
En wat me goed is hij gebleven.
Waarvan ik hier getuig.
‘t Is naar waarheid weergegeven,
men deed dat met een tonnen duig.
Tewater lating geschiede zonder doop,
dit ceremonieel werd nagelaten.
Je had enkel maar de hoop,
dat de politie ‘t niet had in de gaten.
Als die er aankwam dan ging je aan de haal,
dan moest je heel hard lopen,
want als hij je greep kreeg je ‘n proces verbaal,
of je moest mee naar ‘t bureau dat was niet te hopen.
Om met zo’n plank door de haven te wrikken,
Was ‘n genot dat hoeft geen betoog.
‘t Was om je vingers er bij af te likken.
De vaardigheid daarin, was gewoon ‘n lust voor ‘t oog.
Nu doen ze dat met surfplanken,
gekleed met rubber-pakken aan.
Soms gepaard gaande met muziek en andere klanken.
Vroeger is het met ons zó niet gegaan.
Loopplankje varen was voor ons toen al ‘n feest,
dat geef ik hiermee te verstaan,
Ook zijn wij de voorlopers geweest,
van de tegenwoordige surfers, daar kunt U van op aan.


L. Kleijn

Fersuchting fan 'n ouwe fisserman.

Ik foer op'n bom-- me seun êt 'n logger
maer de têd fan de bom is forbij.
Ik sel motte kapsêze,seuntsjelief,'k mog'r
'n bommetsje liever as jij.
--Joj,lang me pêp eris fan achter 't luierbalkje.
Pff,pff. Wat de têd al iet ken ferare.
Ik denk maer: de liefde is blind.
We selle non sêampies'n logger gêan fêare
maer de bom was 'n jofeler kind.
't Is nou maer jêage en fliege en jachte.
Je eb gien têd for 'n sloksje of prúim
maer forders, m'n seun, fan mên oar je gien klachte
want gelik blêft de sê en 't rúim
Ik ken je feréale fan dêagen en nachte
dadde me dobberde mit onze stee
en wekelang swalkte en stonge te wachte
totdat de mèan s'n fertelseltsje dee.
As de sturm was gèan legge en 't wèater an 't fiere
dan was't: paie je wantsje maer nat,
en dan maer nèa koai, 't sel so lang iet mêr diere
we fange 'n goedsje fan dat.

Aerend Tael.

Arie en zijn maaltijd

Het volgende vond plaats circa 20 jaar geleden
Ge zult zeggen wat nu alweer
Waar ik nu aandacht aan ga besteden
Zijn gegevens die ik keer op keer
Hoor van andere die dat mij verhalen
Wat er op de vloot zoal plaatsvond en is gebeurt
Die ik dan weer aan mijn lezers zal vertalen
Zij het met enige fantasie wat opgefleurd.
Nu ben ik echt geen duizendjaartje
Die alles zelf heeft meegemaakt
Maar ‘t is grotendeels een allegaartje
Van wat ik hoor, als ik met anderen aan de praat geraak.
De hoofdpersoon waar ‘t om gaat, ik noem hem Arie
(Zijn is is gefingeerd), was kok op ‘n trawler haringboot
Een trekker dus, en wat ik hoorde, zei men, was geen larie
Dat hij zo goed kon koken, je at je bijna dood.
Zo gezegd dus bij wijze van spreken
En niet te serieus worden opgevat of worden vergeleken.
Arie nu, had ‘s morgens na het ontwaken
Tijdens thuisstomen van Ierse Zee naar Scheveningen toe
Het idee opgevat een buitenissig hapje klaar te maken.
Maar bij gebrek aan ingrediënten wist hij alleen niet hoe.
Verse groenten was er niet, want die was op
Conserven wel, die waren genoeg voorradig
Vlees en worst uit blik was er ook nog voor iedere kop
Al was die er niet veel en overdadig
Vol goede moed ging Arie aan de slag
Op zoek eerst naar blikken met groente in de kast
En koos sperciebonen uit voor deze dag.
Maar bij ‘t openen daarvan was hij opeens verrast
Want hij ontdekte spoedig en alras
Dat de inhoud daarvan niet met de etiketten klopte
Zoals op de blikken aangegeven was.
Zodoende ook direct verder met het openen stopte
Wat, dacht hij, zal ik n toch weer beleven.
Hoe kan dat toch? vroeg hij zich af
Die etiketten zijn toch foutief aangegeven?
Mensenlief hij stond gewoonweg paf.
Wat Arie niet wist, was dat de jongens bij hem aan boord
Voor de grap de etiketten daags tevoren hadden verwisseld
En zij repten daarover wijselijk met geen woord
Dat hadden zij natuurlijk tevoren bedisseld.
Arie gaf het op en serveerde toen maar
Een maaltijd van wel vier verschillende gangen
Vond dat trouwens niet gek of raar
Men kon tenslotte niet alles van hem verlangen
V de oorlog was en kreeg nooit een kok
Zover Arie wist en zich kon heugen
Het ooit met opvarenden over groenten aan de stok
Omdat men toen voor veertien zielen, dat is geen leugen
Voor slechts één daalder groenten naar zee mee kreeg
Waarvan één conservenblik met ‘t merk twee gekruisde sleutels
En ter completering twee vaten aardappels gevuld tot aan de deutel
Als je ze opende dan waren ze half leeg.
Toén was het voor ‘n kok wel erg simpel
Een hap klaar te maken voor de ploeg
Daar slaagde hij dan in met vlag en wimpel
Want peulvruchten waren er aan boord genoeg.
Voor die taak toen kreeg de kok per dag zo’n zeven centen
Dat aan ‘t eind der teelt verrekend werd.
Ook had zo’n man maar weinig ingrediënten
Voor ‘t bereiden van capucijners, bonen en of snert.
Dan is het nu op de schepen met eten wel anders gesteld.
Er is voor ieder voldoende daarover geen nood
Ook zij dan nog even vermeld
In plaats van zeekaak elke dag vers brood
Gaan we weer even terug naar Arie
Die ging bij binnenkomst naar ‘t kantoor
Maakte daar een hoop bombarie
En stelde daar de reder voor
Om geen blikgroenten meer van die leveranciers te kopen
Want, zo zei Arie, ik denk en ik ben bevreesd
Dat ze op die fabriek toch minstens waren bezopen
Of bij ‘t vullen onder invloed zijn geweest.

Oud-Schipper Kleijn.   1982

`t Schellevisje.

Ik kreeg onderlest van onze Chris,
Een lekker maeltje schellevis.
Ik eb et lekker in de ove
Een allef uurtje laete stove.
Wel meid schei ut, meid mot je ore,
Ik pak et pannetje bij zijn ore,
En lang de mosterd en azijn,
Der komme Wullem en onze Trijn.
Ik denk, as tat non gien wonder is,
Non eb ik een lekker stikje schellevis.
Ken je der weer van gaen deile.
Non ben ik gelukkig ook een eile
Dus zeg ik, gae maar lekker zitte,
Maar ik a de pe as de klitte.
Ik eb toen de borde klaer e zet.
De lepels e pakt ut et kammenet,
En we wouwe net gaen bidde,
Toen zei ze, zal et nooit vergete meid eb e krete
Je ben  de vurreke vergete.
Ik ben toe maer weer op e staen
En maar weer naer de keuken e gaen.
Ik kom brom om weer te gaen beginne,
Zeit Trijn, ik ben zo wee van binne.
Dus ik ben maer weer op e staen
Ik et koffie in de pot e daen,
de mellek op et gas e zet
en zo een lekker bakje e zet.
Ik a zelf ook nog iet e dronke,
En ik kom me kaemertje weer binne,
Om an me schellevisje te beginne.
Mens, ik dog toen dat ik wat kreeg.
Mijn pannetje vis was leeg.
Zo ane toe die twie sekrete,
Mijn schellevisje op e gete

Beetgenomen

Dicht bij ‘t oude Hotel Zeerust
En het vrouwtjesmonument
Staat altijd ‘n ploegje mensen doelbewust
‘s Ochtends soms om 9 uur al of daaromtrent
En als het goed weer is daar te confereren
Over alles wat er al zo te doen is en gepasseerd.
En dan kan ‘t wel eens verkeren
Dat je uit zo’n gesprek wat leert.
Hier ontmoet je steevast Mink de Beer
De hoofdrolspeler in dit gedicht.
Soms oude Piet de Niet, Simon de Vrijdag
En nog meer mensen die ik ken, ook van gezicht.
De bijnamen genoemd dat mag
Daar heb ik permissie voor gekregen.
Teun Pronk was erbij en hij is mijn getuige
Dat zij daar hadden niets op tegen.
Dus had ik het niet uit m’n duim zit te zuigen
Mink zei, “schrijf maar raak ik ben je mannetje”
Gaf me ‘n schouderklopje, sprak dat doe je graag
“Maar geef me daarvoor dan wel een half kannetje”
Als het gaat dan liefst nog wel vandaag.
Toen vertelde hij ‘n anekdote
Meegemaakt met reder J.J. genaamd meneer
Die daarover dacht ik heeft genoten
Maar dat wist Mink dan niet zomeer.
Meneer had Mink ontboden op ‘t kantoor
En vroeg of hij een slokje luste
“Nou”, sprak Mink, “liever twee dan één hoor!”
Want ik wou je vragen of je vannacht
Als monteur invaller mee kon op de SCH 8.
Mink stemde in, ging meteen pakken en nam van alles mee
Wat hij dacht nodig te hebben voor ‘n reis naar de Ierse Zee.
Toen ze na 1 1/2 etmaal zich diep in ‘t Kanaal bevonden
Kreeg de motor kuren deed erg raar.
Na ‘t stopzetten werd ‘t euvel door Mink gauw gevonden
Een verbogen kleppenstang en gebroken tuimelaar.
Reserve daarvan was niet aan boord.
Zachtjes aanvarend konden zij nog voort
Naar Falmouthbay werd koers gezet
En door Mink bij de motor goed opgelet.
Onderdelen per zenderverkeer besteld.
De rederszoon zou die per vliegtuig brengen
Dat was, dat zij hiermee verteld
Om de reis niet nodeloos te verlengen.
Doch voordat Bas de rederszoon op reis zou gaan
Nam J.J. zijn zoon even terzijde
Gaf hem een fles voor Mink en de onderdelen beide
Meneer zei: “Lever alles keurig af”.
Bas zou dat doen en na zo’n 2 uur vliegen aangekomen
En wat Mink zag als ‘n straf
Toen hij het pakje heeft aangenomen
De inhoud der fles was dan wel goed voor de dorst
Maar ze was gevuld met doodgewone limonade
Die prompt door Mink toen werd vermorst
Op Falmouth wal of havenkade
Mink kon de grap niet erg waarderen.
Doch lag daar ook niet wakker van.
Zei nog tegen Bas, als je Vader mij ‘n lesje wil leren
Laat hij dat dan doen wel met ‘n échte Jeneverkan
Hiermee eindigt Mink z’n verhaal
En tot horens dan ‘n volgende maal.

Oud Schipper Kleijn   1983

Boosdoeners gestraft


De nu hier volgende anekdote
Gebeurde voor de oorlog op een zolder van Frank Vrolijk
Ze is niet aan mijn brein ontsproten
Maar het verhaal daarom niet minder olijk.
‘t Geval betreft ene Jacob, schipper dezer rederij
Hij leeft niet meer maar dat was zijn echte naam
Maar hij vertelde eens deze gebeurtenis aan mij.
Toen hij op de zolder van de rederij was aan ‘t graaien
Bezig met de ronding om kettingpezen was aan het draaien
Om 7 uur ‘s morgens werd begonnen met werken
En om half negen hield men schaft een half uur
Dat om de inwendige mens aan te sterken
Samen rondom zittend bij een kachelvuur.
Elk had er zo z’n eigen zitje
En at men dan z’n boterham
Gewapend met stukken zak en drinkenskitje
Maar toen Jacob uit z’n kitje een slokje nam
Dacht hij opeens: “Hè wat raar
Dat kan toch zeker niet bestaan
Want ik heb het zelf gezien, vandaar
Dat vrouwlief koffie in het kitje heeft gedaan.
Maar de inhoud nu bestond uit koude thee
En dat was echt niet de schuld van moe Dè
Dus had iemand voor de grap
De koffie opgedronken en voor thee geruild.”
Toen vatte bij Jacob ‘t idee, ik vond het knap
Waar de daders toen zijn ingetuind
Hij liet niets merken, gaf ook geen commentaar
Thuis zou hij er met zijn vrouw wel over praten
En hij overlegde toen met haar
Om ze die streken af te leren, die onverlaten.
Alleen wist hij nog niet wie dat kitje had leeggedronken
Maar het stond zo vast als een huis
Dat z’n gewraakte plan spoedig zou zijn beklonken
En zo de boosdoeners een lesje te lezen, gewoon niet pluis.
Jacob zei toen tot vrouw Dè:
“Ga voor mij even naar een drogist
En neem dan laxeermiddelen voor me mee
Zonder bijsmaak maar dat toch z’n uitwerking niet mist”
Het kitje werd de andere morgen toen gevuld
‘t Laxeermiddel met koffie daarin gedaan
Daarmee was Jacob’s taak vervuld
En luister hoe het toen verder is gegaan
Ja hoor, het kitje was weer stiekem leeggedronken
Maar na verloop van een goed uurtje
Zijn de daders er toen goed ingestonken
Want ze moesten geregeld naar ‘t toilet bij het achtermuurtje.
Jacob had binnenpret, vroeg of ze wat verkeerds hadden gegeten,
Doch daar werd ontkennend op geantwoord.
Waar ‘t van kwam, wilden ze weleens weten
Dat hun darmen zo waren verstoord.
Toen zei Jacob:”Nou, het zal wel van die koffie wezen
Die jelui dan beide samen
Opgedronken en uit mijn kitje namen,
Daarom zij het laxeermidcel hoog geprezen.”
Ja, nu moesten zij toch kleur bekennen
En hebben ‘t aan Jacob doen erkennen
Zeiden over hun buik- en darmklachten.
Dat dat zeker niet was misplaatst
Omdat wie de bal kaatst
Hem zekerlijk terug zal moeten verwachten.


Oud Schipper Kleijn

Harstikke leuk!

Ben bezig ze ut mun ooft te leire!   Klaas

DE GELEERDE SCHAR

Een schar die in de Noordzee zwom,
van vettigheid en dikte glom,
had van een schokkerman gehoord
die pratend leunde overboord,
dat in dit jaar geen loggers varen
gelijk het was in vroeger jaren.

Zij vischte zwemmend in de plas
wat daarvan wel de oorzaak was.
Zij hoort hem over reders praten
van zeelui, haring, ‘t monst’ren laten,
procenten, leiders, duurder eten,
van olie, touwwerk, zeilen, vleten.

Ofschoon zij in de kring der magen
de naam van “slimmerik” mocht dragen,
toch kan zij van die vele zaken
geen duidelijk geheel zich maken;
maar één ding kan zij toch verklaren
er wordt van ‘t voorjaar niet gevaren.

Zij schudt den kop, (wat dit beduidt)
en schomm’lend schiet zij snel vooruit.
En vlug doet zij haar vrienden weten:
“Aan land daar hebben ze zoveel eten,
dat wij voortaan in volle vree
gaan zwemmen in de vrije zee”.

DE GELEERDE SCHOL

Een schol zwom in de zonnegloed
Een reusachtig wijze schar te moet,
Die hem de vorige week bepraten
Van zeelui, die het monsteren laten,
Hij had het over het dure eten
En touwwerk, zeilen, haringvleten.

De schol die sprak, wel wijze vis
Gij hebt dat helemaal niet mis
Maar toch moet gij het niet vergeten
‘t Zijn niet alleen de haringvleten
Neen wijze schar, ‘t is alles duur
Ook oliegoederen, laarzen, huur.

Had ik zoo’n schokkerman gehoord
Ik stond zóó’n kerel wel te woord
Ik sprak tot hem in vol vertrouwen
Gij moet ‘t niet van éne kant beschouwen
Als gij een zaak in ‘t recht wilt zien
Dan moet ge ook alle dingen biên.

Gij zegt dat ze ons niet vangen zullen
Maar dan geloof ik dat we ons kuilen
Want als ze samen eens gaan praten
Van varen, trawlen, monsteren laten
Als zij hun eigen loon weer geven
Dan geeft een visserman zijn leven.

‘t Is ook de grootste malligheid
Aan vissers die hun leven geven
In zoo’n benauwde oorlogstijd
Om daar verlaging aan te geven
Hoeveel een reder ook mocht geven
Een visser geeft zijn hele leven.

“Een eigen Burgemeester”

Kort geleden, dus vrij recent van tijd
Werd op Scheveningers een beroep gedaan
Om te helpen in een strijd
En de actievoerder bij te staan
‘t Ging over een eigen burgemeester
Op zichzelf geen gek idee
Maar Binnenlandse zaken was niet begeester(d)
En zei kort en bondig “nee”
Doch wat leert ons de geschiedenis
Dat toch waar en wat zeker is
Toen het Ridderslot des Graaf van Haghe
In de 13e eeuw gebouwd en z’n bestemming vond
Dan weet U ook dat in dien dagen
Ons vissersdorp Scheveling al bestond
Want waar nu op ‘t Spui de auto’s razen
D toen de koeien liepen te grazen
Den Haag, d is dus wel beschouwd
Er later dan ook bijgebouwd
Maar de grote Heren uit dien dagen
Macht hebbend over mens en dier
Hoe dat kwam, dat moet U mij niet vragen
Want toen bestond ik nog niet hier
Den Haag, Europa’s grootste dorp
Zo wordt het nu nog steeds genoemd
Besliste, dat Schevening, dat lag op afstands worp
Ingelijfd moest worden onverbloemd
De bewoners van dat kleine plekje
Die mooie parel der Noordzee
Waren tevreden met hun stekje
Maar moesten nu aan ‘t lijntje mee
En zie eens om naar het verleden
De historie leert ons dat
Hunne Koninklijke Mogendheden
Altijd al een nauwe band met Schevening had
Zo ook de Prinsen uit vroeger dagen
Die hadden oprecht hun hart verpand
Net als Prins Maurits die met ‘n wagen
Vol zeilen op, reed over ‘t strand
Ook ongeveer anderhalf eeuw later
Waren ‘t onze vissers, die bij nacht
Met hun pinken naar veiliger plaats Engeland bracht
En toen Napoleon was verslagen
Verbannen naar Elba, hier ver vandaan
Waren ‘t weer onze vissers, die zonder klagen
Naar ‘t verenigd Koninkrijk zijn gegaan
En aldus de Oranje Prins naar huis toe haalden
Later bekend als Koning Willem 1
Hij was het, die toen de vijand faalde
De Nederlandse bodem weer kwam betreên
Over dat feit dat hij werd opgehaald
Staat nu nog ter herinnering hoog boven ‘t strand
Een obelisk ofwel gedenknaald
Dat waar de Prins in november 1813 is geland
Zo herinner ik mij nog sterk
Iets wat ik zelf heb gezien
Ter bijwoning van een dienst in de Oude Kerk
Door toen Vorstinne “Wilhelmien”
Zij zat ootmoedig mee te zingen
En te luisteren met diep ontzag
Tussen de vissers en burgers van Scheveningen
Knikte na afloop vriendelijk goedendag
Zelfs d behoort tot het verleden
En ook reeds weer geschiedenis
Bepalen wij ons bij het heden
Waar ‘t allemaal begonnen is
Te streven naar een eigen burgervader
Met zo mogelijk Scheveningse B en W
Daarover horen wij nog nader
Dan strijden wij weer dapper mee
Tot nog toe is vergeefs gestreden
‘t Had allemaal naar ‘t bleek geen zin
Alles blijft voorlopig als ‘t was in ‘t verleden
Maar dat het zal lukken, daar geloof en hoop ik in.

Oud-Schipper Kleijn

Scheveninge, wat ‘ebbe ze bij je ‘eadaen

As je langs de nieuwe ‘aeve lôpt
en effe voor de ouwe Lôs blêft staen,
dan denk je narrig bij je êge:
‘Scheveninge, wat ‘ebbe ze bij je ‘edaen?”
Want waer vrooger voor de negosiante
‘aering en vorse vis wier of’esloge
daer wordt ‘et non ‘ekookt en wel
deur ‘Aegse obers rond’edroge!

Kik je naer d’overkant, daer lêt de Sleep,
die ôk al in aa’re ‘ande is over’egaen.
Je ziet er iet mêr de loggertjies van vrooger
mar moderrene schûte op de ‘elling staen.
De visserij gaet ommers vlieges achterût
en de rêders wulle gien klêne schepe mêr.
Mar wel legge d’r non rije rikke jachte;
jae, dat doet j’as Scheveninger toch zêr.

Gae je nog vorder naer ‘et durrep toe,
dan legge der nog wel loggers an de kant,
mar op ‘t dek staen non ‘oute banke;
gien krebbes mêr, gien zêle en gien want.
Ze doene der korte reisjies voor de sport
en visse met zê-‘engels op gulle en makrêl.
Zachies lôp je in je ‘art te vlooke:
“ Scheveninge, is dat dan non je dêl?”

Waer benne al die urreve toch ‘ebleve,
de plaesknechte en de boesters op ‘et land?
De ‘oute torme, de maa’s, de Schotse blaeze,
de peeke, nettekarre en ‘t ‘etaende want?
Je ziet er gien ouwerwesse zêlui mêr lôpe
in der brûne kiel en metter zwarte zak.
Ik ken wel lengze om dût Scheveningse;
‘t likkent De ‘Aeg wel, niks aars as kaele kak!

‘et êland Vlook is non de dorde ‘aeve,
an de Vervorsing overal auto’s waer ik kik;
gien Sênpost mêr, op’t Lindodûn staen flette
en voor de Straet ‘n ‘ôge, stiene dik.
Voor ‘t Kurhaus staen van die ‘êle diere ‘ûze
en innerwer dan wulle ze nóg vorder gaen:
“ et ienige wat ik dan nog bedroofd ken zegge, is:
“Scheveninge, wat ‘ebbe ze bij je ‘edaen!”

“Een nieuw jakje”

Aal, Jans en Neeltje, drie aardige buurtjes
Wonend in een hofjespoort,
Besteedden aan hun huisjes vele uurtjes
Aan kamer, keuken, zolder enzovoort.
Alles glom en was kraakhelder,
Eten kon je van de grond.
Geen stofje zag je, zelfs niet in de kelder,
Steriel gewoonweg, waar je ook stond.
Aaltje had pas nieuwe gordijntjes hangen
Om te zien een lust voor ‘t oog.
De kamer was ook opnieuw behangen
‘t Papier daarvan net amper droog.
Maar nu het eigenlijke verhaal
Over Neeltje, Jans en Aal.
‘t Gaat over Jaap van alle weken, een Jodeman, hij is niet meer,
Die zaterdags liep met stoffen langs de deuren
Zoals molton, bruine buizengoed en Engels leer,
Alsmede andere stoffen waarmee hij was aan ‘t leuren
Hij vroeg Neeltje of ze nog wat had van node,
“ Ik heb iets moois voor ‘n nieuw jakje,
Pas in de handel en in de mode
Je krijgt ‘t voor 12 stuivers de el en ‘n lekker bakje.
Dat is voor niks, gewoon te geef.
Schenk dus gauw ‘n bakje koffie voor me in,
want ik geloof niet dat ik die schadepost overleef,
Alleen voor jou hebt het dan nog enkel zin.”
Neeltje heeft dat lapje toen gekocht
Want ze kon dat Jakje zelf naaien,
Ook nog even vlug knoopjes uitgezocht
Toen Jaap nog zo’n beetje liep rond te draaien.
Hij ging ook nog langs bij Jansje,
Liet haar zien dezelfde lap goed,
Zei “ kijk eens wat een buitenkansje
voor 12 stuivers de el omdat ik losmoet”.
Jansje vond dat wat te duur
Wilde elf stuivers geven, geen halfje meer,
Jaap raakte daarvan overstuur,
Zei “ vooruit dan maar, voor deze keer”.
Memoreerde als hij allemaal zulke klanten had,
Dan ging hij met z’n handel zeker plat.
Maar nu de clou, zo’n dag of 14 later,
Toen Neeltje op haar plaatsje bezig was
Scharrelend. met sop en emmers water
Ontdekte Jansje gauw alras
Dat Neeltje droeg een mooi nieuw jakje,
Precies eendere stof welke zij ook had gekocht.
Neeltje zei haar de prijs en vertelde van het bakje
En hoe zij die kleuren bekeken had en uitgezocht.
Jans zei: “ Neel, het kostte mij de el slechts 55 centen.
Dat vond ik genoeg en ook duur zat
Jaap wou de stof kwijt, dat bleek toch uit z’n venten”.
Nou dat deed Neeltje wel wat,
“Jans luister”, sprak Neel toen zeer verbolgen,
“Als hij soms aanstaande zaterdag bij jou aan de deur komt,
Zeg hem dan dat ik niet in staat voor de gevolgen.
Dat beloof ik hier dan prompt
Om ‘n mens zo af te leggen
Is ‘n ongehoord schandaal
Dat kun je namens mij tegen hem zeggen”.
En waarmee eindigt dit verhaal.

Oud Schipper Kleijn

Het leven aan boord van de SCH 284

Ja, over het leven aan boord is veel te vertellen.
Daar kan men iets bijzonders over zeggen.
Want op de schuit met acht man,
Is werken dan ook van groot belang!

Iedere zeeman heeft zijn eigen plaats:
Begin ik met de stierman Verbaan, die is de baas.
Hij beëerd en is stierman aan boord,
En kijkt of alles in orde is, zoals het behoort.

De stierman is dan ook zéér verantwoordelijk,
Over schuit en bemanning onvoorwaardelijk.
Zij hebben allen een taak te vervullen,
En moet hij ook toezien op de spullen!

De stierman heeft dan ook een goede kracht,
Dát is de stuurmansmaat en wel zeer geacht.
Want hij moet ook sturen, dat is zeker,
En werken erbij, dat is dan ook weer goed bekeken!

De matrozen hebben allen zo hun eigen functie,
Zo is er ook een kok, die zorgt voor de porties:
Hij kookt en bakt voor zijn maats,
En kan je geloven dat zijn eten lekker smaakt.

Ook is er een klimmer en zwemmer,
Die hun functie dan ook goed kennen.
De klimmer moet - zoo nodig - de mast in;
En de zwemmer brengt de visch aan wal, zéér verantwoordelijk.

Dan is er nog de jongste, die zorgt voor de vleet,
Maar is dan daarbij zéér bekend, zoo je weet.
Zoo ook de reepschieter is zeer verantwoordelijk,
Want de reep, doet hij dan ook behoorlijk!

Nog iets over de slaapgelegenheid,
Nauw, dat is géén aardigheid.
De mannen slapen in een kooi, toch goed,
Zooals de koekeroe, en die doet het zooals het moet!

Ook wordt er aan boord kerkdienst gehouden,
En doet de stierman die Zondags houden,
Dan wordt er gelezen en gezongen,
En zoo werd Gods Woord gehouden, ongedwongen!

De stierman houdt ook catechisatie,
En is bij de reepschieter steeds in relatie.
Zoo houdt hij ook het Woord bij de jongste bij,
En dit gedicht is uit de jaren ‘20 nog altijd goed bij!

M.Pronk

DE OUDE ZEEMAN
Ik ben tot de grote reis gereed
Die we allen eens beginnen
Het oude schip ligt op de sleep
Dat is vervuurd van binnen.
De bodem eenmaal vogelvlug
Ligt rottend op het droge
De reeling toont een kotterug
De spiegel is gebogen.

De watergang eens goud en groen
Is naakt en afgesleten
De brullen vallen van het galjoen
De steven is gespleten.
De zeilen eenmaal net en ree
Zijn nu verkeerd in lompen
Och, zwierf dat scheepje nog op zee
Wat zou ik moeten pompen.

Mijn vader die op bank en klip
Soms deerlijk heb gestoten
Die was bootsman op een linieschip
Een van de grootste vloten.
Een dochter van een bottelier
Die met hem rondlaveerde
Werd moeder toen een dorpsbarbier
Mij op ‘s levens zeeboeg scheerde.

Een stortzee haal me als ik lieg
Ik hou van rond te spreken
Een oude teerton was mijn wieg
Een bramzeil was mijn deken.
Ik was in duizenden gevaren
Bij al het gewemel en het gewoel
Werd ook mijn wieg me kinderstoel
Gesjord met kabelgaren.

Zo leerde ik als een zoon der zee
De grillen van haar baren
En ik hobbelde als een boeiton mee
Met groengeworde haren.
Ik droeg mijn last, ik zong mijn lied
Hoe hard, hoe zacht het ook waaide
En ik klampte me aan een speeljacht vast
Dat ik eenmaal vriendelijk praaide.

Toen werd het geluk me toegejuicht
Maar wonder boven wonder
Dat ding was veel te hoog getuigd
En haalde der steven onder.
Ik keek het vaartuig schreiend na
En ik wist niet wat te zeggen
En ik bleef toen met een gekruiste ra
Een poos ten anker leggen.

Toen ging ik met een vrolijk hart
Zo rustig als tevoren
En ik zocht bij blank en bruin en zwart
Al wat ik had verloren.
Maar wat ik zocht en wat ik vond
Het was niet waard te sparen
Ik reisde de hele wereld door
En bleef maar ballast varen.

Maar ik heb getimmerd en gesmeerd
Maar het scheepje ree gehouden
Maar het is het zeilen afgeleerd
Versleten zijn z’n touwen.
Nu vrees ik voor de minste schok
En ik denk aan niks dan reeve
Och, vrienden wijs me het droge dok
En ik zal je bombrood geven.

“Tutti Frutti”

Een mens maakt weleens in z’n leven
De allergekste dingen mee
Wat naar voren komt uit het volgende gegeven
In de laatste oorlog meegemaakt op zee
Door mensen op ‘n Duitse Rode Kruis boot
Grotendeels bemand door Scheveningse visserslied.en
Om te helpen aan allen in nood
Zo ook aan neergestorte vliegers hulp te bieden
De oorlog dwong deze mensen er toe
Liever hier te varen dan in Duitsland arbeid te doen
Vraag niet naar het waarom en hoe
Want zo was het dat nou eenmaal toen
Deze vissers waren dan ook blij
dat zij deze schepen aldus bemanden
Al zeg ik jelui daarbij
Met anderen aangevuld van overal te lande
Dirk een der Scheveningse bemanningsleden
Fungeerde als kok al deed hij dat niet graag
Maar was daarover ook niet ontevreden
Alleen of hij het goed deed was een vraag
Toch kookte hij vrij aardig dat moet gezegd
Een niet onsmakelijk hapje in z’n potten
Dus viel er niet, en zeer terecht
Met Dirk in het kombuis te spotten
En ging het weleens een keer verkeerd
Dan ging men daar niet over twisten
Omdat alles anders altijd liep gesmeerd
Liet Dirk zich in de kombuis niet kisten
Vandaag zou Dirk een dessert bereiden
Wat vooraf moest worden klaargemaakt
En eerlijk moet ik jelui belijden
Dat hij daardoor is van de kook geraakt
De reden was een zak met tutti frutti
Van zo’n circa zeven pond
Die Dirk bij ‘t nazien van de pantry
Tussen de overige victualie vond
Dirk wist alleen niet de hoeveelheid
benodigd voor zo’n 10 man sterk
Maar hij toog met spoed en vlijt
Daarmee in de kombuis aan ‘t werk
Vroeg hij aan Jan, de 2e monteur aan boord
Of er veel van dat goedje nodig was om na te een
Jan gaf gnuivend Dirk tot antwoord
Alles natuurlijk lans! d zeker weten
Toen nam Dirk een pan met water
Deed de tutti frutti daarin en begon te koken
Achteraf bleek dat wel een grote flater
Het leek of de inhoud was aan ‘t spoken
De tutti frutti zette uit begon te zwellen
Potten en pannen kwam Dirk te kort
Van schrik is de man dat kan ik nog vertellen
Door de zenuwen totaal toen ingestort
Toch wist Dirk het zo te versieren
en diende uit blik een maaltijd op
Al zaten ze aan boord te lachen en te gieren
Maar zijn waardigheid die steeg ten top
Als toetje hebben zij de hele week tutti frutti moeten eten
En Dirk sprak tot hen en zei; luister allen
Een ding kunnen jullie gerust vergeten
Al kom je smekend op je knieën vallen
Dat zeg ik voor eens en de laatste keer
Voor jelui kook ik nooit geen tutti frutti meer.

Oud Schipper Kleijn

De Visserman

‘t Is weer tijd om uit te varen....
‘t Is weer tijd om uit te varen....
Maar eerst gaan we onze netten klaren
Dan moeten wij gaan door weer en door wind;
Er fier op uit voor vrouw en voor kind.
Gooi los het schip: wij gaan aan wal.
Ja, zelfs de reder, die weet het al:
Vandaag is het de uitvaardag
Hij groet ons met een gulle lach,
En zegt: “ Laat mij niet in de steek,
Want ik verwacht jullie weer volgende week.
Het liefst dan wel vol en zoet,
Want jullie weten wel hoe of het moet!“
De haring snel aan wal gebracht
Daar wordt het meest aan opgebracht.
Maar...de vissersvrouw staat heel alleen.
De reder kijkt daar overheen....
‘s Avonds als zij haar deuren sluit,
Dan kijkt ze eerst het raampje uit.
En ziet zij dan een zwarte lucht,
Met donk’re wolken op de vlucht,
Dan prevelt ze zacht voor haar uit
“ Waarom moest hij toch weer het zeegat uit? ‘
Wordt er dan nooit eens rekening gehouden,
Met al die bezorgde zeemansvrouwen?
Maar nee, daar is de tijd niet voor
Het zeemansleven, dat gaat dóór!
Zodat zij met stormen en met wind,
Haar troost gaat zoeken met haar kind.
Want als dat spelend loopt door ‘t huis,
Vraagt ‘t: “Mamma, wanneer komt vader thuis?
Maar als het schip dan volgelaân,
Gezegend weer op huis kan gaan,
Dan staat moeder op de kaden.
Het schip komt dan volgeladen,
De veil’ge haven weer binnen varen.
Zo gaat het dan ook al die jaren....
Het is dan feest voor groot en klein.
Want kaken en zouten, dat kwam dán te pas.
Daar was Willem Beukelszoon nog zo van in z’n sas!
Wat kan men dan gelukkig zijn....
Een ieder roept dan wellekom !!
Maar de zeeman, z’n vingers, die staan krom....
Maar na soms een vierentwintig uur,
Begint voor hem weer ‘t avontuur.
Eén dag langer thuis, dat kost je centen.
Dán kun je liever de haring uit gaan venten!
Dát is voor de zeeman dan ook niet pluis:
Want toch: de visserman hoort op het water thuis !

Corrie Hartevelt Roos

“Ode aan de Oblok”

Er werd mij gevraagd door enkele mensen
Of ik in het Schevenings wilde schrijven
Weer anderen, gaven te wensen
Om het bij de oude te laten blijven
Want suggereerde zij, onder de hedendaagse jeugd
Zijn er veel die van de Scheveningse taal erg weinig verstaat
En voor hun doet dat dan deugd
De gedichten te schrijven, als voorheen, en het zo laat
Nu is Schevenings op papier zeer slecht uit te drukken
In maar weinig woorden ja dan ook uiten
Zodoende zal het iemand nooit lukken
Zonder op moeilijkheden te stuiten
In gedachten moet men mijn gedichten in ‘t Schevenings lezen
Voor wat ik voor jullie heb neergezet
En laten we eerlijk wezen
Iedere Scheveninger begrijpt dat van A tot Z
Na deze inleiding of proloog
Ga ik weer over tot vertellen
Dat ik, dat hoeft geen betoog
Van waarheid en ondervinding doet vergezellen
Het onderwerp betreft de Oblok
Als schoeisel vroeger goedkoop en veel gedragen
In de winter met kous of sok
had je over koude voeten nooit te klagen
want de Klomp die liet zich daarvoor erg goed lenen
Met stro gevuld zorgde hij voor warme benen
De schoen gedragen door betere stand en hun gezinnen
Kon het van de klomp dan ook nimmer winnen
Als kind al, speelde je vroeger met zo’n klompje
In ‘t zand als bootje gaf hij je veel plezier
Had je dorst dan gebruikte je ‘m als beker bij water uit een pompje
Dat dan lekkerder smaakte als het best gebrouwde bier
Ook als wapen was de oblok zeer in trek
Als je eens mocht worden overvallen
De belagers hield je ermee van je nek
Wanneer je ermee ging aan het knallen
Zaterdag’s kreeg de Klomp ‘n grote beurt
In ‘t sop werd hij dan grondig schoongeboend.
Met kennersblik bekeken en dan goedgekeurd
Als de vrouw des huizes zich daarmee had verzoend
Dan pas begon het eigenlijke ceremonieel
en werd de klomp gewit met schelpenzand
Zo stond hij dan later vol glorie in z’n geheel
Te pronken na z’n beurt door meesteresse’s hand
En dan was zo’n oblok dan eenmaal droog
Dan was het een lieve lust m’n lieve mensen
Tevens een streling voor het oog
Van blinkend wit je kon niet beter wensen
Gingen de kinderen in ‘t begin der week naar school toe
Dan stond  ze glunderend na te zien
Zij was het toch, al was ze n zo moe
Die de kinderen had verzorgd, al waren het er tien
Bij ruw spel verdaagde van de klomp wel ‘s de kap af
Als het je schuld was, kreeg je daarvoor straf
En als de klomp dan oud was er derdagen zat
Tot het tandvlees toe, dan eindelijk versleten
Met in de zolen hier en daar een gat
Dan deed hij nôg dienst dat moet je namelijk weten
Want na al dat werk wat hij tijdens z’n loopbaan had gedaan
Ging de bijl erin en stak men de kachel er bij aan
Dat was dus de ode aan de Oblok hier weergegeven
Ook weer zoiets, dat je nooit meer zult beleven.

1982   Oud Schipper Kleijn

De oude pier met het strand van Scheveningen

Scheveningen in ‘t verleden,
Men wandelde op je oude pier,
Genoot ook van je ronde koepel
Met name zondags voor plezier!

Er was muziek en variatie
En ook gewoonlijk cabaret,
Er werd tot ‘s avonds laat genoten
Maar, ‘t was alles even net...

Je zag dames vaak flaneren
De kleding sterk getailleerd,
Ze zaten ook wel op de banken
Door menig heer soms graag begeert.

Men zag er elegante heren,
Die droegen ‘n hoed van vut of stro,
Het was er “deftig” dus geen petten,
Het hoofd “gedekt” dat hoorde zo.

Aan de punt stond men te vissen
Met een groot en scheppend net,
Men betaalde dan één gulden;
En ving vaak paling dik en vet!

Dames als ook heren
Flaneerden op de Boulevard,
Goed gekleed en op zijn zondags
De paren keurig naast elkaar!

Wanneer de heren gingen baden
Was hun badpak ‘t meest gestreept,
Ze zaten soms hun hele leven
Met zo’n “Zebra” opgescheept...

‘t Badpak van de dames degelijk,
Hooggesloten als geleerd,
Met een broek tot aan de kuiten
Van onderen gefestonneerd.

Dames en ook de heren
Stapten aan zee steeds uit een koets,
Die werd dan door een paard getrokken
Ze stapten uit met slechts blootvoets.

En waren ze in zee gedoken
Stoeiden ze lustig met elkaar,
En gingen ze dan kopje onder
Genoten ze uitbundig daar!

Maar...’t was alles even “netjes”,
Ondanks dat gestoei en vreugd,
Want ze hielden steeds voor ogen:
“Denk toch aan de eer en deugd”...

‘k Hoor velen nu al zeggen:
Was het heden maar als toen,
Ze lopen aan ‘t strand haast zonder kleren
Soms uitdagend rijp en groen.

Ja, de wereld is nu anders
Dan zo’n tachtig jaar voorheen,
Wie bij ‘t oude steeds wil blijven
Staat met zijn oordeel straks alleen.

M.Moerkerken

De touwbaander

Waarvan zou men netten breyen,
Baander! als door uwe vlijt,
Ons het touw niet werd geleverd,
Waarvan men de netten breid.

Haring kon men dan niet vangen,
Die zoo nut en smaak’lijk is;
Schoon het maar een klein en nietig,
Snel voortiselend vischje is.

Doe uw werk dan touwenbaander,
Zie de buizen op de ree,
Wachten reeds naar hunne netten,
En dan steken zij in Zee.



Het touwbanen of touwslaan is voor de vischvangst in het algemeen, doch voor de haringvangst in het bijzonder, allernoodzakelijkst; want uit het touw, dat de baander slaat, worden de haringnetten van onderscheidene soorte en grootte vervaardigt.
Behalve dat, is het touwbanen allernuttigst voor het optuigen der schepen en duizend andere onontbeerlijke noodwendigheden. Het is een van die ambachten welke het meest gezocht worden. Men vindt in ons vaderland verscheiden touwbanen, welke aan vele menschen een ruim bestaan opleveren.
De touwfabrieken staan onder eene bijzondere bescherming van het gouvernement.

De belezen wratten

Ongeveer 25 jaar geleden viste we in span op haring
In het Kanaal met een Texelse kotter te saam
En een bemanning met ruime ervaring
Bekend bij velen, ook van naam.
Vissend bij de Kaap, werd ‘t weer slecht en bovendien
Werd er Zuid Wester storm verwacht kracht 10.
We zijn toen de haven ingegaan
Van Calais want daar waren we niet ver vandaan.
Onze vangst groot enkel tonnen haring
Zo’n drieduizend kilo in gewicht
Hebben we toen door ondervinding en ervaring
Na ons eerst tot ‘t Douane kantoor te hebben gericht
Met toestemming en permissie doen verkopen
Omdat aan de kant ‘t goed houden daarvan snel zou verlopen.
Dus werd de vangst in zijn geheel verkocht
Voor ‘n prijs die er echt wel zijn mocht.
Afgerekend werd er in een haven cafe
Doch daar hadden we geen moeite mee.
Gezeten achter ‘n glas pernod in dat etablissement
Bleek de handelaarsvrouw de bazin te zijn
Daar werd keurig afgerekend tot op de cent
En maakte het zaken doen zo heel fijn.
Opeens ontdekte ik op ‘s mans handen overal
Wratten, en vroeg of hij er wat aan deed,
Van alles zei hij, maar ‘t hielp geen bal
iets wat ik toen met hem bestreed.
Ik ga voor jou die wratten m belezen
Als je erin gelooft dan ben je snel genezen
Daarom zeg me na, een wit paard en een zwart paard
Mede dat ik deze formule gelooft
Niet in 3 weken zal af scheren m’n baard
Zodat ik van al m’n wratten word beroofd.
Hij zei alles keurig na, trakteerde op Champagne
Was opgewekt, vrolijk en oh zo blij
En opgesmukt met meerdere franje
Hield hij ons van kosten de ganse avond vrij
‘s Anderdaags zijn wij naar zee gegaan
En was de zaak voor ons toen afgedaan.
Maar nu de oplossing; het was enige jaren later
Dat wij dezelfde haven aanliepen bij hoog water
Ik besloot om in dat zelfde cafeetje wat te gaan drinken
Hopend. mezelf daar niet te verlinken.
Want dat belezen was bedoeld als grap
‘k Ben daar zelfs heel erg op tegen
Maar bij ‘t benaderen van ‘t cafe werd ik bij elke stap
Alsmaar meer en meer verlegen.
En teneergezeten toen ik was aangekomen
was ik toch wel het meest verrast
Want toen ik de man zag heb ik geen wratje waargenomen
En vroeg hem dan ook zeer gepast
Waar al die wratten waren gebleven.
In ‘t Vlaams zei hij, 2 jaar geleden was er ‘n Hollandse visserman
Die door belezen al die wratten heeft verdreven.
Die kerel was ik, zo maakte ik mij bekend
Opeens herkende hij mij ook, deed zeer verrukt
Heeft me ook dien avond goed verwend
Omdat het belezen zo goed was gelukt.
Maar voor mij was het gewoon suggestie
En voor deze hele wrattenkwestie
was hij zelfs naar Lourdes toe geweest
Waarvan men zegt dat ‘t grottenwater daar geneest.
Zo zie je dan maar weer
Waar het alles toe kan leiden,
Vóór dat zogenaamde belezen gebruikte hij ‘n smeer
Die hem mijn inziens van die wratten deed bevrijden.

Oud Schipper Kleijn   1983

De haringsjees

Tusschen doodgewone wagens,
Weggedoken in een hoek
Staat de haringsjees van Vlaaring
Wachtend op een hoog bezoek
Vele jaren, lang geleden,
Bracht ze met een blijden zin
D’allereerste nieuwe haring
Naar ‘t paleis der Koningin
Toen de oude dag ging komen
Zei men: “Ja je kunt wel gaan “.
Was het met de haringreizen
En de glorie gauw gedaan.
Vroeger opgesiert met vlaggen,
Opgepoetst en nikkelblank
Tegenwoordig glad vergeten,
Dit is de gewone dank.

Maar komaan, ik heb gelezen,
dat de sjees gevonden is.
Gaarne men haar terug wil kopen,
Ziet, dat geeft verheugenis
Honderd vijf en vijftig gulden
Legt nu de gemeente bij;
En de andere helft, natuurlijk
Die betaalt de Burgerij.

Adri van Witsenburg.

Nieuwe Vlaardingsche Courant
(visscherijblad). Dinsdag 17 maart 1931

De dracht en bijkomstigheden

Niet lang meer, dan ziet men in Scheveningen
Een vrouw nog lopen in Klederdracht.
Ze zal dan enkel nog bestaan in onze herinneringen
Dan is ‘t gedaan met al die praal en pracht.
Zo is onze dracht toch wel te noemen
Met al die kleuren, waard om er over te roemen.
Verdween eerst; zeepnapje, klepbroek en korsjak
Het Engels leer de trui en ‘t ruige pak.
Nu is de vrouwendracht ras aan ‘t verdwijnen
‘t IJzer met stukjes ziet men al niet meer.
Geen molton of rood baai te drogen aan de lijnen
Dat is allemaal historie dat komt nooit weer.
Misschien zal ‘t nageslacht het eens zien dragen
Bij een of ander jubileum.
Of het bezien en er over vragen.
Tijdens een bezoek aan ‘t Schevenings Museum
Dat stel ik in m’n geest zo voor.
Wanneer zij dan daar staan luisteren met een gewillig oor.
De verandering der dracht is lang geleden reeds begonnen
En ‘t volgend verhaal écht gebeurd is niet verzonnen.
‘t Betreft ene Gijs en diens vrouw Griet
Die op en Zondag hun jongste kindje moesten laten dopen
Hoe of het schepseltje heette dat weet ik niet
Wel dat Griet ‘n overhemd voor Gijs ging kopen
De dag ervoor, met losse boord en mooie das
Dat Gijs dacht Griet op prijs zou stellen
Maar dat zat scheef dat bleek alras.
Dat wil ik jullie wel vertellen
Griet droeg met trots de Scheveningse dracht.
Dus ook Gijs, met trui, ruig pak en pet
En nu moest hij opeens en onverwacht
In ‘t burger van Griet dat vond ze net
M’n vrouw dacht hij is niet goed wijs
Maar alles moest gaan, volgens haar plan.
Er hielp geen praten aan voer Gijs.
Dus legde er zich bij neer de lieve man
Aldus ging hij Zondags in ‘t burgerpak
Met overhemd stijve boord en losse knopen
Ter kerke met Griet, niet voelend zich op z’n gemak
Om hun jongste spruit te laten dopen.
Tijdens de dienst zat Gijs op hete kolen
Hij vond dat stijve boord maar gek
Droeg het omdat Griet het had bevolen
Want het knelde vreselijk om z ‘n nek
Uit eerbied zal ik over de preek niet uit gaan wijden
Ook niet aangaande het gelezen doop formulier
‘k Besteed dus enkel aandacht aan Gijs z’n lijden
Zoals ik het voor jullie neer pen hier.
Want op ‘t moment dat de dominee het kind zou dopen
Kreeg Gijs ‘t plots te kwaad met beide boordeknopen
Oh! wat maakte hij zich sappel
Hij kreeg ‘t benauwd keek angstig ‘t klinkt gek
‘t Ene knoopje perste in z’n adamsappel
Het andere priemde achter in z’n nek
Griet bemerkte niets daarvan, had dus niets door
Wat Gijs op dat moment beleefde.
Die had voor dominee en dopen geen oor
Omdat hij op dat ogenblik zo beefde
Gelukkig voor hem is alles goed afgelopen
Maar thuis gekomen zei hij tot Griet
‘k Draag nooit meer ‘n boord met losse knopen
Nu niet en van m’n leven niet
Ik geef beslist daaraan de brui
Want ik voel me het beste in ruig pak en trui.

De Wieg

Is ‘t een wonder dat een visschersknaap
Der Zee zijn hart moet geven?
Ze omringt hem reeds in d’eersten slaap
En mengt zich met zijn leven.

Was niet zijn eerste legersteê,
Het wiegje van den jongen,
Alreede van de zoute zee,
De zoute zee doordrongen?

De vrijgezellen twieling

Ik ben Wullem van de toeter
En ik ben Kees z’n twieling broer
We ebbe allebei e vaere
Ik in ‘t reum en ij an ‘t roer
We weune saeme in ons uisje
Erg knussies in de Keizerstraet
En koke doen we op ‘t fernuisje
Die in et achterhuisje staet

We ebbe allebei wat centjes
Op zolder in een ouwe sok
Die wulle we graeg eut gaen geve
An een vrouwmens met een rok
Want worje nog is ziek misschien
Of loapt je met een oute bien
Dan leg je eilemael allien
En eb je nooit een vrouw e zien

Zo doende staen we non te kikke
Ier in de straet naer al die stikke
Of er voor Wullem of voor Keze
Nog een mooi stikje bij mag weze
Zeg Wuliem zie jij nog een lekker stik
Jae Kees ze is een beetje dik
En dat nichtje van me zwaeger
Is me non weer effetjies te maeger

Dus oe je et ook wend of keirt
We benne et allebei verleirt
We blijve zelf maar sokke stoppe
Gien lene vrouw zei ons nog foppe
We zitte eus jet in de put
Wat mot je met dat kleine grut
We kenne beter zonder wijve
Gezellig met n’n twiee blijve

‘ET KANNETJE VAN JANNETJE

‘t Was negentien-acht, een arremoedege têd;
veul mense ‘aa’ne bekant gien ete.
Toch wier d’r teuge mekaar ‘iet veul van ‘ezêd,
je wulde dat voor een aar ‘let zô wete!
De mense leke dus aerdeg tevreje
al wier d’r in weze dus arremoe ‘eleje.
En Jannetje van Geere van onze Jane
ging toen -omdat ze gien ete maar ‘aa’ne-
bij Gerrit de Niete een bo’schopje doen.
“Kei-je twie kommeties rêst in me kannetje doen?
‘k ‘eb niks voor een aar, ik kom zellef tekort
dus ‘ou ik ‘et kannetje mar in me schort!”
“Da’s goed ‘oor”, zee Gerret, “twie kommeties rêst,
doe ope je schort kind, en ‘ou je gedêsd!”
Ze zee: “Gerret, ik wul jou non je cente toedouwe,
mar zou je effe tegoed wulle ‘ouwe?
Dan laet ik me kannetje ‘ier effe staen
en zei effe om cente nar ‘ûs motte gaen.”
Mar toen Gerret de Niet nae een ‘alleve week
d’r is naeder in dat kannetje keek,
pas toen kwam die d’r achter dat
d’r gien boom in Jannetje d’r kannetje zat!

Het lied van de boetsters

Bij ons aan de Zuidzij daar staat een gebouw,
Daar komen wij steeds elke ochtend getrouw.
De ene komt lopend, de ander per fiets,
Of het hard waait of regent, dat hindert ons niets.
Wij werken van half acht tot ‘s avonds vijf uur,
Dat moeten wij wel, want het leven is duur.
Veertien personen, het koffiemeisje mee,
Maar zonder ons kunnen de loggers niet naar zee.

Wij slaan de pezen en boeten het net,
Ook wordt er vakkundig een stuk ingezet.
Wij maken de scheuren, al zijn ze vaak groot,
Daarmee verdienen we ons dagelijks brood.
Twee pezen, twee zijen, het net is gereed,
En honderd netten die vormen een vleet.
Zo’n hele vleet neemt de schipper dan mee,
Dus zonder ons kunnen de vissers niet naar zee.

‘s Zomers dan boeten we netten op het land,
Bekeken door mensen die gaan naar het strand.
Dan nemen ze foto’s, soms niet naar ons zin,
En kijken minachtend, als zijn we te min.
Maar mooi is ons vak en prachtig ons werk,
Wij maken de netten weer netjes en sterk.
Schepen vol haring brengen ze mee,
Maar zonder ons kunnen de vissers niet naar zee.

De schepen gaan uit, beproeven hun geluk,
Vangen ze haring, de netten gaan stuk.
Wij maken ze vlug weer, met vaardige hand,
Want zonder ons komt er geen haring in ‘t land.
Bekijk ons eens door een andere bril,
Door ons koop je haring, zoveel je maar wilt.
Dus houdt ons in ere en leef met ons mee,
Want zonder ons kwam er geen haring uit zee.

Hollandse Nieuwe, een kwartje per stuk,
Je kunt ze weer kopen, o wat een geluk.
Maar weet je wel mensen, als je ze eet,
Wat ze ons kosten aan druppeltjes zweet?
s’ Zomers verbranden we haast op het land,
In ‘t najaar valt van koude de naald uit ons hand,
Waardeer dan ons werk en spot er niet mee,
Want juist door dat werk komt de haring uit zee!


Scheveningen 1926

De Garnalenvisserij

Wat er in de dertiger jaren viel te beleven
Daar is al veel over verteld
Toch is en blijft het altijd mijn streven
Te vertellen hoe of ‘t met andere zaken was gesteld
Nu gaat het over garnalenboten
Die elke morgen met hun vangst
Het marktaanbod hielpen vergroten
Met in hun hart altijd de angst
Over hun levend aan wal gebrachte garnalen
Die bij ruime aanvoer soms onverkocht bleven staan
Ze moesten dan bij een verhuurbedrijf een wagen halen
Waar de garnalen werden opgedaan
Zij liepen dan ventend langs de straat
Roepend: “ ‘n kwartje een emmer!” (dat was de maat)
De verkoop wilde weleens niet vlotten
Vooral in de schoonmaaktijd was ‘t slecht
Dan hield men schone pannen en potten
De venter verloor de moed, en zeer terecht
Waren ze los, en schor van ‘t schreeuwen
Dan terug op weg naar huis
Ze liepen van honger en slaap tevens te geeuwen
En vonden dat venten maar een kruis
Thuis aanbeland, gingen ze tellen
Wat hun de vangst had opgebracht
Lieve mensen, ‘t is niet voor te stellen
Hoe weinig verdient er was zo’n nacht
Dat waren de minder leuke dingen
Der garnalenvissers uit dien tijd
Maar er waren ook nog ze
Gepaard gaande met noeste vlijt
Een behoorlijke vangst stemde al gauw tevreden
Twintig gulden besomming voor ‘n dag was veel
Al bleef men ‘s-woensdags daar ver beneden
Want een slechte markt was dan hun deel
Donderdag ging ‘t weer beter met de verkoop
Men raakte dan de garnalen makkelijker kwijt
Dat gaf een visser weer meer hoop
In z’n dagelijkse werk en strijd
Nu even dit terzijde opgemerkt
Wist U, dat bij ieder koopje dat verkocht werd
Hetzij een mand, een halfje of een derd(e)
Er een stuiver werd ingehouden voor de kerk?
Hoe of dat precies zat, dat weet ik dan niet zo
Doch de visser leverde z’n deel, zij het met weinig animo
Was over de gang van zaken dan ook niet tevree
Had ondanks hun bijdrage, in de kerk niet eens een stee
Die waren bestemd voor prominenten
Door een jaarlijkse betaling van twee gulden en vijftig centen
Maar de garnalenvisser die werd meteen
Bij volle kerk verwezen, daar achter bij het kakebeen
Daar werd door kerkeraad nooit bij stilgestaan
Een zwarte bladzijde in hun geschiedenis, maar jammer en waar
genoeg is het toen zo gegaan.

Kees de Bok die kon niet poepen,

Hij had een kurrek ingeslikt.

Bruine suiker wou niet helpen.

Groene zeep was te dik.




Dit wonderschone lied werd gezongen voor de deur van het echtpaar de Bok,op de

Westduinweg,naast de Idelenburgschool.

Zij kwamen dan in de deuropening staan en zongen het spontaan mee.

Er is dan ook niets mis met dit lied.                                     Klaas

Kikke ze zitte

As klêne jong’a’je maar ien doel voor ôge dat was vaere.
Toe je de leste klas van de laegere-school verliet.
Je was toe pas amper nog maar twaelef jaere.
De zê roopte en och van grôte zurrege die kos-je toe nog ‘iet.

Want gaen vaere is je zellef van ‘t land bevrij’e.
Maar ôk met môi en sturrum-weer ‘t teuge tij anvaere.
In nacht en ontij klaer staen te alle tij’e.
Want dattis de zê-mans ere-code in de grôtste gevaere.

Wannêr sturrum-weer de zê ‘ôg wit-krullend doet beve’.
In die onstellend rûmte van ‘t zê-mans bestaen.
Waer je ût ‘n diep dal weer op ‘n gollef-top komt te zweve’.
En soms met ‘t ‘andpompje mot pompe ‘om ‘iet ten onder tegaen.

Wat verwachte êgelek as klêne jonge van ‘t vaere’.
Meschie’ was onze overmoed wat te ‘ôg of ‘estemd.
En was bij veule nae enkele maende of Jaere.
Die ‘êl grôte overmoed zô zachies-an wat of’eremd.

Meschie dee-je al nae ‘n paer jaer vaere êl verstandeg.
‘n Bierglas waeter bij de wên.
Want crises-jaere verschene an de kim ‘ôgst lamlendeg.
En veule van ons wazze toe nog gien kaptên.

En kik want an’t end van de dorteger Jaere.
kwamme we veraedelek zô zachies-an weer brom bij ‘t begin.
Weetje ‘t nog ‘oe we met onze êge ôge staerde.
Met wêneg ‘oop de donkere toekomst in.

‘n Oorlogs drêging domede op an de kimme.
En ‘êl gedwee voere’ we toch maar voort en voort.
Slaefs bûgend en immer jae knikkend as van de beginne.
Over’t altêd slap’-angende promosie-koord.

Toe kwamme daer die vêf donkere oorlogs-jaere.
De ien viste en de aa’re voer de wurreld rond in stille ‘oop.
Zigzag vaerend en ‘iet wetend waer’ie zou verdaege.
ZôIang ‘n torpedo, ‘n bom of mên je ‘iet besloop.

Nae die beroerde têd verdween zô zachies-an mette jaere.
Stand en rang vervlôge ôk want wat was jij of wat was ik.
We ebbe non as bejaerde zê-Iui allang jae allang ervaere’.
Want zittend op ‘n bankje an stang benne we aflegaer weer gelik.

Wat-tis-ter van onze Iflusies non over ‘ebleve’.
De zêmans-lôpbaen die op-te laegere school al naer ons keek.
Waervoor we zô in-tiegelek veul ebbe op ‘egeve’.
Waervan te Iaet ons de zûvere waerde bleek.

Zômaar totael onverwachts
‘n ontroerende attensie van ‘n mede mens
Gae daer ‘let gedachtelôs an voorbij
want dattis kos’baere menseleke waerde.

De loggers verdwenen

De loggers waren in de jaren 30 á 40 zeer favoriet,
Maar de schuitjes kwamen zo leelijk in discrediet.
Men zag ze dagelijksch dan ook verdwijnen
Want de loggers gingen in aantal maar stijgen.

De loggers waren ook tevens mooier van bouw
Die waren dan ook vlugger in varen en gauw.
Ze vaarden per uur wel 7 á 8 mijlen,
En dat ging dan ook met volle zeilen!

Het zeiltuig bestond uit kleine en groote fok,
Groote zeil en achterzeil met een tjik in top.
Ook genummerd en geteerd op de plecht,
En de steven geverfd met een witte bek!

Ook vischten de loggers zomer en winter maar door
Maar zeker de helft minder in de winter daarvoor
Want de prijs van versche vis was niet best,
Het was dan voor reeder en visscher dus ook slecht.

Men ging inmiddels zich toeleggen op de haringvangst
En duurde die tot Kerstmis wel het langst.
De haringvangst was af en toe goed te noemen,
Maar van hooge teelten kon men nog slechts roemen!

Ook moest men nog altijd markten in verschillende havens,
Want Scheveningen bezat nog geen haven en moest dit uit eigen middelen klaren.
Zeeloggers die vaarden op versche vis kwamen voor de kust,
En brachten hun gevangen visch per boot op ‘t strand aldus!

Zeeloggers die op de haringvangst vischten,
Konden tot Vlaardingen, Maassluis en Schiedam zich richten.
Dat bracht wel een hoop werk teweeg,
Maar een binnenschuitje bracht de haring dan naar Scheveningen mee!

Ook kwam er bij de loggers een reorganisatie,
Want die zeilden gingen geleidelijk uit de roulatie!
Ze werden vervangen door stoom zoo men weet,
En kwamen er moderne schepen daarvoor in de plaats met leed.

Er kwamen kotters en hektrawlers in de vaart.
De zeilloggers verdwenen daarbij helaas!
Maar de Scheveningsche haven bleef toch de drukte houden,
Want de sleephelling kan straks weer schepen bouwen.

Wij hopen dat de visscherij in Scheveningen blijft bestaan.
Voor reeder, schipper en aanverwante vakken althans.
Ook voor de neringdoenden het allerbeste,
En sluit dit gedicht tot zegen maar, en tot het leste!

De keuring

Elk jaar als men ging graaien
En de loggers werden klaargemaakt
De motoren lagen proef te draaien
Voor de nieuwe teelt mooi opgemaakt
Dan was ‘t je zorg ervoor te waken
Tevens je spullen klaar te maken
Want voer je met de eerste ploeg
Dat was in Mei, dus tamelijk vroeg
Zo kon ‘t in April dan wel gebeuren
Om je alvast te laten keuren
Zo, ook dus Floor een ouwe vrijer
Die ging op pad naar dokter K. den Heijer
Die was voor schepelingen aangesteld
En daarover nu wat meer verteld
Tussen 2 en 3 uur moest je je melden
De reder zorgde voor ‘t consult met gelden
Daar had je niet naar om te kijken
Wat na de keuring wel zou blijken
En in de wachtkamer neergezeten
Wilde ouwe Floor toch wel eens weten
Waar ‘t formulier toe diende dat hij kreeg
Hij moest het invullen ‘t was nu nog leeg
Een kerel die daar zat, zei “ Floor “
“De ziektes daarop vermeld, die schrap je door”
Maar dat waren er nogal wat
Dat bracht Floor geheel van ‘t pad
Over geelzucht galstenen maag en last van ‘t hart
Wel zo’n dertig kwalen, dat vervulde Floor met smart
Dat was nog niet alles, want er stond nog onderaan
Of je nog met andere ziektes was begaan
Floor schrapte alles lustig door
Hij was ook nooit ziek geweest tevoor
Maar wat nu Floor toch wel vergat
Dat het over ziektes ging mocht hij die ooit hebben gehad
Dat werd bedoeld in ‘t formulier
En Floor maar krassen op ‘t papier
Tenslotte riep de dokter hem naar binnen
Bestudeerde ‘t formulier om te beginnen
En was over wat hij las geheel ontdaan,
En dacht wat heeft die man toch veel doorstaan
De dokter sprak: “ Beste man de ziektes hierin aangegeven
Heb jij dus gehad, dat wil ik niet weerstreven
Want als dat allemaal is gebeurd
Dan ben je uitgeziekt, en door mij goedgekeurd “.

De Haalwacht

De nu volgende situatie
Aan U door mijn verteld
Vond plaats toen emancipatie
Door de vrouw nog niet was ingesteld.

‘t Was enkele jaren voor de oorlog
Op ‘n zeer warme augustus-dag.
Ik herinner het me goed nog
Dus geef ik daarvan nu verslag.

Zoals reeds gezegd, ‘t was ontzettend warm
Het koeltje wind gaf ons geen lucht.
Daarboven klonk als loos alarm
Enkel maar geklaag, gezucht.

Aan boord werd van de warmte niet genoten
Het was zelfs tegen ieders zin
En lag je aan de vleet geschoten
Kon het bloedje heet zijn in ‘t voorin.

Wanneer de reepschieter, klaar met bakken
En de rijst gekookt had volgens recept
Een ieder zat naar lucht te snakken
Dan werd eerst de kachel leeggeschept.

Als je na de maaltijd dan ging slapen
Je ter ruste begaf in de kooi
Lag je soms te apengapen
Op je buitzak, gevuld met stro.

De afhouder moest voor het naar de kooi gaan
Zorgen voor stek en volle kolenbak
En een busje olie door de reepschieter vol gedaan
Dat diende alles voor ‘t gemak.
Van de wachtsman die voor ‘t halen
Er de kachel ermee aanstak.
Hij zorgde ook voor koffie die nu nog vers gemalen
Ergens klaarstond in ‘n kast.
En dat voor ‘t halen best zou smaken, dat stond zeker vast
Maar de reepschieter was weer eens vergeten
Om volgens afgesproken tijd
En wat hem nu, ook werd verweten
Ondanks zijn zo gemeende spijt
Olie bij de monteur te halen.

‘s Middags om vijf uur, na de thee
De reepschieter kreeg na dit zo menselijk falen
Opeens een snood idee.
Hij vulde de oliebus met water
Zo vers getapt vanuit de Zee.
s’Nachts om twee uur moesten we halen
De Schipper had dat zo beslist
De wachtsman zou dan zelf bepalen
Tijdig de kachel aan te maken zo hij wist.

Maar toen hij bij ‘t aanmaken het hout met olie overgoot
En de lucif er aanstak, gaf dat alleen gesis
Meer olie over ‘t hout, maar zijn verbazing werd zeer groot.
Begrijpelijk was het toen zeker mis
Dacht bij zichzelf, wat doe ik toch verkeerd.
‘k Ben ‘t aanmaken van een kachel toch niet verleerd?

Maar opeens kreeg hij het zaakje door
Rook aan de bus, en jazeker hoor
De bus bevatte enkel water.
Wat beging hij toch een grote flater.

Hij werd zeer boos, trok de reepschieter uit z’n kooi
Gaf hem een flink pak slaag, dat was gewoon niet mooi.
Toen snel een emmer oliedotten uit de motorkamer gehaald
De kachel aangemaakt, niet langer gedraaid.
Die stond al gauw witheet wel 150 graden in getallen
Maar wij toch mooi op tijd toen aan de haal gevallen.

De zwervende SCH 4

In juni 1990 deed de SCH 4 onze haven aan. Deze zeillogger is in 1918 gebouwd als vissersschip voor de haringvaart en doet thans dienst als varend podium voor culturele activiteiten. Een schip met een bewogen geschiedenis.

De heer J. Zuurmond, ere-voorzitter van de Stichting Oud Scheveningen, heeft destijds de geschiedenis van dit antieke schip in beknopte vorm op rijm gezet.


In 1916 is in Groningen een vrachtlogger gebouwd,
er is met deze logger heel wat afgesjouwd.
Op 6 september 1919 werd ingeschreven bij de Inspectie van de Scheepvaart,
de SCH 70 als vissersschip klaargemaakt voor de haringvaart.
Bas v.d. Zwan Jr. werd één van de eigenaren,
het schip voer onder de naam “Welvaren”.
Na enige jaren stond de logger te koop,
de naam “Welvaren” werd vervangen door “De Hoop”.
Als directeur werd Jac. van Leeuwen ingeschreven,
in 1923 mocht hij dit beleven.
In 1926 kwam een andere reder voor de dag,
G. van Leeuwen & Pasman voeren een andere vlag.
In 1928 werd de logger door rederij N.V. v/h Wed. Jac. Zuurmond omgebouwd,
tot motorlogger, gemerkt SCH 4 met een 100 PK Kromhout.
Cornelis Dijkhuizen kreeg als schipper het commando,
in 1929 werd gevaren de hoogste teelt als saldo.
Met f 54.000,-- werd hij de hoogste besommer,
in dat jaar was er dus geen kommer.
Tot 1934 werd er steeds goed geteld,
daarna ging het schip over naar de firma Roeleveld.
De Duitsers namen de logger in beslag,
dat werd dan ook een hard gelag.
Nadat de vijand was verdwenen,
kwam de SCH 4 weer in Scheveningse dreven.
Naar de Fa. Jac. den Duik & Zn. is de SCH 4 gegaan,
totdat het met de vleetvisserij is gedaan.
Daarna werd er mee de sportvisserij geleid,
dat was ook maar voor korte tijd.
Nu vaart het schip onder “opera” - vlag,
we zullen zien wat dat vermag.
Bevaren werden zeeën en meren,
vele stormen mocht de SCH 4 trotseren.
Indien jullie t.z.t. moeten laven,
doet dan Scheveningen aan als thuishaven!
Bemanning, schip als rechtgeaard,
wij wensen jullie behouden vaart.

J. Zuurmond
ere-voorzitter Stichting Oud Scheveningen

De pientere afhouder

Vroeger had je op ‘n zeillogger eens ‘n schipper.
Een zoon van Marie en sterke Jan.
Z’n logger “Neeltje” snel als een klipper.
Zeilen, nou daar kon dat vaartuig wat van.
Deze schipper nu, had eigenaardige ideeën
geloof maar wat ik U zeg.
Hij zei altijd: “Luister al is het nog zo lang geleeen
wat je weet te leggen is nooit weg.
“Bij hem aan boord voer Keesje als jongmaatje,
‘n afhoudertje zoals men dat zo zegt.
Hij was ‘njongen van schele Kaatje,
een vrome vrouw heel netjes en oprecht.
Zo gebeurde het op ‘n zaterdagmiddag,
de matrozen lagen na de maaltijd in de kooi.
En zo het verhaal dan hier vermag,
zag het er voor Jan uit: niet zo mooi.
Zaterdag’s op ‘n logger kreeg alles ‘n schoonmaakbeurt.
En op baksketels potten en pannen,
schoongemaakt zodat geen vuil meer werd bespeurd.
Dat werd gedaan door de jongste ploeg onder de mannen.
Ook werd zaterdag meestal de “donkey” ketel afgespuit.
De afgeblazen stoom was ideaal voor ‘t reiniging der spullen.
 Voor de jongens dan een aangename buit.
Want die vielen er op aan als gullen.
Zo ook Jan die hield zijn braadriem,
vlak tegen ‘t kleine afbiaasgat.
Die werd daar door zeer snel ontvet gewoon subliem.
Maar wat Jan dan hier vergat,
dat de stoom was sterk als wat.
Het oor van de braadriem aan ‘t touw brak af.
Die zonk al spoedig naar de diepte.
“Daarvoor” dacht Jan “krijg ik wel straf.”
Ge moest eens weten hoe of hij in zichzelf griepte.
Daardoor moest hij melding maken bij de ouwe.
Doch plots kreeg hij een snoodst idee.
Hij zou ‘n mooi verhaal opbouwen.
En daar begon hij dan vast mee.
“Schipper!” zei Jan “mag ik wat vragen ?“.
“Zeker jongen” zei de schipper “dat mag.”.
Toen begon bij Jan de vrees te vervagen.
Was niet meer bang voor schippers gezag.
Hij vroeg: “Wat was ons gegist bestek op ‘t lest?”.
De schipper antwoordde en zei: ‘vijfenzeventig graden tien minuten noord plus
twintig minuten west.
‘Oh!’ zei Jan “dan kan ik het U wel zeggen”.
Ik herinner mij dat U zei: iets is nooit weg wat je weet te leggen.
Welnu! de braadriem legt op de plek.
Op het door U genoemd bestek.

De Preek

Hier alweer een nieuw gebeuren
Wat in Scheveningen is geschiedt.
‘k Vertel het ge in geuren en in kleuren
Als je het hoort geloof je ‘t niet.
Klaartje die was naaister en had net
Een paar nieuwe knieen in een broek gezet.
Ze was heel goed in Engels leer,
In molton, bruine buizen goed, en nog veel meer.
En al de klantjes, van haar vonden
En wisten, dat ze het deed voor al die monden.
Van haar zo rijke kinderschaar.
Kreeg zij het toch maar voor elkaar.
Zat soms heel vroeg al achter ‘t machien
En dikwijls was dat ver vòòr tien.
Meestal, had ze dan al een dag achter de rug
Deed opgewekt, was ook nooit stug.
Maar op een middag half drie misschien
Kreeg Klaartje bezoek, van nichtje Trien.
Nu woonde Klaar zoals hieruit bleek
In een huis van vier gulden zestig in de week
Op een bovenhuis van de Gemeente, niet te geloven
Met de trap zestien treden op naar boven.
Toen dus nicht Trien die trap op kwam
Dan was bij ieder treetje dat zij nam
Gekreun, gekerm, en nog meer jammerklachten
En dan die steken om d’r hart, en zij verwachtte
Niet lang meer te zullen leven, en trok dan een gezicht
Vervuld van smart, door reumatiek en jicht
Maar eenmaal boven aangeland
Dan was ze wel duivels astrant
Ging breeduit zitten en zei dan:
“Zit er nog koffie in de kan?”
“De pot is leeg”, zei Klaar maar geen belet
“Ik heb zo weer verse opgezet”
En Trien dacht: ‘zo hier zit ik goed.
Begon te werken op Klaars gemoed’
Zei: “Kind wat heb ik gister toch van die preek genoten
‘k Ben gewoon met ‘Manna’ overgoten.
Och, och, wat had die man, een dierbre preek
Geloof me meid, ‘k ben d’r gewoon nog door van streek;
‘En zweette dat die man deed, lieve Pand’
De hele preek door, had hij z’n zakdoek in z’n hand’.
En zo ging Trien een poosje lustig door.
Ze wist, en vond, bij Klaartje een gewillig oor.
En door ondervinding en klagen aangespoord
Kwam dan uiteindelijk het hoge woord
Eruit, bij Trien, ze zei: met pijnlijke trek “Oh dat been”,
Heb je geen paar kwartjes voor mij te leen?’
Klaar, dan in ootmoed met ontferming bewogen
Kon Triens ellende niet gedogen.
Gaf Trien twee kwartjes ‘t was misschien wel mondjesmaat
Maar Klaar zat zelf bijna op zwart zaad.
Zo heeft zij dus, die klagende en arme nicht Trien,
Ook nu die dag van leeftocht weer voorzien.
En Trien, verkwikt, gelaafd, stond op van hare stoel
En ging met opgelucht gevoel
Gezond de trap af, en lekker aangesterkt
Dacht bij haarzelf: ‘k heb Klaar mooi leggen,
die preek heeft goed gewerkt’.
Tot wederhoren,

Non en vroger

Een dochter van me zus daer snaer
jae, juust, die met tat pollekaer
die is verleje week etrout
Mens, k’eb me allef doodesjout.
kind, wat een pracht, en wat een prael,
en waervan doen ze t’allemael.
want een inkomme ebbe ze ‘iet
bel meid, je weet let wat je ziet.
der staet een pracht koties dreswaar
(en s’oggens draeg ze een pignaar)
en op te vloer een vast tapijt jae,
van dat dikke zo e zeit.
een eet ook in de windsorstijl
een schilderstik van een makrijl
geniens gerdijne voor de raeme
ik zou me voor de bure schaeme
voor mijn is alles kaeie kak
een uisje met een gouwe dak
je weet toch oe dat vroger ging
dan was je blij dat alles sting.
een taefel met 4 riete stoele
daer kos je je al rik bij voele
toen a je eus gien opklapbed
je spaerde voor je kammenet
en wasse dee je op de ant
ien zakje blauw schoon as een brand
non wast ze in een ootomaet
die in een ookje van de keuke staet.
en s’aeves zitte ze te kikke
naer allemael veule veize stikke
zó is dus non dan zo ezeit
de goeie rik mederne teit
en oe et allemael vorder gaet
staet in de volgende ootomaet!

A. den Dulk.

Het Rusthuis

Jansje, Jacobs vrouw, was overleden
Daarover heeft hij erg gerouwd
Ook veel verdriet erom geleden
Daar nog bij waren alle Kinderen getrouwd.
Dus bleef hij eenzaam achter en alleen
Daarover was hij steeds aan ‘t zeuren
Klaagde dan ook steen en been
Er was niemand die hem op kon beuren.
Hij staarde maar stilletjes voor zich heen
Zijn kinderen werden z’n verzorging moe
En z’n dochters die hem bewaste en beplaste
Vroegen zich af waar gaat dat nou toch naar toe.
Daarom wilde zij zich van vaders zorg ontlasten
Alleen zij wisten nog niet hoe.
Met elkaar hebben de kinderen toen besproken
Om een rusthuis voor hun vader te gaan zoeken
Waarbij ‘t onderling aan twist niet heeft ontbroken.
Zo deden zij hun plan dan aan vader uit de doeken
Dat gaf wel wat voeten in de aarde
Toen Jacob z’n huisje verlaten moest,
Niet dat het hem veel zorgen baarde
Maar dat z’n kinderen ‘t op eigen houtje deden maakte hem woest.
Want Jacob was, dat moet ik eerlijk zeggen
Een gemoedelijk en meegaand man
Maar z’n kinderen daar viel niet mee te ploegen of eggen
Die hielden vast aan hun gemaakte plan.
Jacob kon, zeiden zij, niet alles van hun vergen
Want zelf hadden zij ook nog een gezin
Zo doende vonden zij ‘t normaal hun vader op te bergen
en moest de man ‘n rusthuis in.
Her en der zocht men toen ‘n plekje
In het Uiterjoon en Thuishaven was geen kans
Toch vond men uiteindelijk een redelijk stekje
Dat was “Duinrust” daar kon hij in met glans.
Met de auto werd Jacob daar heen gebracht
Alsmede de spulletjes van z’n boeltje
En wat Jacob niet had verwacht
Bij het raam stond zowaar zijn eigen stoeltje.
Hier vond Jacob dan z’n rust
Met ‘n aansluiting zelfs van telefoon
“Mensenlief dat is ‘n lust!”
Sprak toen Jacobs jongste zoon.
“Hier vader heb je alles naar believen
Eten, drinken noem maar op,
Verpleging en verzorging naar gelieve
Alles in de puntjes op en top.”
Jacob was daarover zeer tevreden
Dat gaf hij dan ook eerlijk toe
Maar zijn vrouw Jansje die was overleden
Was de kinderzorg nimmer moe.
Dat is dan weer zo’n echt gebeurd verhaaltje
Hoe het soms kan gaan in het leven
Dit is niet zo maar een verzonnen staaltje
Maar naar waarheid weergegeven.

De prijs van Hollandse nieuwe

Precies een halve eeuw terug
Ach! wat lijkt dat kort geleden
liep ik over de Nieboerbrug
Om gedag te zeggen bij familieleden
De kalender wees 8 mei 1933 aan
We zouden ‘s nachts met de 1e ploeg
Ter haringvangst naar zee toegaan
Het weertje was erg slecht jammer genoeg
‘n Stijve bries van ‘t Noord Noord West
en een lastige zee dat kan ik je nog vertellen
Een uitstoom dat weet ik nog heel goed
Deed mij met zeeziekte zeer erg kwellen
Gelukkig werd ‘t andere daags mooi weer
Met slechts een enkel vousje over ‘t water
‘t Leek of we voeren over een meer
En toen, ik dacht twee dagen later
Schoten wij de vleet, lang 60 netten
Daar moest voorlopig mee worden gevist
Naar de aan wal toen geldende wetten
Mede door de redersvereniging zo beslist
Ons eerste schot, ik heug me nog goed
Was 3 kantjes, niet al te best
Waarna wat Noordelijker gestoomd met spoed
En ‘n streekje meer nog om de West
Daar schoten wij ‘s middags op “ Hoop van Zegen “
Zagen verlangend uit naar de vangst die nacht
Nou die viel zowaar niet tegen
We vingen 70 kantjes gewoon ‘n pracht
Kortom in 4 schoten werd gevangen ruim 9 last
Waarmee we op huis aan zijn gegaan
Om onaangenaam te worden verrast
Wat de markt betrof wel te verstaan
We kregen ‘n ongekend lage prijs
Verslagen waren we zo niet verstomd
Want voor de 156 vaten vangst van deze reis
Werd f1500.- voor besomd
Amper een tientje voor ‘n vat
De lol die was er voor ons af
Geloof me mensen het deed ons wat
Poen we ‘t hoorden stonden we paf
“ Hoe kwam dat toch? “ hoor ik je vragen
Kijk dat zit zo; bij ‘t lossen onzer haring aan de kant
Kwamen er meerdere loggers aan de markt op dagen
Wat de prijs deed kelderen navenant
Hiermee zal ik het maar laten
De klad die zat er wel goed in
Over prijzen kun je oneindig blijven praten
Maar voor ons was het ‘n slecht begin
Het werd wel beter hoorden wij toen later
Gelukkig was dat dan goed
Tenslotte zat je voor je verdienste op het water
En ‘t gaf de burger weer meer moed
Als je gezegd had toen, dat jaren later
De haring zou verhandeld worden voor 1 gulden ‘t stuk
Ze hadden je verwezen naar ‘n psychiater
En gezegd, hij is niet goed wijs dat stuk ongeluk
Dat dan bij wijze van spreke
En de tijd van toen niet met nu worden vergeleken.

De Schoonmaak

Ik had het in ‘n vorig gedicht over de staking
Die in ‘38 op de vissersvloot was uitgebroken,
Maar ik wil nog ter volmaking
Iets vertellen waar ik nog niet over heb gesproken.
Want luister, Marie de vrouw van Jaak
Deed altijd als haar man voor de nieuwe teelt in zee was,
Alleen, de grote jaarlijkse schoonmaak
Maar nu Jaak staakte kwam het goed van pas
Haar te helpen, wat hij niet erg zat zitten.
Marie eiste en verlangde van Jaak haar man
Dat hij moest soppen en tevens witten
Hoewel, Jaak die kon daar niet veel van.
Aan boord een visserman op en top
Hij stond zijn mannetje ter visserij op haring
Maar thuis was hij gewoon een flop,
Met zelfs niet een greintje ervaring.
Zag kans nog water aan te laten branden
Kookte hij, je zag dan enkel rook en damp.
Ja, terecht een man met linkse handen
Voor Marie was dat, zei ze, gewoon een ramp.
Doch ondanks dat alles kwam Jaak er niet onderuit
En moest hij tegen wil en dank
Omdat Marie zich daar niets van aantrok, zelfs geen fluit
Haar helpen, anders gaf dat stank.
Samen zijn ze meteen begonnen
Nadat eerst witkalk was gekocht,
Jaak ging aan de slag maar deed onbezonnen
Had de verkeerde stand van ‘t trapleer uitgezocht.
Dit begon te wankelen waardoor Jaak ging beven
Geloof me mensen ‘t is gebeurd,
Hij viel voordat hij één streek had gegeven
En heeft in z’n val de emmer met kalk meegesleurd.
Lieve hemel, je had Marie toen moeten horen
Ze schold Jaak uit voor al wat lelijk was,
Gaf hem danig ofwel geducht de wind van voren
Toen deze beteuterd neerzat in die kalkplas.
Hij zei maar niets, is om zich te reinigen zacht afgedropen
Dagenlang heeft Marie niet tegen Jaak gesproken
En nadat de staking was afgelopen
Toen pas heeft zij het stilzwijgen verbroken.
Gelukkig voor Jaak, want die viste liever haring
Daar voelde hij zich beter thuis,
Schoonmaken vond hij maar ‘n openbaring
De daarbij komende dingen ook ‘n kruis.
Kort na de staking kon er worden gevaren
Want de loggers waren al klaargemaakt en varensgereed,
De boze bui van Marie gezakt en tot bedaren
Schoonmaak was klaar en vergeten al dat leed.
Al was de teelt wat later begonnen
Toch deden Jaak en Marie zeer opgewekt.
Dit geschrevene echt gebeurd, alleen de namen zijn verzonnen
Van wat ik in dichtvorm hier aan jelui verstrekt.

De wachtkamer

Met mijn gezondheid was het niet pluis
Dus werd ik door de dokter naar ‘n specialist verwezen
Die spreekuur hield in ‘t Nebo Ziekenhuis
Waar gelukkig bleek, dat ik niets had te vrezen.
Nu ga ik jullie niet lastig vallen met m’n kwalen
Want dat interesseert jelui toch niet,
Wel ga ik hier aan jullie verhalen
Wat in die Ziekenhuiswachtkamer is geschied.
In dracht zat daar ‘n Scheveningse vrouw
Triomf erend over haar ziekte’s te vertellen,
Daarom had ik helemaal geen berouw
Ja, het deed me zelfs de pas versnellen
Toen de dokter mij naar binnen riep.
Wat ‘n klaagliederen lieve mensen
Over alles en nog wat, zelfs over geelzucht en griep.
Eerlijk mensen het is te wensen
Als het jullie soms zorgen baart
Dat je voor dit alles wordt gespaard.
Ik was volgens die vrouw al bijna dood,
Haar klachten overeenkomstig met die van mij,
Door zoveel ellende verkeerde ik zowaar in nood
Was met de goede uitslag dan ook vreselijk blij.
Ze wist alles over pillen en poeders
Noemde ze bij naam van A tot Z,
Zulke paniekzaaiers zijn in wachtkamers ware loeders
In ‘n ander z’n ellende hebben ze de grootste pret.
Die vrouw zei dat ze ‘t beter wist dan de specialist
Ze had naar haar zeggen ‘n wandelende nier
Waar de dokter volgens haar niets van wist,
Maar die zei, “Vrouw kijk toch eens hier,
Je hebt het helemaal niet aan je nieren
Daarom zal ik U de raad hier geven
Niet te lopen zeuren en te klieren
Of hoor je liever, dat ik zeg dat je niet lang meer hebt te leven?
Zowaar d ging je van je stokje af
Dus zal ik je een drankje geven
Dat zal je redden van het graf.”
Hij schreef haar voor gewone wonderolie,
In ‘t Latijns begreep de vrouw dat niet,
Daarmee behield de dokter het monopolie
En werd de vrouw zo lek als een vergiet.
Die wachtkamer dat heeft u kunnen lezen
Heb ‘k tot grote vreugde overleefd
Want ‘n mens zou het ergste al gaan vrezen
Als ik eraan denk geloof me dat ik n beef t.
Dat waren mijn belevenissen
In ‘n wachtkamer beleeft en meegemaakt,
Natuurlijk zijn er moeilijkheden en droevenissen
Door vele mensen die daar zijn in geraakt.

Duindorp

Aan de voet
Van de Hoge Nol
ligt het dorp
waar ik heb leren lopen
ingeklemd tussen duinen
een kanaal
en slechts één weg
deed vermoeden

Een leeftijd later
keer ik op mijn schreden terug
ons schoolplein onverhard
is nu betegeld
en ‘t eiland Vloek
voor mij als kind
symbool van kwade krachten
werd samen met de Kom
een haven zonder vis

Het kanaal mondt
niet meer uit in zee
gedempt, net daar
waar het de zee begroette
veranderd als zoveel
een foto
die ik niet meer
thuis kan brengen

Ons huis
ik ben maar niet
gaan kijken
liep er omheen
alsof ik bang was
te zullen vallen
- om te ontdekken dat ik opnieuw
zou moeten leren lopen

De zede in ’t heden en verleden

Afgelopen zomer zat ik op een bankje op het strand
‘t Was daar bij ‘t eindpunt van lijn elf
Observeerde de passanten van elke rang en stand
En toen dacht ik bij mezelf
Zit ik nu wel in Nederland?
Lieve mensen, wat een vreemden
Waart och komen zij vandaan
Rijke, arme en ontheemden
Hetzij Duits, Frans, Engels of Italiaan
Niet allemaal toeristen
Er zijn ook veel gastarbeiders bij
Die, daar valt niet over te twisten
Hier wonen en leven Vrij en blij
Het is een mengeling van bonte kleuren
Je ziet veel paars, helrood of kanariegeel
Een ding is echter te betreuren
Dat is de Scheveningse dracht, want die zie je niet meer veel
Op de boulevard in vroeger dagen
Zag je ook van alles en allerlei
Maar onze dracht welke nu is aan ‘t vervagen
Voerde toen boventoon en heerschappij
Het vervult me soms met heimwee
Denkend aan de tijd van toen
Waar bijna ‘n halve eeuw geleden
Ook van alles was te doen
Je zag Scheveningse meisjes in mooie gekleurde doeken
Van lichtblauw, zachtgroen en zilvergrijs
En hun hoofdijzers met gouden boeken
Toch echt waard een eerste prijs
Nu lopen er meisjes op ‘t strand haast in hun blootje
Minuscule bikinis hebben de overhand
Hebben maling aan ieder, nemen ‘t gezag in het ootje
Als ze op ‘t zand bij zee zijn aanbeland
Ze kleden zich uit, doen onbezonnen
Het geeft niet of je je eraan stoot
Gaan rustig bijna naakt liggen zonnen
Liefst nog wel met de borsten bloot
Zò zijn ze ook weleens aan ‘t stoeien
Zij vinden, daar dient het strand toch voor
Daar heeft niemand zich mee te bemoeien
En gaan dan daarmee lustig door
En komt er een zedelijk geklede dame
Met alle normen en fatsoen
Dan hebben de zonaanbidders bij name
Hun inziens erg met deze vrouw te doen
Doch ook dat mens geniet op haar manier van zon en zee
Heeft geen naakstrand nodig of ter beschikking
Wil begrijpelijk ook wel wat privé
Als zij ook zoekt bij ‘t water enige verkwikking
Zit ze gedwongen tussen al dat bloot
Geneerd zich voor haar bij zijnde kinderen
Ja, zeg gerust maar, zij schaamt zich dood
Wat anderen doen valt niet te verhinderen
Trouwens die vinden dat maar preuts gedoe
Nu ben ik geen zedepreker, ècht niet
Maar ik vraag mij af waar leidt dat naartoe
Een nette vrouw staat bij mij hoog
Doch als ze zich zo presenteert en aanbiedt
Dan verliest ze haar eer, dat hoeft geen betoog.

De Peek

‘t Is sundagsoches, nog ‘ êl vroog
en stilletjies an de ‘aeve.
De loggers legge voor ‘n dêl
nog in ‘n kouwe mist begraeve.
Over de ‘aeringtonne an de kant
lôpe ‘ongerige mêuwe;
‘t ienige gelûd dat je der ‘oort
is asse daer staen te schrêuwe.

De urreve legge non overal
zô dûster en verlaete:
der is gien sturreveling op straet,
je ‘oort nurreges mensen praete.
Achter de ‘ûze van De ‘Aeg
gaet de dag non verburrege,
mar in de vorte zie je al
‘t rôd van de nieuwe murrege.

Enniens kom-ter wat vûle rôk
ût ‘n vooronder drêve.
 Is-ter dan nog ien an boord?
‘t Is aars nog vort voor vêve!
D’r klimt ‘n ouwe man an dek,
‘egroefd deur ’t zêmansleve;
toch ‘êt-tie nog ‘epeekt vannacht,
‘ij is op ‘t schip ‘ebleve.

Est kikt-tie de ‘êle logger nae,
gaet-tan teuge de krebbes ‘ange
om ût z’n Engelslêre brook
‘n grôt stik négerit te lange.
‘IJ douwt in prûmpje in z’n mond,
spougt ‘n paer kêr in ‘t waeter;
Wûft nar iemand an de aa’re kant,
‘t wordt ommers al wat laeter?

De leste mist lost non gauw op
in de êste zonnestraele;
‘ij krûpt weer ‘t vooronder in
om ‘n ‘êt bakje te gaen ‘aele.
De loggers rije ‘een en weer
en je ‘oort ‘t want zacht kraeke.
De mêste mense legge nog,
mar de peek lôpt nog te waeke!

“Discriminatie”

Ook nu weer beste lezerskring
Een waar verdicht verhaal
Hoe het een Scheveningse vrouw verging.
‘t Wordt verteld in klare taal
Plusminus 50 jaar geleden
Werd er nog zwaar gediscrimineerd
Maar de mensen van het heden
Zijn dat een beetje afgeleerd.
Hoor, wat een Scheveningse in klederdracht
In Den Haag eens ondervond
En door het edel voorgeslacht
Behandeld werd, nog minder dan een hond.
Doch de hedendaagse generatie
Met enig redelijk benul
Doet niet mee aan discriminatie
Vindt dat maar grote flauwekul.
Wat ik hier nu gaat vertellen
Is toch heus echt waar gebeurd.
Maar het was tóén niet te voorspellen
Dat het nú zou worden afgekeurd.
En nu ‘t verhaal waar het om gaat.
‘t Is over een visvrouw die langs de straat
Met haring en vis, in emmers en in mandjes
Haar handel verkocht aan al haar klantjes.
Zij ging daarvoor al vroeg op stap
Zorgde zo voor kroost, en dagelijks hap.
En eenmaal los en moe van ‘t lopen
Ging ze huiswaarts met de tram
Moest ze staande een ritje kopen
Van de onvolprezen H.T.M.
Zij mocht op ‘t voorbalcon plaatsnemen
In ‘n wagen van ‘t bijna lege achterstel.
Daarover maakte zij geen problemen
Maar ‘t volle pond betalen moest zij wel.
Soms kwam er een mondaine dame
Die op minder eerbare wijs
Zoals op ‘t horizontaal vlak bij name
Verdiende, kleding, drank en spijs
En bij het instappen dezer vrouw
Werd er geholpen, correct en gauw
Ook door de conducteur die met gemak
Haar zelfs de helpende hand toestak.
Maar dat vrouwtje op het voorbalkon
Daarmee had men geen pardon.
Naar haar werd niet meer omgezien
Doch die na geleverde prestatie
Ondanks die grove discriminatie
Toch zeker verdiende een dikke tien.

Scheveningen in het verleden

Wanneer ‘k me nu en dan verdiep
In ‘t oude Scheveningen,
Aan de hand van vele foto’s
En mijn herinneringen.

Rijst voor mijn geest wat eens bestond
Maar lang reeds is vergaan,
De ” PAARDENTRAM “ in de Keizerstraat
Ja heus, die heeft bestaan.

Meisjes van een jaar of tien
In Scheveningse dracht,
Met rokken tot aan de enkels toe
Vond men voorwaar een pracht!

Een “ Vijfcentswagen “ voor de vrouwen
Om met hun vis te rijden,
Die vis verkocht men in Den Haag,
Om zich na afloop te verblijden.

Wanneer hun manden waren leeg,
Dus alles was verkocht,
Ze waren aan die “ Vijfcentswagen “
Allen zeer verknocht!

Het was er zo gemoedelijk,
Zo rustig en zo stil,
In tegenstelling met vandaag;
Onrustig en...zo kil.

‘k Geniet altijd weer
Van die knusse huisjes uit ‘t verleden,
In tegenstelling
Met die torenflats van heden.

‘k Zie oude vergeelde foto’s
Van honderd jaar geleden,
Toen geen auto’s nog in tegenstelling,
Met “ véél te veel “ in ‘t heden.

De Boulevard geleek
Op “ PANORAMA MESDAG “,
Waar men BOMMEN “ op het strand
En schelpenvissers zag.

De oude hervormde Kerk
Door stormen veel geleden,
Staat gaaf in de Keizerstraat;
Stamt uit een ver verleden.

De “ NAALD “ eens door ons volk
Aan Willem I geschonken,
Staat aan de Zeekant steeds
Nog als voorheen te pronken.

‘k Zie vrouwen aan de was
Bij die intieme huisjes,
Jongens van een jaar of acht
Compleet in zeemansbuisjes.

Namen als : Van der Zwan, Pronk , Vrolijk, Taal
Zijn met dit dorp vervlochten,
Het waren zeelui die vis vingen,
En die anderen dan verkochten.

Ik heb een open oog
Voor de “ ARMOE “ uit ‘t verleden,
En geef de voorkeur daarom
Aan de “ WELVAART “ van het heden.

Maar ... ‘t verleden heeft ook veel
Dat ons “INNERLIJK “ kan bekoren,
Door het té drukke leven
Gaat “ ECHT LEVEN “ vaak verloren.

Graaie

De leste snouw is an de ‘aeve weg’esmolte,
de voorjaerssturreme êndelek ût’ ewaaid.
Der benne nog wel loggers an ‘t trolle,
maar ‘ier en daer wordt non awweer ‘egraaid.

Je ‘oort de urreve gelik tot leve komme.
Je rukter al de scharrepe lucht van taen;
ziet zêle, rêp en nette van de zolders lange
en de lêste boesters naer ‘t land toe gaen.

De schepe legge nog onttaekelt
en verlaete rije dik in de ‘ooke voor ‘t urref.
De brugge ‘ebbe nog planke voor de raeme
en roest vreet an ‘t êzer en de vurref.

Schippers lôpe der schip vollek te zooke,
rêpschieters, matroze en voor áchterin.
Ze wûlle wel nae ‘n bouweteelt van maende:
vaere zitter non ienmael met die gaste in.

D’aare dag likkentet wel kurremes an de ‘aeve,
in brûne kiel rûfele ze al vroog voort.
Met der stikkezak en blauwe drinkesketel
is iederien al teuge zeuvene an boord.

Der ‘êrst ‘n leve van belang op alle schepe,
je proof t bekant de smaek van vurref en têr.
Met zurreg worde de êste zêle an ‘esloge
en nae vêrtien daege ‘erken je ‘t geweuri ‘iet mêr!

Beneeje zie je zwêtend moterdrêvers
druk in de weer met poesketoen en oliespût;
aerzelend geeft de iene nae de aare moter
voor ‘t êst in tije weer ‘et vertrouwd gelûd.

Van ‘t urref komme ze Schotse blaeze brenge
en vorder kaek, olie, waeter, zout en want.
De baeze rekene zeker non al op veul ‘aering,
want der staet voor dortig last tonne op de kant.

Der legge nog wat loggers proof te draaie,
van Van Lêwetjies, JeeJee en Jasje Tût.
“ ‘t Is welletjies ‘eweest zegge in ‘ûs de vrouwe,
“Ze benne klaer met graaie en maendag gaen ze ût!”

Drie Nathalzen

Laats hoorde ik eens vertellen
Of het echt gebeurd is weet ik niet
Aangaande drie Scheveningse varensgezellen
Jan, Krijn en ene zekere Piet
Die liepen over de Seinpostduin te kuieren
Op ‘n voorjaarsdag 1880 der vorige eeuw
Echt een dagje om eens lekker te luieren
Na ‘n winter van ijs en sneeuw
De drie waren echte drinkersbazen
En vaak door drank lichtelijk verheugd
Ze hadden ‘n hekel aan volle alsmede aan lege glazen
Dit tot de kastelein’s grote vreugd
Als je er over sprak dan zeiden ze: luister m’n beste
Laat ons nu maar begaan
Want als de stadspomp jenever gaf waren wij de leste
Dan stonden wij zeer zeker achteraan.
En nu ‘t verhaal waar het om draait
Jan, een van de genoemde drie
Was door schilder H.M. Mesdag gepaaid
Om met een paar mannen het gaf niet wie
Naar de Wassenaarse straat, hoek Schuitengat te gaan
Om bij de zeilmakerij van Jan Verbaan
Een heel groot linnen zeildoek daar gemaakt
Te brengen naar de Zeestraat in Den Haag
Hoe zij daar kwamen en zijn geraakt
Vertel ik U nu in dit gedicht
Zeilmaker Verbaan was al door Mesdag Ingelicht
Over de te verwachten Scheveningse heren
Die met ‘n grote platte wagen
Het doek naar Den Haag zouden transporteren
Deze wijze van vervoer was normaal in die dagen
Alleen had men wat moeilijkheden met stuwen
Twee zouden de wagen trekken
De derden sturen en duwen
Zo zag men de gasten vertrekken
Over de Scheveningse weg en langs de oude tol
En geloof me mensen als ik zeg
Dat ze onder elkander hadden de grootste lol
Uiteindelijk werd het doek in de Zeestraat afgeleverd
Op de plaats waar nu nog steeds ‘t Panorama is te zien
En Mesdag beloonde hun als een goede geverd
Op koffie met broodjes en 5 gulden bovendien
Dat was in die dagen een astronomisch bedrag
Ze voelden zich schatrijk en hadden niets te klagen
Oh, wat hadden ze toch een goede dag
Zo iets overkwam je geen twee keer in je leven.
En Jan, Krijn zowel als Piet
Wenden toen snel dan zo gezegd de steven
En dorstig zoals deze klanten waren
Deden ze onder elkaar beslissen
Bij ‘t Schevenings Veer te gaan om oude klare
Voor 5 cent ‘n neut dat kon niet missen
Spoedig zakten zij toen door de knieën
Van al dat genoten geestrijk nat
En zo togen zij dan gedrie
Op huis aan, zwaar beschonken en zeer zat.
Of er van ‘t geld wat over is gebleven
Is iets wat ik niet weet
Wel weet ik, dat drank dat is niet overdreven
Ellende geeft en ook veel leed.

De heer Zier Gerrit Blok geboren te Scheveningen op 26-05-1912 schreef voor zijn verloofde een gedicht aan boord van de logger Vlaardingen 70 Hendrik en Jan in het jaar 1929.

Zeer waarde hartedief
om tot de zaak te komen
heb ik in deze brief
eerst mijn begin genomen.

Het was reeds zomer toen ik afscheid van je nam
en toen mijn zoetelief in mijne armen nam
wat stapte ik toen voort met tranen in mijn ogen
en dacht ik bij mijzelf wat is die tijd toch spoedig omgevlogen
nu sta ik aan het roer en staar door het verhelderd glas
nu ga ik weer aan ‘t werk in storm en onweerslagen
om op de woeste zee mijn leven weer te wagen.

Maar dit is alles niet
hetzij hoe het ook moog- gaan
als jij de mijne blijft
dan is mijn wens voldaan
het is met de hand gedaan
en met de pen geschreven
maar God die weet de tijd
hoelang wij zullen leven.

Verloofde van Z.G.Blok was Catharina Spaans, geb. 03-12-1911.
Zij huwden op 3011-1930 en kregen 11 kinderen waaronder twee tweelingen.
Catharina overleed op 24-09-1977.

Evolutie in de visserij

In de late en de vroegere zestiger jaren
Deed zich een ontwikkeling voor
Die nooit in de Visserij geschiedenis was te evenaren
En waarbij de vleetvisserij ging teloor.
Grotere schepen met sterkere motoren
Verdrongen de vleetloggers van hun plaats
Veel geld werd er verdiend als nooit tevoren
Daarbij waren die grote trekkers korter buitengaats.
En deze ongekende evolutie
Werd ook door vissersvrouwen meebeleefd
Het ontketende een ware revolutie
Toen de vleetvisserij werd voorbijgestreefd.
Want zie Floor, de man van Sien, een fijne vent
Vaarde al jaren met de vleet bij schipper Ment
Terwijl z’n buurman Gijs van vrouw Leuntje
Aan boord zat van Schevenings grootste trekker
Dat zat Sien, de dochter van Teuntje
Dan ook helemaal niet lekker.
Mede omdat Floor met de vleet verdiende niet veel
Terwijl Gijs maar af en aan voer
En zich verdiende groen en geel
Was hij thuis van zee, ging hij met Leuntje op de toer.
Wijl Sientje thuis met huishoudgeld zat te blokken
Soms gingen ze buitenhuis lekker eten
Bij ‘n Chinees restaurant waar ze nog aten met stokken
Dat alles heeft Sien haar man bij binnenkomst verweten.
Want zij moest voor ‘t gezin zelfs nog enkele dagen uit werken
Maar Leun lag lekker op ‘t balkon
Met zonnebril op te rusten om aan te sterken
Op ‘n stretchbed languit in de zon.
Ook deed Leun tegenover Sien erg benepen
Van gekkigheid wist ze gewoon niet wat te doen
Ze kocht maar raak, zelfs de duurste gordijnen bij Teepe
Want Gijs verdiende immers volop poen.
Ze bestelde een nieuw bankstel met eethoek incluis
Op de Westduinweg bij Willem Buis.
Ook de kinderen profiteerden van hun vader
Leun’s zoon die kreeg een fonkelnieuwe brommerd
Maar Sientjes jongen, dat verklaar ik hier nader
Kreeg een tweedehands fiets gekocht op ‘n veiling van de lommerd.
Dat gaf, begrijpelijk, tweedracht met haken en ogen
Dus moest Floor, de man van Sien
Omdat ze ‘t niet langer kon gedogen
Ook maar naar een grote logger om gaan zien.
Die vleetvisserij moest hij maar laten schieten
Sien wilde daaronder niet langer lijden
Ze werd opstandig, was niet te genieten
Ze wilde zowat van Floor gaan scheiden
Als het niet zijn laatste jaar was met de vleet.
“Ik zeg je, een gewaarschuwd mens telt voor twee
In ‘t geval je het misschien vergeet
Week daarop je bonen en doe je maal ermee”
Bij zoveel argumenten ging Floor toen door de knie
Want z’n vrouw die had het laatste woord.
‘t Andere jaar voer hij op een trekker bij Jan van Marie
‘n Gelukkige schipper en ‘n goede ploeg aan boord
Alles werd zo toen in de minne geschikt
De verdienste veel beter en goed
Omdat Sientje het niet langer heeft gepikt
Heeft ze zo gewerkt op Floors gemoed.

“Het bewegende lijk”

Beste mensen, wat ik U nu weer ga vertellen
Had plaats vlak na wereldoorlog één,
Nederland was weer aan ‘t herstellen
Van de nadelen, daarvoor geleên.
‘t Gaat over trawlen in de vasten
Van ‘t voorjaar anno ‘negentien
En met volle zeilen aan de masten
Viste de logger “ Willemien “
onbekommerd en zonder zorgen
Over de Breeveertien op en neer.
Van deze mooie voorjaarsmorgen,
En de vangst was best, ook nu alweer,
Schipper Kees bekeek al kouwend op z’n pruim
naar zijn vangst beneden in het ruim
En of het ook de moeite loonde
Om naar de markt toe te gaan.
De stuurman beaamde dat, en toonde
De vangst tot nu toe opgedaan.
Hij zei: “Ik zou niet langer wachten,
Een beste reis zit er wel in “.
De Schipper knikte toen, en lachte
Dacht naar de markt te gaan, dat heeft wel zin.
Het net werd spoedig opgehaald
Daarmee werd trouwens nooit gedraaid.
Maar bij ‘t openen van de kuil
Lag tussen de vis, als een hoop vuil
De stoffelijke resten van ‘n mens.
Dat was begrijpelijk tegen ieders wens.
‘t Was een manspersoon, en aan lij zij neergelegd.
Met weerzin ook, dat zei hier nog gezegd.
De rest der vangst ging zoals het behoort
In z’n geheel, terug weer overboord.
Toen zeilde men dan heel gezwind
Met voile boel op, en ‘n bakstaagwind.
Zo werd de koers naar huis gezet
Met twee man te wacht, want dat was wet.
De avondwacht die werd gedaan
Door jonge Gijs en Teun van Jaan.
Maar ‘s avonds na de eerste wacht
Het noordoosterwindje waaide zacht
Moest Gijs de andere wacht aanspreken
Maar plots begon Gijs te verbleken.
Want wat hij waarnam, en wat hij zag
Van onder ‘t zeil waar de dode lag
Zag Gijs het zeiltje zacht bewegen
En toen hield niemand Gijs meer tegen.
Liet zich pardoes in ‘t vooronder vallen
Sprak: “ Luister hier nu jullie allen
Het lijk beweegt, ik durf niet te gaan kijken”.
Maar oude Simon zei “dat zal dan moeten blijken”
Was voor Gijs z’n argumenten dan ook doof,
Was zelfs verbaasd over zoveel bijgeloof.
Dacht wat dood is, komt nooit meer tot leven
Hij zou daarvan het bewijs gaan geven.
En toen ging Simon boven naar het dek.
Vond, wat Gijs verteld had, toch te gek.
En inderdaad, ook Simon zag het zeil bewegen.
Zijn verbazing was zeer groot, zo niet ten top gestegen.
Hij trok kordaat het zeil nu weg, en wat zag hij daar lopen
Een grote krabbe die uit de last gesnopen
Die was al wandelend over ‘t dek gegaan.
Simon nam de krab, liet ‘m zien aan bange Gijs.
Sprak: “ Jongen, hier is het bewijs “.
En Gijs heel opgelucht en nog ontdaan,
Is met ‘n gerust hart, toen naar z’n kooi gegaan.

T’ ûskomst

As de wind is ‘edraaid
en zô sturremachtig waait
dat de mêuwe bove land blêve steke,
dan kikke overal
d’ouwe zêlui an wal
naer de golleve die op ‘t ‘aeve’ breke.

Der gezichte benne oud
‘etaend deur zon en deur zout;
der rûge jekke ‘ange wêd om der schoere.
Non vertelle ze daer
van ‘t veule gevaer
toen ze zellef nog op bomschûte voere.

Opiens roopt ‘n man;
“Kik, daer komt ‘r ien an.”
In de vorte zien ze twie witte stenge.
Dan zêt ter gauw len:
‘t Is de drie-tien,
die mot dortig last vorse meebrengen”.

“IJ is te vort om de Zûd”,
roopt ’n oud-stierman ût.
D’ aa’re geven ‘em gelik om die woorde.
‘t Likkent of ieder woord
daer an boord is ‘ehoord,
want ze legge non mêr naer ‘t Noorde.

As de logger daer zwoegt,
deur ‘t waeter ‘een ploegt,
soms ‘êlemael likt te worde bedolleve,
vollege zij op de voet
wat die schipper daer doet
in z’n strêd teuge sturrem, strôm en golleve.

Slingerend douwt ‘ie z’n kop
teuge ‘n stik waeter op
en slaegt zô de koppes binne te vaere;
ût de brug komt ‘n ‘and,
die wûft naer de kant,
naer de gaste die iens der lêrmêsters waere.

Het Scheveningen van toen

De zee in al haar pracht
De zee in al haar glorie
Ach! Had ik ‘t ooit gedacht
Voor mij nu reeds historie.
Als Scheveningse jongen
Ging men al vroeg naar zee
Op jacht naar haring, schol of tongen
Dat viel toch heus niet altijd mee.
De zorg om ‘t dagelijks brood
Dwong je er toe, naar zee te gaan
Zo hielp je ‘t gezin dan uit de nood
En had je een bestaan.
Je voer dan op een logger
Naar Lerwick, Shields of Dogger
Of waar men ook mocht vissen
Je kon geen visdag missen.
De zee die nam, die zee die gaf
Aan veler ons te eten
Maar ook aan anderen een graf
Dat zult u toch wel weten.
Zij kwamen van de zee niet weer
Dat gaf veel leed, dat gaf veel zeer
Ik herinner mij een ramp
Een moeder overkomen
Zij verloor als in een damp
Haar enige drie zonen.
Zo werd in ‘t Scheveningen van weleer
Met onverschillig wat voor weer
Voor hen op zee, ootmoedig tot de Heer gebeden
Zoals het hoort naar goed gebruik en zeden.
Liep je zondags door de straten
Van ‘t oude Scheveningen
Dan hoorde je op de maten
Van ‘t orgel, Psalmgezangen zingen
Thuis deed een ieder z’n plicht
Dat was op ‘t schip ook van gewicht
Maar tegenwoordig hoort men dat niet meer
Jammer helaas, is dat voorbij?
Nu hoort je geregeld en steeds weer
De ‘Pop’ en ‘Beat’ en wat meer zij
Toch was er in die oude tijd
Ook weleens afgunst, haat en nijd
Maar iedereen deed naar geweten
Die narigheid weer gauw vergeten
En toch, ondanks die schrale tijd van toen
Zou ik voor één keer ‘t nog eens over willen doen!

Zier Gerrit Blok, bericht Jan Jansen.

Verloofde van Z.G.Blok was Catharina Spaans, geb. 03-12-1911.
Zij huwden op 3011-1930 en kregen 11 kinderen waaronder twee tweelingen.
Catharina overleed op 24-09-1977.

Jan, is dat de Zier Blok die onder meer in de Voornsestraat 9 woonde?

Ik zou het niet weten !!!! Wellicht zijn er anderen die je kunnen helpen.

K

Hulde aan de boetsters

Hier een huldeblijk die is gericht
Aan een groep Scheveningse vissersvrouwen
Die aan de havens zorgde voor dat boeiend gezicht
Langs erf, rederij en andere gebouwen.
Dat brokje historie ging helaas verloren.
Ik bedoel de boetsters van zolder of schuur
Niet te vergeten ook het land bij watertoren,
Waar ze bezig waren die Coba, Jans, die Tina of Guur
Of hoe ze verder heten mogen,
Vaardig de vleten reparerend
Die uitgelegd lagen te drogen,
Alle weersomstandigheden soms trotserend.
Want een logger moest op tijd naar zee,
Kon ook niet op een vleet liggen wachten
Al viel dat niet altijd mee.
Daarom zetten deze vrouwen zich in met al hun krachten
En onder leiding van een hoofdvrouw daarbij aanwezig
Die het werk verdeelde dat moest worden gedaan
Een vrouw niet altijd groot of pezig
Wel één die best haar mannetje kon staan.
Onder zo’n ploeg had je ook de prikkermakers,
Jonge meisjes 14, 15 jaar genoemd een
Die voor zo’n groep zorgden als ware wakers
Voor de inwendige mens met koffie en met thee
Zo’n meisje zag je dan met een ketel lopen torsen
Voor heet water op weg naar de stokerij
Dan ging niet altijd zonder morsen
Geloof dat hier nu maar van mij.
Soms werden deze meisjes door de jongens in de boot genomen
Met grollen en grappen en zo meer
Maar je moest niet aan hun ketel komen
Want dan ging zo’n deern pas goed. te keer.
Dan kletste ze zo’n bengel duchtig om de oren
Zodat die maakte dat hij wegkwam
Als hij zag dat hij had verloren
En dat van een Kee die leek zo tam.
In de nateelt als de loggers onder Engeland gingen vissen
En korte reizen maakte, kon het weleens gebeuren
Omdat zo’n schip geen visdag kon missen
De boetsters ‘s nachts doorgingen zonder treuren.
In deze vrouwen had men het grootst vertrouwen
De vleet kwam en moest op tijd klaar
Zo’n ploeg daar kon je echt op bouwen
Als een gebouw op een pilaar
‘s Winters zaten de boetsters op de schuur
Een vaste ploeg van de morgen tot de middag
Ik geloof vanaf acht, tot zo ongeveer vijf uur
Iets wat ik me niet herinneren mag.
In afgeslankte vorm was dan zo’n ploegje bezig
Nieuw netten inslaan zo dat heet.
Daarbij was de plaatsknecht ook aanwezig
Meestal een oud schipper zo ik nog weet
Doch het aanslaan werd gedaan met vrouwenhand
Zij waren rap met mesje en met boetnaald
Al was de beloning navenant
Omdat het als stukwerk, dacht ik, werd betaald
Maar deze vrouwen waren tevreden dat telt
Want er zijn genoeg andere dingen
Die belangrijker zijn dan geld.
En daarom deze ode uitgebracht
Aan de gewezen boetsters uit Scheveningen.

“In ’t zelfde schuitje”

Hier ben ik dan weer beste mensen
Terug van weggeweest
Om te voldoen aan veler wensen
Van ouderen dan toch wel ‘t meest
“ Ga je weer stukjes schrijven? “
Is een veel gehoorde vraag
Zonder enigzins te overdrijven
Doe ik dat voor hun heel graag
‘k Heb voor de lezer wel wat in petto
Over iets wat gebeurde lang geleden
‘t Betreft ene Giel en Ai van Co
Beide personen reeds jaren overleden
Voor herkenning dus geen nood
Want zelfs hun. kinderen zijn al dood
Welnu, Giel en Ai hadden ‘n dochter
Het was hun beider enigst kind
De een was daarop nog meer dan d’ander verknochter
En bij ‘t gekke af, idolaat door hen bemind
Ai z’n dochter heette Mientje
Zij was sinds enige tijd verloofd
En Giel’s lieve dochter Sientje
Bij voorbaat aan ‘n schipperszoon beloofd
Hun kinderen waren niet te evenaren
Volgens hun dan, en je kreeg zowaar ‘t idee
Dat er geen volmaakter kinderen waren
Dan alleen maar deze twee
Maar dat werd spoedig bitter door hen ervaren
Want lees daarover met mij mee
Voor Ai was het gewoon niet te verklaren
Dat Mientje, oh wat vreeslijk lot
Z’n meisje waar hij geen kwaad van zag
Overtreden had, het zevende gebod
Wat door Ai was, reden tot beklag
Hij was zeer bedroefd en was in alle staten
Zat teneergeslagen en verdoofd
Voelde zich verraden en verlaten
De kroon gestoten van z’n hoofd
Men had daarover leedvermaak
Vooral Sientje’s vader onze Stuur
Voerde het hoogste woord, stak zelfs met Ai de draak
Want voor zijn dochter stak hij de handen in het vuur
Durfde daar zelfs een eed op doen zowaar
Zo overtuigend sprak hij over z’n dochter Sientje
Doch zie wat loopt het in het leven raar
Giel die het grootste woord gevoerd had over Mientje
Moest enkele reizen later zich laten welgevallen
Dat Sientje waar hij zo prat op was en ging
Van de beloofde schipperszoon wel degelijk moest bevallen
En dat, voor ze nog droeg een verlovingsring
Giel was aan boord niet te genieten
Zocht bij Ai van armoe maar z’n troost
Geroddel deed daarbij hun erg verdrieten
Aangaande hun zo verheven onfeilbaar kroost
Toen sprak tot Giel de Stuur
“ Jouw dochter zei je kon het niet gebeuren”
Want daar stak je je handen voor in het vuur
Zou je ‘t gedaan hebben, je zou zeker zijn te betreuren
Want nu jouw dochter mede is gestrand
Zouden je handen tot op het bot toe zijn verbrand.

Kerkelijke bezwaren

Vroeger had je op Scheveningen,
Zelf herinner ik me zo’n geval,
Een zekere groep kerkelijke fanatiekelingen
Zo ‘k deze mensen maar noemen zal.
En wat ik hier nu op papier zet
Was bij sommigen normaal en heel gewoon
Omdat der ouders wil was wet
Of het de dochter betrof danwel de zoon
Dat komt hier tot uiting met Mientje van Al en Kee
Een Pronte meid met twee gezonde handen
En Gerrit, een vissersjongen van de Zee
Waartegen hun ouders samenspanden.
Hun verkering dat zat goed verkeerd
Wederzijdse ouders waren er niet mee ingenomen
Want Mientje was Hervormd en Gerrit Gereformeerd
Daar was gewoon niet overheen te komen.
Volgens de Ouders danwel te verstaan
Wat betreft de jongelui zou het heus wel gaan.
Bij ‘n zekere categorie mensen ging dat zo in vroeger dagen
Wanneer je niet behoorde tot hun kerk
Je ook niet om in meisjeshand. kon vragen
Dat ging zo toen allemaal in z’n werk.
Behoorde je tot hun zelfde kudde
Vormde dat maar weinig problemen
Zo niet dan was het zeg maar knudde
En kon je beter de benen nemen.
Ook hier in Mien en Gerrits geval
Waarvan de ouders wisten van geen wijken
De jongelui vonden dat gek en al te mal
Maar ze wilden voor argumenten niet bezwijken.
Ze gaven hun kerk niet zo maar prijs
Gaven dat ook duidelijk te verstaan’
Het was volgens de kinderen erg onwijs
Om over ‘n kerk zo te keer te gaan.
Nimmer zou Gerrit Mientje laten schieten
Daarvoor was de meid te goed
Al deed hij zijn Ouders daarmee verdrieten
Want Mientje was zeer netjes opgevoed.
Op haar gedrag viel toch niets aan te merken
Dat gaven z’n ouders ook wel volmondig toe
Zie je het zat alleen maar in ‘t verschil der kerken
Met allerlei toestanden en gedoe.
“Laat toch varen zei Gerrit, “die bezwaren,
Trek om die kerkmuren en doe weg
Blijf je daar toch niet blind op staren
Geloof me nu wat ik hier zeg.”
Toen zijn de ouders gezwicht en is ‘t ervan gekomen
Het huwelijk werd Hervormd ingezegend
Want Mientje was daar bevestigd en aangenomen
Was ook haar inziens ten onrechte bejegend.
Het werd een voorspoedig en gelukkig huwelijk
Gezegend met twee dochters en twee zonen
Waarvan er twee, oh! wat afschuwelijk
Ongetrouwd nog wel zijn gaan samenwonen.
Die dachten er, als hun ouders, anders over
Zagen daarin maar weinig kwaad
Hielden niet van trouwen met glitter en lover
Luisterde ook niet naar goede raad.
Zo gaat dat dan in veel gevallen
Dezer hedendaagse tijd
Huwelijken dalen in steeds grotere getallen
Maar worden zij daardoor van zorgen ook bevrijd?

’n Pleit voor ’n oud Schipper

Kort geleden, net voor ik met vacantie ging
Las ik in de historierubriek der Haagsche Courant
Over ‘n Marineschip dat lang geleden verging
Omdat het tegen een Juli-storm niet was bestand
Het drijvend fort of ook wel monitor genoemd
Verging, op weg van IJmuiden naar Hellevoetsluis
Was later als wrak bij kustvissers meer berucht dan beroemd
Het hoorde op Zee dan ook niet thuis
Dat is ook de reden waarom de “Adder” in de zomer is ver
Ook onderbemand, onmanouvreerbaar bovendien
En zonder hulp of enige bijstand naar zee toegegaan
Dat bleek goed fout, achteraf aldus gezien
Want ‘t schip was helemaal niet zeewaardig
Maar er was op de plaats der ramp een vissersboot
Uit Scheveningen, en die zou, ‘t klinkt eigenaardig
Geen hulp hebben geboden aan het schip in nood
Volgens geschiedschrijver was dat verkeerd
En een goed zeeman, niet aangeleerd
Aangeboden hulp werd eerst stilzwijgend afgewezen
Omdat, m.i. de trots van commandant ‘t won van de angst
Wat men toen op de visschuit aanzag met zorg en vreze
Die zijn toen doorgegaan met ‘t beoefenen der vangst
Toen de “Adder” dan eindelijk de noodsignalen gaf
Was het te laat, hulp kon niet meer baten, en ‘t schip ging overzij
Want de visserschuit was al te ver af
Zat reeds enkele mijlen aan lij
Schipper der schuit trof geen enkel verwijt
Was machteloos zelfs, toen ‘t schip daar verging
En ondervond, en dit tot leedwezen en spijt
Dat die hele bemanning ‘t leven liet, zo dichtbij Schevening
Want ik weet te vertellen, over ‘n schuit
Heb ik van anderen die daarop hebben gevaren
Die vertelden dat zo’n schuit, ging enkel maar vooruit
Met ruime wind in zeilen, en in snaren
Persoonlijk heb ik nooit een schuit gezien
Er ooit een in in’n leven ook aanschouwd
Dan op een schilderstuk van Mesdag na, misschien
Die in zijn tijd daarmee wel was vertrouwd
Als jongen, heb ik op de logger vaak genoten
Door anderen over de bomschuit aldus verteld
Wanneer we ‘s avonds aan de vleet lagen geschoten
Toen zag ik in iedere schuitenvisser een held
Zo als die met zo’n vaartuig de zee bevoeren
Waar door storm, ontij of tomeloos geweld
Ook dikwijls nog de dood om de hoek kwam loeren
Zo was er bij ons, een oud matroos aan boord
Als hij vertelde dan hing je aan z’n lippen
Van wat hij zei ik geloofde ieder woord
Niet een kon aan zijn verhalen tippen
Hij vertelde, dat ze eens al waren 10 dagen lang op zee
Nu wil ik de man van leugens niet betichten
Toen ze nog zagen, volgens hem, van kust, de lage lichten
Lage lichten en lampen aan de wal
Zijn na enkele mijlen varen alniet meer te zien
Maar voor de waarheid stond hij pal
Noemde het geen fabel bovendien
Hij vertelde ook dat ze op ‘n keer zowat
Bij thuis zeilen de vuurtoren van Scheveningen zagen
Een Zuidwesterstorm kregen, af dreven, en toen
Acht dagen daarna bijna dwars van Kattegat lagen
Het thuis zeilen zo weer moesten overdoen
Hiermee wil ik te kennen geven en tonen
Dat schuitenschipper trof geen blaam
Hem van nalatigheid verschonen
Alsmede aantasting van eer en goede naam
De geschiedenisschrijver stel ik misschien teleur
Maar door de overmacht kon schipper echt niet anders handelen
In zeemanstermen gesproken was het Force Majeur
En ‘t deed Schipper den Dulk den juisten weg bewandelen.

Ode aan ’t Museum

Aan ‘t begin van de Neptunusstraat
Wist u dat daar ‘n museum staat?
‘t Is in hoofdzaak gewijd aan Visserij
Dat ziet u meteen als ge er naar binnengaat.
Maar ook van nevenbedrijven en allerlei.
Dus niet alleen maar oude visserboten.
Al horen die er zeker bij
Van alle modellen en van grootten.
Gewoon ‘n lust voor ieders oog.
Een overzichtelijk geheel
Dat behoeft mijn inziens geen betoog
Daarbij zeg ik niet teveel.
Nimmer hoeft men in ‘n rij te wachten.
De ontvangst is vriendelijk en spontaan.
Nooit hebben we daarover klachten.
En de bezoeker is meestal voldaan.
De eerste zaal bevat de schuiten of de bommen
Met ‘n visverkoopster, schilderstukken en visgerei aangevuld.
Dat valt meteen op bij het binnenkom(m)en.
De meeste bezoekers raken ervan verguld.
Als men ziet, dat met smaak tentoongestelde
Om te zien toch wel de moeite waard.
Zo ook de toelichting door de suppoost vertelde
Die met open mond door de aanhorenden wordt aangestaard.
Zaal twee is de loggerzaal, een flinke stap vooruit.
Dit schip werd bij de Visserij al gauw favoriet.
Ze kwam in de plaats van platgeboomde schuit.
Een hele verbetering zoals men ziet.
Ook vindt men hier de warrebak met leutel
De zoutnap, dissel en ton met deutel.
Van alles wat bij haring verwerken behoort.
Tot zelfs de navigatie benodigdheden.
Gewoonweg enig in z’n soort.
Zoals misthoorn (draaiorgel) en de lampen.
Alles hard nodig op ‘n visserboot.
Vooral de stakelpot als men met moeilijkheden kreeg te kampen.
En ook gebruikt werd in geval van nood.
Zaal drie voert ons weer meer naar ‘t heden.
Gewijd aan havens en aan reddingwezen.
En vele andere dingen ook met verleden.
Als de seamansphore waar je het waterpeil kon lezen.
Om vanuit zee te zien of’ ‘t water al was gerezen.
De maquette des havens, oorkondes, medailles en zo meer.
Van onze Scheveningse redders van weleer.
13 ziet hier ook ‘n zilveren logger die het oog doet lonken.
Gekregen van Juliana die toen was Koningin
En die bij haar troonsbestijging werd geschonken
Door de visserbevolking van Schevening.
Vervolgens komt men in een zaal
Met bommenbemanningsverblijf in ware grootte.
Het sober interieur spreekt hier klare taal
Hoe de bemanning huisde, sliep en kookte in deze bommen- boten.
Zij waren tot 1916 in gebruik zover ik weet
Al was er toen reeds sinds 1904 ‘n haven
Voor ‘t geval dat men ‘t niet vergeet.
De laatste zaal aan ‘t eind der gang
Toont u ‘n zeil en mandenmakerij.
De boetsters en ‘n huiskamer zonder behang.
Met zowaar achterin een heuse kuiperij.
Vandaar gaan we om de hoek en zien de fotopanelen.
Gespeend met familietaferelen en gebeurtenissen allerlei.
Een uitgelezen reportage, u zult deze mening delen
Ook hier weer domineert de Visserij.
Tevens ziet men hier de hoofdijzers met stukjes en met boeken.
Parelspelden, oorknoppen en de broches voor de doeken.
Dan vervolgens gaan we naar de tentoonstellingszalen
Die als expositieruimte zijn bestemd.
De leiding doet hier zogezegd bepalen
Van wat er komt, en waar meestal wordt ingestemd.
Vandaar ‘n echter Scheveningse kroeg
Toepasselijk genaamd de “Halve Vleet”
Daar pakte menig visser ‘n neutje soms wel wat vroeg
Maar alles ordelijk, voor zover ik weet.
Als laatste komt de wagenzaal
Met nettenwagen, viskarren en de bakfiets van Leen Taal.
De badkoets, stoelen, zeemijn, reflector tot aan ’n zeilwagen toe.
Dit wat betreft wat de beneden bezienswaardigheden.
Maar ben je het bekijken nog niet moe
Dan vindt u boven een met familiegeschiedenis uit het verre verleden.
En nog een hofjeswoninkje van ‘n weduwe die aan haar tafel zit
Met sloof en al en dat is het einde van de rit.
‘k Zou zeggen kom en aanschouw wat is te zien.
Wij zien gaarne veel bezoekers.
Met toelichting aangaande bovendien.

Slome Maart

Niet iedereen is gelukkig hetzelfde
En ook zo niet als Maart
Die al vaarde vanaf z’n elfde
Op de Scheveningse haringvaart.
Hij voer ieder jaar dan ook als laatste
Van elke nieuwe haringteelt
Daarbij was hij onmogelijk voor z’n naaste
Die hij mateloos heeft verveeld.
Want Maarten was, zeg maar, lui.
Deed liever niets dan een klein beetje
Gaf aan alles zo mogelijk de brui
Ook thuis bij z’n eega Keetje
En wat ik hier verder ga zeggen
Is dat het geschrevene echt is gebeurd
Dat kan ik zelfs met getuigen weerleggen
Alleen de namen heb ik hier uitgescheurd.
Maarten fungeerde als kok aan boord
Daaronder heeft de bemanning moeten lijden
Want wat hij klaarmaakte was ongehoord
De opvarende daarom echt niet te benijden.
Moest hij het eten klaar gaan maken
Kwam ‘n ieder en elkeen daaraan te pas
En zonder zelfs de pot maar aan te raken
Was het verbazend hoe hij de jongens de les las.
De afhouder commandeerde hij te pompen twee emmers water
De reepschieter aanreiken ketel met erwten incluis
En de jongste weer even later
De etenspot op te tillen op ‘t fornuis.
Als deze handelingen waren verricht
Verzocht hij de afhouder om ‘n krijtje en vermetel
Schreef hij met ‘n glashard gezicht
‘Dit moet snert worden’ op de ketel
En dook dan, snel voor zijn doen, in z’n kooi.
Bij de bemanning viel dit niet in goede aarde
Zij mopperden daarover, gewoon niet mooi
Vooral Piet die op die logger vaarde
Maakte zich verschrikkelijk boos.
Hij gaf Maart te verstaan die morgen,
Dat de bemanning het verkoos
Beter voor de kost te zorgen
Anders gebeurde er een moord.
‘Geloof dat van mij gerust
Daarop geef ik je mijn woord
Als je nog langer het eten verprutst’.
Toen sprak Maarten: ‘Piet luister
Aanstaande reis dan ga ik niet meer mee
Als ik jullie gemopper hoor, word ik niet kuister
Of denk je dat ik zit voor de lol op zee?
Je mag het koken voor mijn part overnemen
Ik geef je zelfs twee kwartjes toe
Want al dat zeuren en dat temen
Ben ik zat en tevens moe.
Die twee kwartjes die ik meer verdien per week
Om voor 14 man te koken
Daardoor raak ik goed van streek
En heeft het mij aan energie ontbroken’.
Maarten bleef aan boord en over ‘t algemeen genomen
Nietegenstaande hij was een slome vent
Ging het beter met de kost en zijn we de teelt goed doorgekomen
Want je raakt overal tenslotte aan gewend.

“ ’t Tonnetje”

Nu eens een eersaluut
Aan een onmisbaar attribuut
‘t Gaat over de vriend van oud en jong
Zoals de visser hem bezong.
De priester, poepdoos, ‘t gemak of vat
En nog vele andere namen zat
Maar schrijver dezes houdt het net
Geeft het de naam van scheepstoilet
Het tonnetje zo het meest genoemd
Stond van oudsher op het achterdek.
Dat was op een logger onverbloemd
Met puts ernaast, z’n vaste plek.
Doch op de plaats waar ‘t zich bevond
Daaronder was gevestigd Stuurmanskooi.
Wat voor de kerel, ik zeg het rond
Ellende gaf, dat was niet mooi
Want het patentglas daar in dek aan gebracht
Zo’n driekantig geval, U weet ‘t nog vast
Was gescheurd en gebarsten en lekte zacht.
Dat gaf aan deze man veel overlast
Omdat, wanneer een der bemanningsleden
In hoge nood de ton wilde gebruiken
Deed hij dat niet met zachte schreden
Liet vooraf de puts tegen verschansing stuiken
En vervolgens werd met zwaar gebonk
Puts en ton hard neer gesmakt
Wat als kanongebulder klonk
En de Stuurman achterin, heeft dat erg aangepakt
De lieve man altijd zeer netjes in z’n spreken
Bleef deze keer dan zeker in gebreke
Want hij schreeuwde luid, “Zijn jullie soms gek?”
En toen harder: “ Ik krijg alsmaar water in m’n bek”
Stoof uit z’n kooi, greep de ton en smeet hem overboord
En had daarmee, dacht hij, het laatste woord.
Dat was niet zo, en het duurde ook niet lang
Zo ook hier, want hoe of je er tegen strijdt,
Dat gezonde en natuurlijke drang
Echt nooit tot uitstel leidt.
Over ‘t gemis der ton werd met protest gemopperd
Tegen Stuurman Cees daarover hard geklaagd.
Teneinde raad heeft toen de arme tobberd
Van ‘n Hollands breel een nieuw privaat gezaagd.
Maar vooraf werd beslist, dat heeft mij deugd gedaan
Dat de nieuwe ton, daarop gaven wij ons woord
In ‘t vervolg dan, ergens anders moest staan
Daar bij de achterpiek, meer naar achter dus aan stuurboord.
Oh! wat waren we gelukkig
De lieve vrede was hersteld.
Stuurman Cees was niet meer nukkig
En het verhaal van ‘t tonnetje verteld.

’t Treinkaartje

M’n zus Jans, en zwager Wout
Zijn nu al 20 jaar getrouwd.
Wout vaart al jaren lang van Vlaring
Is schipper, vangt altijd z’n portie haring.
Ook nu weer kwam hij vol en zoet
Terug naar huis met grote spoed.
Hij zou die middag binnenkomen
Moest nog maar enkele uren stomen.
Jans belde Marie de stuurmansvrouw,
En vroeg, wat ze dacht en zeggen zou.
Om de mannen, te gaan afhalen
Maar dan moest ze niet lang dralen.
Dus als ze opschoot was er kans
Op tijd te zijn, voor haar man Frans.
Marie zei: “ Jans, dat is beloofd”
Zette meteen haar ijzer op het hoofd.
Ook Jans deed haar mooiste spullen aan.
En een mooi groen jakje dat haar zo goed zou staan.
Aldus ging Jans in vol ornaat
Opweg naar Marie toe over straat.
Uiteindelijk daar gearriveerd
Zei Jans “ Kom Marie, we gaan als gesmeerd “
Naar Frans en Wout toe, met de trein
Want de tijd daartoe is nog maar klein “.
En zo gezegd en zo gedaan
Zijn beide toen op pad gegaan.
Eerst met de tram naar ‘t station
En toen boven naar het perron.
Kochten vooraf een kaartje le klas
En waren reuze in hun sas.
Toen de trein binnen reed, volgens rite
Togen Marie en Jans, naar een coup van de elite.
Maar de stationschef die dat zag
Ging er op af, met groot gewag.
Vroeg hun, of zij ook lezen hadden geleerd
Want “ jullie “, zei hij, “ zijn glad verkeerd “
“ Jullie moeten naar dat andere treinstel gaan,
De 2e klas, daar achteraan “.
Maar Jans, van de tongriem goed gesneden,
Keek meewarrig naar hem, doch heel tevreden.
Gaf verder in goed Nederlands te verstaan
Dat hij niet deugde voor zijn baan.
Maak U niet druk, U maakt te veel kabaal
Of geef me maar procesverbaal,
Want al loop ik dan in klederdracht
En misschien had U dat nooit gedacht
Dat een Scheveningse reist le klas naar Vlaring
Ik vind U erg ontactisch en bovendien een naarling.
Ik eis van U excuus, in ‘t bijzijn van alle mensen,
Wanneer U dat doet, heb ik verder niets te wensen.
De man was afgebluft, heeft daaraan toen voldaan
En na dit incident, zijn Marie en Jans naar hun mannen toegegaan.

“’T Vangetje “

Marie was die morgen al vroeg uit bed
Had meteen de radio aangezet
Op de visserij-golf wel te verstaan
Om zo te luisteren naar haar man Daan.
‘t Was nog vroeg, dus had ze de tijd
Zorg te besteden aan haar kleine meid.
Over de zenders klonk heen en weder
De vangst van ieder aan hun reder.
Het was een klammen en ‘n klagen
Over de schraalte dezer dagen
Maar naast Marie woonde Trijn, Gerrit z’n vrouw
Die iedere ochtend voor dag en dauw
Te luisteren zat naar ‘t praai rapport
Dat was voor haar gewoon ‘n sport.
‘t Was weer niet veel met de visserij,
Slechts één enkele vangetje was er bij.
De gelukkige was Gerrit, Trijn haar man
Een werkvent, daar had je aan boord wat an.
Hij ving 6 last, ondanks de schraalte toch wel veel.
Trijn dat horend, zong met luider keel
Dat ze hoorde van rijke zegen.
Zo hard, dat wij de kriebels er van kregen.
Maar toen de andere dag Gerrit weer niks ving
Was het niet best met haar gezing.
Dan zong ze zacht, dat moet je weten
Het versje “ Als in nood gezeten “
Zingen kon ze heus wel hoor !
Ze was zelfs lid van ‘t vissersvrouwenkoor.
Maar edoch, je ziet zo is de mens
Als ‘t niet naar de vieze gaat en wens.

"Geerte Meu, daar ligt mijn schip, al die trossen en die touwen
Kun je daar een oog op houwen? "k Kan ze noemen in een wip
En in 't topje van de ra, klimt mij toch geen ander na


"'t Is mijn leven en mijn lust, zomaar aldoor rond te zwerven
Meutje als je komt te sterven, kom ik nooit weer aan de kust
Nou adieu wees wel te moe, ik ga naar Oost-Indië toe

Taalbarrière

Kort geleden ontmoette ik een man
Waar ik vroeger eens mee had gevaren.
Niks bijzonders daar niet van
Wel wat hij op ‘n keer had wedervaren.
Toen hij voer als jonge snuiter
En onder de teelt had meegemaakt.
Bij ene oude schipper de Ruiter
in ‘29 het jaar dat er was gestaakt.
Het was op ‘n keer tijdens uitstomen
Op weg van huis naar visserij,
Toen ze tot de ontdekking zijn gekomen
Wat ontstemming gaf geloof maar Vrij
Carbid een energiebron zeer bij uitstek
‘s Nachts hard nodig voor dek en werkverlichting
En op vissersschepen erg in trek
Als wel voor ruimen logies en motorkamerverlichting
Aan de wal was men vergeten dat spul aan boord te doen.
‘Om voor carbid terug naar huis te keren
Was ook zowat sprak schipper toen
Maar laten we niet mopperen of discussiëren
Zo werd uiteindelijk besloten
En met aller instemming gedaan
Om dan maar na enkele schoten
Naar Shields of Hartlepool te gaan.
Na dit besluit en enkele dagen vissen
Stoomde ze naar de laatst genoemde haven
Die was het dichts bij en om geen tijd te missen
Was het dat ze daar de voorkeur maar aan gaven.
Eenmaal aan de kant daar afgemeerd
Gaf de schipper in gebarentaal te kennen
Omdat hij geen Engels kon, nooit had geleerd
Dus vond hij, moesten ze daaraan maar wennen.
Tijdens deze conversatie hoorde men over Carbid spreken
Ook verstond men 150 ponden in gewicht
Maar de moeilijkheid der taal zo is gebleken
Heeft veel narigheid gegeven en aangericht.
Want zie, zowat een paar uur later
Kwam er een wagen volgestuwd terug.
Er was begaan ‘n grote flater
De schipper stond met open mond te staren naast de brug.
Want de wagen was stampvol afgeladen.
Met wel dertig zakken kool
Dat gaf hilariteit, dat laat zich raden
Vooral onder jongens gaf dat jool.
Wiens idee het was, om zoveel kool te bestellen
Dat doe ik uit de doeken en zal het u vertellen
In ‘t Engels spreekt men over kool als cabbidge (cabbage)
En tijdens het communiceren verstond men de schipper niet.
De scheepshandelaar van de firma Jack Dooligde
Dacht enkel aan kool en aan geen carbi(e)d.
‘n Opvarende kwam toen op ‘t idee
Een brok carbid de man te tonen
Die op zijn beurt daarover was tevree
Maar op zijn beurt dacht hij, wat was ik in de bonen.
Maar het euvel was toen gauw verholpen
Aan elke verplichting werd voldaan
Al ging alles dan wel wat onbeholpen
Zijn we toch nog gauw naar zee gegaan.

“ Ter Nagedachtenis “

Nu een toepasselijk en stichtelijk gedicht
Gewijd aan allen die in de loop der jaren
Die met veilige haven soms in zicht
Zijn omgekomen op die zilte baren
Want eindelijk, is het er van gekomen
Al was het met veel inspanning en strijd
En wat velen niet hadden kunnen dromen
Ons “Monument” staat er en is een feit
Ter herinnering aan de mensen ter visserij
Alsmede al die andere Scheveningse varensgezellen
Van Marine, trawlers en Koopvaardij
Het zijn er honderden, dat kan ik U vertellen
En ter nagedachtenis aan al die stervelingen
Is het “Monument” nu onthuld en staat het daar
Om te gedenken die zeevarenden uit Scheveningen
Die de zee bevoeren, dat soms in groot gevaar.
Hun levens werden schierlijk afgesneden
Tijdens hun dienst of uitoefening van beroep
Waar veel verdriet en smart om werd geleden
Want wie hoorde ooit hun hulpgeroep?
Zo uit het volle leven, naar hun onbekende Eeuwigheid
En naar een dood, die niet was voorbereid
Mocht God genadig zijn geweest voor al die zielen
Die door bruut oorlogs- of natuurgeweld ons zo ontvielen
Herinneren wij ons die rampzalige oktobernacht
Wat nu precies zes en veertig jaar geleden is gebeurd
Toen bij zware storm en zee met woeste kracht
Ongeveer 19 mensenlevens uit ons dorp werden betreurd
In zicht van IJmuidens veilige haven
Waaronder jongens veertien, vijftien jaar oud
Die met hun schip ondergingen en zo werden begraven
Daarover werd diep getreurd en zwaar gerouwd
Alsmede in al die andere getroffen gezinnen
Waar door ‘t verlies van vader, man, broer of zoon
Mensen door smart, waren buiten zinnen
Hier hielp geen troost, geen deelneming betoon
Daarom nu wil door middel van dit gedicht
Aan initiatiefnemers van ‘t Monument doen een suggestie
Wij zijn dat m.i. aan de geblevenen dacht ik verplicht
En ‘t is wel beschouwd mede een erekwestie
Om bij het geplaatste “Monument”
Op geschikte datum en gelegener tijd
Ieder jaar, en dat wel permanent
Een krans te leggen met korte plechtigheid
Dit verricht door liefst een Scheveningse vrouw
Bij voorkeur een nabestaande van iemand die is gebleven
En even eerbiedig stil te staan en eer getrouw
Ja, daar moeten wij maar eens naar streven
Want zie ik naar andere minder belangrijke vissersplaatsen en -dorpen
Loopt Scheveningen wat monumenten betreft wel achteraan
Zodoende deze geopperde gedachten niet worden verworpen
Maar met z’n allen er vierkant achter gaan staan.

Oud Schipper Kleijn   1983

“Toen en nu”

Ik was een jongen van acht jaar misschien
De bouw van de tweede haven allang begonnen
‘t Profiel daarvan al zelfs goed te zien
uit de tijd dat de motors het van de zeilen wonnen.
Overbevissing baarde nog geen zorgen
Visserij gaf aan velen een bestaan
En aan de afslag iedere morgen
Was het een komen en een gaan.
Van zowel vreemde als plaatselijke botters
Genoemd, de Kust- of schokkervloot
Die nu vervangen door moderne kotters
Tòèn een levendig schouwspel bood.
Vele kwamen van ‘t voormalig Urker eiland
Anderen van Goeree, Ouddorp of Stellendam
Welke gezamelijk aan de loskant
Een zeer belangrijke plaats innam
Scheveningen had dus meer te bieden
Dan alleen zijn haringvloot
Want ook vele visserslieden
Verdienden hier hun dagelijks brood.
Maar des Zondags hield men rustdag
Die door meest alle vissers werd geëerd.
Vooral de Urkers hadden daarvoor ontzag
Dat was hun dan ook van kinds af aangeleerd.
Gezamelijk gingen zij getrouw ter kerk
Stelden zich dan onder de tucht van ‘t Woord.
Van de Scheveningse jeugd was ‘t dan geen werk
Want die klommen dan tijdens de dienst bij hen aan boord
En gapten dan, ‘t is niet gelogen
Van ‘t lijntje, gespannen van stag tot want
De scharretjes, die daaraan hingen te drogen
Der botters aan de bruggetjeskant
Dat was vond men, toen erg misdadig
En tevens ook baldadigheid
Werd er een gepakt strafte men ongenadig
Heel wat anders dan in deze tijd.
Nu wordt er links en rechts gestolen
Vernield las ik zelfs, voor meer dan ‘n miljoen
En door de rechter een lichte straf bevolen
Erbij gezegd, dat mag je nooit meer doen.
Wordt er terecht gestraft, dan lees je in de krant
Dat sociaal-werkers alsmede de reclassering
En ook psychiaters, schreeuwen moord en brand
De pleiter vindt de overtreding maar gering
Vraagt zelfs vrijspraak; en als ‘t lukt is hij verheugd.
Want de verdachte memoreerdt hij, had een moeilijke jeugd.
Gaan we nu terug naar het verleden
Toen ‘t kwaad gestrafd werd met harde hand
Daarover was men best tevreden
Zoals ieder weldenkend mens in ‘t land.

Oud Schipper Kleijn

“Twee Wezen “

Voor de oorlog voer ik op een logger
Waarmee we geschoten lagen aan de vleet,
‘t Was op de Claeverbank of de Dogger
Wat ik na al die jaren niet meer weet.
De reepschieter was aan het haring bakken
Wat behoorde tot zijn taak,
Ook rijst koken was een der vakken
Als vanouds een uitgemaakte zaak.
Soms was het wel gezellig in ‘t vooronder
Vooral als er een goede verteller was aan boord;
Gerrit de oudste matroos was daarin wel heel bijzonder
En die laat ik hierbij dus aan ‘t woord.
Het is of was ruim 100 jaar geleden
Dat het plaatsvond en is geschied,
Alleen de namen uit ‘t verleden
Die vertelde en vermelde Gerrit niet.
Mijn grootmoeder aldus Gerrit was baker
Grootvader zat als visser met de schuit op Zee.
Het gebeurde veel en weleens vaker
Dat een baker gestorven mensen nog aflee.
Gerrits grootmoeder is zodoende besmet geraakt
Omdat cholera op Scheveningen was uitgebroken,
Zij stierf spoedig daaraan haar leven werd gestaakt.
Liet 2 kinderen na, van elke hulp verstoken
En na dit droevig triest geval,
Waren zij meteen ook twee onverzorgde wezen
Omdat vader niet meer terug kwam naar de wal
Hij verdronk op zee zo later werd bewezen
Hun huisje gehuurd voor 80 cent per week
Konden zij als onverzorgde kinderen
Niet meer betalen zoals al heel gauw bleek.
Zodoende was het niet te verhinderen
Dat de huisbaas hen gaf te verstaan
Het huisje te verlaten en er uit te gaan.
De man was niet te vermurwen, hield voet bij stuk
De stumpers kwamen op straat te staan.
Doch zie, zij hadden toch nog geluk
Want een zeilmakersechtpaar nam hun liefderijk op
Nadat zij het huisje waren uitgezet
Heeft dit echtpaar hun van ondergang gered
En zo te halen uit het slop
Zij werden grootgebracht in eer en deugd
Gaven hen een opvoeding, als echte ouders waardig,
De kinderen groeide op tot beider vreugd
Wat waren deze lieve mensen voor hen toch aardig
En zie dat kwam tot uiting toen zij zelf volwassen waren
Op hun beurt zorgden zij voor man en vrouw,
Waren op dat punt als eigen kinderen niet te evenaren.
Ze bleven tot de dood hun pleegouders getrouw
Als dank voor de liefde en zorg aan hun betoond
Werd dat door deze 2 wezen wederzijds beloond.
Hiermee eindigt het verhaal door Gerrit gedaan
Aangaande lief en leed uit oude tijden.
Als het deze kinderen anders was vergaan.
Wat hadden zij dan vreeslijk moeten lijden.

Uit vroeger jaren

Heb ik het in ‘t vorig bulletin of ons Museumblad
Met jelui over de klederdracht gehad ...
Nu iets over strand en straat.
Een mens raakt daar soms niet over uitgepraat
Van wat ze in hun leven hebben ervaren.
Zoals U reeds wist was Scheveningen in z’n geheel
Een visserijgerneenschap voor ‘t merendeel
Naast rederijen, nevenbedrijven was daar ook het strandgebeuren.
En op de muur (boulevard) daar onder ‘t zand waren de planken
Waar strandtenthouders stonden te leuren,
Aanprijzend hun waren met gecombineerde klanken.
De heerlijke lucht van fruit: wat rook dat fijn
Van deze neringdoende mensen, groot en klein.
Wie herinnert zich niet de tenten waar je kon horen:
(ook dat behoorde tot de Scheveningse folklore)
“Kans, vermaak en liefhebberij”
“Toe heren, laat de dames ook eens proberen”
“Laat de dames ook eens doen”
“Altijd prijs, altijd raak”
“Drie ballen een dubje, acht ‘n kwartje een goede zaak”
Dit wat betreft de ballententen: een leuk vermaak.
Daarnaast was er de badstoel voor wat rust
Overal verspreid te zien, een lust.
Met al die badgasten van Scheveningen
Veel dagjesmensen, maar ook veel vreemdelingen
Die daar in het zand lagen te zonnen:
Vrouwen in badpak, toen nog met korte pijpen.
Nu, -60 jaar later- voor ouderen niet te begrijpen:
Domineert het bloot zover ren ziet.
Het stoort de éèn en anderen niet.
In de tijd waarvan ik spreek, kon het gebeuren:
Een agent van politie kon u bekeuren
Of de mensen tot de orde riep
En nu de jeugd die in die zomerdagen
Zich het meest vermaakte hij havenhoofd en wallenkant
Er ‘t grootste deel der dag in ‘t water lagen
Zeer zelden waren ze aanwezig op ‘t drukke strand.
U ziet dat elke tijd heeft zo z’n charme.
Dat geldt voor rijke zowel als arme.
Als ik zo terug denk aan die oude tijd
Dan zeg ik, het was best aardig, om het te hebben meegemaakt,
ondanks de armoede en welvaart nu ten spijt.

Woon en Leefgenot

Nu weer eens een stukje historie
Uit de goede oude doos
‘t Loopt niet over van glans en glorie
Maar aardig voor de bejaardensoos.
Vroeger had je van die oude hofjeshuisjes
Zonder keukens of w,c.’s
Met gronden belegen met plavuisjes
En in de kamer soms twee bedstee’s.
Knelis nu, de eega van Kaatje
Een in zichzelf gekeerde man
Liep door de kamer in z’n baadje
Te scharrelen met de beddepan
En plaatste die op ‘n plank getrouw
In de bedstee om ‘s nachts de eerste nood te stuiten
Ten behoeve van hem en vrouw.
Want hun w.c. stond in ‘t hofje buiten
Met nog enkele toiletten voor acht gezinnen
En versierd met hartjes in de deuren.
Ging men daar na veel gebruik naar binnen
Werd je omringd door onaangename geuren.
Zelfs de carboleum in de tonnen gedeponeerd
Kon de onwelriekende lucht niet verdrijven.
Het gemak door deze mensen ontbeerd
Is met pen en inkt niet te beschrijven.
De tonnen ophaaldienst dat waren mensen
Die met een versje werden bezongen
Als zij de mensen bedienden op hun wensen
Zongen die uit volle borst en longen:
“Jaap Peut en Willem van de poepkar
Zijn kerels van stavast
Jaap Peut die leegt de tonnen
En Willem houdt ze vast”.
Of dat het hele versje is, dat weet ik niet
Ook niet of er een refrein aan is verbonden
Hoe je het ook draait of ziet.
Zo ongeveer was het, als ik U doe verkonden
Wat meer nog nu over Knelis
Uit dat oude hofjesstraatje
Zelf betwijfel ik of het waar is
Maar ‘t werd voor waar verteld door ‘n buur van Kaatje.
Ze memoreerde dat op een nacht Knelis na gebruik van po
Hij het ding liet vallen en toen zo
Kreeg Kaatje gedeeltelijk de inhoud over ‘t gezicht
Ze deed toen uitlatingen van zoveel kracht
Dat ik die niet vermeld in dit gedicht.
Zo zie je waar de mens toe is in staat
Als hij verstoken is van een goed privaat.

Alleen

Ik kijk voor me uit..., alleen
Door een beslagen ruit..., alleen
Mijn gedachten jagen voort..., alleen
Ik word niet gestoord.... alleen
Ik kijk naar ‘t verschiet .... alleen
Wat ‘t leven nog biedt..., alleen
Wat kan dat zijn .... alleen
Het doet me zo ‘n pijn .... alleen
Zo verre te gaan.... alleen
Dat kan ik niet aan.... alleen
Want ik draag in mijn hart.... alleen
Een heel grote smart .... alleen
Dan kijk ik naar Boven:
Om Hem te loven!
Dan sta ik bij Hem stil,
Want ‘t was Gods wil.
‘k Ben er doorheen
Want ik ben niet alleen!
Waarom die zucht te slaken?
‘k Wil and’ren nog gelukkig maken:
Ik kijk om me heen
Maar niet meer met geween.
Het is toch echt niet overbodig:
Er zijn toch altijd mensen, die hebben mij nodig.
Laten wij dan heen zuchten slaken,
Maar proberen, nog iets van het leven te maken! Dat geeft ons
vreugde, na al het verdriet.
Maar ja, dàt ziele nu nog niet!
Het is dan ook een goed refrein:
Na regen komt toch weer zonneschijn!

De Zee

We staan hier op het strand....
O zee, wat ben je máchtig!
Wat zijn je golven mooi, zo eindeloos..., en kráchtig.
De dag, zij loopt ten einde.
De zon zinkt in het water.
Heel in de verte hoor ik een luid geschater.
De rode hemelgloed zie ik op het water dalen,
De hemel geeft haar laatste zonnestralen.
Donker wordt het nu. O zee, wat ben je mooi....
Het fosfor siert de golven als een lentetooi.
Je schittert nu. Je bent in volle pracht.
En boven jou.... de sterren, fonklend in de nacht.
Dat God jouw Schepper is, dáár sta ik nu bij stil!
Want alles hier op aard’.... gaat naar zijn heil‘ge wil....
Nu slenter ik terug. Maar kijk nog even om .... en denk dan bij mezelf:
wanneer ik wederkom, zal jij dan, wijde zee,
dan ook steeds nog zo rustig wezen?
Of brullen als een leeuw! En moeten wij jou vrezen!
Maar al te goed, zo weten wij, jij bént niet te doorgronden.
Jij maakt bij ons immers zo hele grote wonden!
Dan liet jij machtig zien hoe te keer jij kon gaan . .
Menig scheepje is dan ook door ‘t ruwe weer vergaan!
Menig visserman kwam nimmer meer nog weder....
Maar toch .... o grote zee .... beminnen wij jou teder.
Want zee, wij kunnen écht niet buiten jou.
Dat komt, ik was óók eens ....een vissersvrouw!

Gevulde supermarkten omsluiten

mijn subtiele plaats op ’t strand

krakende kaakbeenderen malen

chips en noten tot gort…

 

Koelboxen tot aan de nok

limonade voor een weeshuis

scheppende kinderen spelen

ontketent in een WO III…

 

Er wordt hard gestreden

met mondelinge slagen

verwenste ziektes en God?

verdoemd duizend maal…

 

Gepierde mannen stampen

in het opstuivende zand

die mijn ogen verblinden

voetbalfanaten ten top…

 

Rust zoekend in het water

nog meer kwallen dan op ’t strand

hevige uitslag met tergende jeuk

een rappe vlucht naar huis…

 

Een klein uurtje aan zee

haringgeur vermengd met zonnebrand

eindelijk thuis voor de ontspanning

van de weerspanning op Scheveningen…

Netten boeten

Langs d’oude haven, daar staat onze schuur....
Daar liggen bergen vleten, wij verslijten daar menig uur....
Het is maand vroeg in de morgenstond,
Als ‘t haantje kraait met goud in zijne mond.
De boetsters gaan nu naar hun werk, met klepperende klompjes aan;
Hun stikkezak gevuld met brood,
Zie ‘k ze langs de haven gaan....
Het is een drukte op de schuur, de vleten moeten klaar!
De loggers wachten op de vleet, dus is het boeten maar....
De netten vliegen door de hand, geen scheur ontvliedt het oog.
Maar het allerfijnste is nog wel we zitten lekker droog
De oudjes worden neergezet om pees of zij te slaan;
De meisjes trekken stevig door en blijven liever staan.
Er wordt een vers je ingezet, dáár zijn ze altijd vóór;
Een ieder valt gewillig in, dan zingen we in koor.
De meisjes zijn uitbundig druk, het werken is voorbij.
Hele verhalen breken los: van hem en haar en zij
De ene heeft dit meegemaakt, de and ‘re weer dat.
En ieder leeft nu met je mee, niemand vergeet er wat!
‘t Is eigenlijk één groot gezin, zo voel je het ook aan.
Maar nu het tegen tienen is, moet ik om de koffie gaan!
Dan loop ik naar de water en vier, met de ketel aan de hand:
Hij doet er dan wat koffie in en vult hem tot de rand....
Nu loop ik rustig weer terug, wat is die ketel zwaar!
Voor iedereen wat meegebracht, het is uitzoeken maar.
Drie centen was de zure stroop, vijf centen ‘n half ons kaas.
Het sloofje houd ik stevig op, voor Jans en Kee en Aas.
We zetten ons nu in een kring in pakken dan ons brood.
De koffie gaat er gretig in, de stikkezak op schoot.
dan gaan wij verder aan de vleet, daar komt de reder aan!
Hij vraagt de hoofdvrouw: ‘Het gaat toch wel?’
Het werk moet vandáág gedaan .
Dus boeten we tot in de nacht, dát is geen overdaad....
De netten moeten klaar, je weet dat ‘t daarom gaat!
Aan eten wordt er nu gedacht, het is nu middernacht’
Dan wordt er wat zeekaak vlug gehaald en naar de schuur gebracht.
De oudjes soppen het met wat koffie, de meisjes, zij knabbelen graag.
De loggers kiezen weer het ruime sop en gevuld is onze maag.
De schuur loopt leeg, ik sta alleen,
Dat me dát nu kan overkoôm’
Ik weet geen weg, wááir moet ik heen?
‘k Ontwaak net... uit mijn droom….!

’T GARNAALTJE

‘t Kleinst visje uit de zee,
Daar zitten wij geheel niet mee.
Dat hebben we al jong geleerd.
Jou hebben we ons leven lang geërd.
Want weet je, toen wij kinderen waren,
liet moeder ons om de tafel scharen.
Het net van vader had niet gemist.
Maar had wat manden opgevist
Jij bent wat griezelig met jouw sprieten,
Waarom ze je toch niet in ‘t water lieten.
Dat ga ‘k je vertellen allemaal,
Voor ons ben je nog steeds de garnaal.
Als vader thuis kwam met de buit,
Dan mochten wij de deur niet meer uit.
Want moeder zette de pannen klaar
En kookte je in vijf minuten gaar.
Je ging dan eerst door ‘t vergiet,
‘t Is alsof ik het nog daag’lijks ziet.
We werden er dan aan gezet,
Dat was voor ons dan heus geen pret.
Moeder schonk koffie, zij bleef in touw,
Voor haar ging tellen nooit te gauw!
Want als je haar vroeg, ‘zijn we er nog niet?’
Dan zei ze steêvast: “k geloof, dat ‘k de bodem al ziet’!
Maar als we dan ‘s avonds moe waren van ‘t pellen,
Dan ging zij ons haar verhaal vertellen.
Dat jij, garnaaltje ons hielp, met wat eten,
Want kijk, Wim z ‘n schoenen waren ook versleten
Jij werd dan gebracht naar de grote hotels en huizen.
Die vroegen niet wie jullie had uit zitten pluizen.
Die aten je met lepels en met messen.
Want jij blijft dan ook nog steeds een delicatesse.
Dus ben jij geschapen, als kleinste visje van de zee,
Voor rijk en voor arm, ja, voor alle twee!

Corrie Hartevelt Roos

Het kalfaten en optuigen der haringbuizen

Komt nu Neêrlandsch jongelingen!
Wandelt nu naar Schevening,
Naar Enkhuizen, of naar Katwijk,
Zie eens wat bereddering
Daar en ook te Vlaarding’ heerschen,
Nu men met vernieuwde vlijt,
Werkt aan ‘t tuigen van de buizen,
Straks wordt het de visseherstijd;
Om de haringen te vangen;
Neerlandsch grootste visscherij;
God geev’ dat zij toch voorspoedig,
Voor den land- en zeeman zij.


Het is voor een waar Nederlandsch hart een allertreffendst en belangrijkst gezigt, als wij allerwege op de werven, de haringbuizen, welke bestemd zijn om met den zomer ter haring vangst in zee te steken, ziet gereed maken.
Men noemt de vangst van den haring: ‘s Lands groote Visscherij, in tegenoverstelling van de Groenlandsche Walvischvangst, welke men de kleine Visscherij heet, vermits de winst door het vertier van den haring, die van de walvischvangst zeer ver te boven gaat, en ook eenen meer uitgebreiden handeltak oplevert. Duizende menschen, behalve de reeders en visschers zelf, komen hierdoor aan den kost, en beschouwen dezelve als een zegen voor het menschdom.

In gedachten

In gedachten zie ik moeder door de kamer gaan….
Zij loopt naar het raam,
En kijkt naar buiten en ze ziet,
Dat het regent, ja, het giet!
Dán zegt ze:
‘... Dat het vandáág al weer regen moet zijn ... ?!‘
Haar was moest aan de lijn!
Dan sjouwde ze de teilen met wasgoed naar boven.
Niet te geloven...!
Wat liep ze dan,trap op, trap af...
Voor haar geen straf.
Maar na het boenen en het schrobbe,
Dán moesten wij in de tobbe.
De twee kleintjes gingen het eerst erin
‘Het water tot aan hun kin.
Wij stonden te wachten op een rij,
Maar eerst deed ze ‘r een handje soda bij.
Met z ‘n zessen gingen wij om de beurt,
Maar niet getreurd.
Dan kregen w’ ons nachtgoed aan:
En daarna.., van de baan...
Tegen praten, dát konden we niet.
0ók geen verdriet!
Onze strakke gezichtjes, ze wezen het aan,
De soda had z ‘n uitwerking gedaan.
Maar dan dekte ze ons warmpjes toe,
Nooit was het haar te veel
Nooit was ze te moe!
Ze ging dan de klompjes met schelpzand schuren,
En Zette de klompjes dan te drogen tegen de muren.
De kousjes hingen om de kachel te drogen.
Ik zie haar nog zitten... voorovergebogen
Een mand vol stopwerk op haar schoot.
De gaten soms klein, maar meestal groot.
Dan keek ik haar meest met verwond ‘ring aan
Hoe snel zij de naald door de kousen liet gaan!
Dan hoorden wij haar ‘s avonds nog heel zachtjes zingen,
Maar d ‘andere dag kon ze opnieuw weer beginnen...!

Corrie Hartevelt-Roos

Ter nagedachtenis

Ter nagedachtenis, van het vergaan van de Scheveningse haringlogger

“ CORNELIS VROLIJK “ SCH 179

Die op zijn thuisreis in het gezicht van de haven van IJmuiden in een storm in de nacht van 26 op 27 oktober 1936 waarschijnlijk door een grondzee werd getroffen en waarbij al de veertien opvarenden jammerlijk om het leven kwamen en er negen slachtoffers door de zee zijn weergegeven.


Komt mijn vrienden laat ons horen wat er onlangs is geschied
Met het schip Cornelis Vrolijk, schipper was Willem de Niet.
‘t Schip dat was al op de thuisreis met een rijk gekroonde vracht
En ze waren bijna binnen, waar hun vrouw en kinderen wacht.
De mens die wikt, God zal beschikken en daar moet de mens toch aan.
Mens is het niet om te schrikken bijna thuis en nog vergaan?
Ziet nu vrienden ‘t was zo gelegen ‘t schip was veertien dagen uit,
En de reis verliep met zegen vreugde was op deze schuit.
Schipper wou nog eenmaal vissen en dan weer naar huis toe gaan.
‘k Zei daarnet God zal beslissen en Zijn Woord dat zal bestaan
S’ Morgens gingen zij aan ‘t halen en er zat veel haring in.
De barometer ging aan dalen ‘t was te veel naar schippers zin,
Maar na zwoegen en na werken kregen zij de vleet aan boord.
En de vissers konden merken de wind werd steeds nog aangespoord.
En hij waaide uit het zuiden met een reuze grote kracht.
En hun koers was naar IJmuiden, hij zou er wezen in de nacht.
Maar wat gaat er nu gebeuren de wind schoot uit in het N. West.
Dat was nog wel goed te keuren want voor de wind dat ging wel best.
En zij kwamen nu nog prachtig op IJmuidens haven aan.
Maar de wind die bleef nog krachtig, ja het leek wel een orkaan.
De angst werd groot bij deez’ mensen in een storm dicht op de kust.
En zij kwamen nog steeds lenzen , van hun dood nog onbewust.
Maar gekomen in de branding, ja, daar werden zij getroffen door een wilde hoge zee.
En die zee werd hun noodlottig, hij nam schip en mensen mee.
0 ! Wat angst voor deze lieden zo de dood voor hun ogen zien
Niemand die hier hulp kon bieden niemand zou den dood ontvliên.
0! Wat valt hier toch te treuren bij zo’n vreselijk gebeuren lag toch in de raad van God.
Deze mensen zouden nooit meer levend komen aan het land.
En ze zouden hun geliefden nooit meer geven hunnen hand.
Andere dag toen rapporteerde even na de dag aanbrak.
Een loodsboot die huiswaards keerde bij de brulboei staat een wrak
Niemand kon toen nog beslissen of het was een vissersschuit,
Maar men hoeft niet lang te gissen want het kwam al heel gauw uit;
Dat het was een vissersvaartuig uit het dorpje Schevening’
Die twee weken van te voren voor de haringvangst uitging.
Want de nacht die daarop aanbrak, lang nog voor het morgenrood.
Spoelde heel dicht bij IJmuiden enen omgeslagen boot.
Van het schip Cornelis Vrolijk, van Frank Vrolijk rederij,
Dus het werd nu al moog’lijk dat het de 179 zij.
Droefheid was in Schevening velen die ook terstond,
Naar IJmuiden strand toe gingen of men soms nog lijken vond.
En men zocht men was aan ‘t klagen de zee laat haren prooi niet gaan.
Maar ziet het was na negen dagen toen spoelde het eerste lijk daar aan.
‘t Lijk werd van het strand gedragen in het doodhok opgebaard.
En nu was het nog te vragen wie is het lijk waar men op staard.
Scheveningers kwamen kijken ze zagen ‘t lijk voor d’eerste maal,
En die zeiden toen al dadelijk: deze dode is Zier Taal.
Nadat Zier Taal was begraven gaf de zee acht doden weer.
Vijf matrozen en twee oudsten, de schipper kwam de laatste keer.
Negen waren er nu begraven hadden nog hun graf aan wal,
En men wachtte vele dagen of de zee meer geven zal.
Maar monteur, stuurman en de jongste vonden in de zee hun graf.
Reepschieter en ook afhouder stond de zee aan ons niet af.
Vrouwen, Moeders, wees nu stil, hetgeen gebeurd is was Gods wil.

Drie vrouwen in Scheveningse dracht, op een bank op de boulevard te Scheveningen.
( Een vrolijk drietal )

‘t Was in één woord een plaatje,
Zo’n vrolijk opgeruimd stel;
Ze lachten vrijwel voortdurend;
Ik mag zo’n trio wel!

Een wandelaar nam een foto,
Dat werd niet afgekeurd,
Ze moesten nog even lachen en,
Het was zo gebeurd...

Het drietal zat heerlijk
Te genieten in de zon,
Ze lachten alle drie,
Wanneer er één begon.

Ze waren iets bejaard,
Maar...blijkbaar jong van ziel,
Ze daverden soms van ‘t lachen,
Hetgeen hen best beviel!

Straks is dat beeld verdwenen,
Dan ziet men die dracht niet meer:
Dat drietal op die bank,
Herinnerde aan ‘t weleer...

Toen liepen jonge meisjes,
0ók in die zelfde dracht,
Dat beeld is nu verdwenen;
Voor enkelen onverwacht.

Nu lopen vele dames
0ók uit Schevening’,
In de meest moderne kleding die
Het oude reeds verving.

Maar...dat drietal op die bank;
Dat opgeruimde stel,
Nogmaals: ‘t was net een plaatje,
Ik mag zo’n trio wel!

M.Moerkerken

De vuurtoren te Scheveningen    1875-1975

Je staat als een paal boven water
Op een duin boven de woelige zee,
Je telt nu reeds “ HONDERD “ jaren
En, gaat naar ik hoop nog veel langer mee!

Je huid is van staal en zo reizig,
Veel leven ging langs jou heen,
Geboorte en dood zag jij komen
Veel gingen, terwijl nieuw leven verscheen...

Wat heb jij beleefd al die jaren,
Je zag velen komen en gaan,
Je zag vele ouden gebogen,
Maar jij bleef statig fier staan!

Je verweerde tegen orkanen,
De stormen schuurden je huid,
Maar jij bleef pal als tevoren
En, lachte de stormen steeds uit!

Ze stuitten bij jou op weerstanden,
En gierden soms woest om je heen,
Maar jij bleef immer dezelfde
Terwijl bliksem en donder verscheen!

Ik heb wachters zien gaan en zien komen,
Ze hebben hun plicht steeds gedaan;
Ze hebben van de zee zitten dromen
Of sidderen bij een orkaan...

Maar immer klommen ze treden
Tientallen steeds op en neer,
Jij vroeg altijd hun diensten,
Die vervulden ze jaren steeds weer!


Je hebt vele schepen zien varen,
De zeilen door de wind vaak gebold,
Je hoorde de stormen soms razen
Waarop menig zeeman soms schold...

Maar, ondanks de wind en de stormen
Woon ik zo graag aan jouw voet,
Ik ben trots op jouw fiere gestalte
Dat statige, dat mij wat doet!

En, zie ik des avonds jouw lichten,
Zich spreiden over de zee,
Dan volg ik heel vaak die stralen
En ga ‘k in gedachten ook mee...

‘k Geniet van die donkere luchten
Als de maan er zo spiegelt doorheen,
En je stralen verlichten de golven,
Dan dank ik, dat je eenmaal verscheen!

Je staat als een paal boven water
Op een duin boven de woelige zee,
Je telt nu reeds “ HONDERD “ jaren
En, gaat naar ik hoop nog veel langer mee!

Wat heb jij beleefd al die jaren,
Je zag velen komen en gaan,
Je zag vele ouden gebogen,
Maar, jij bleef statig fier staan!

M. Moerkerken

Het inwerpen der netten

Vlijtig zijn nu alle handen
Werkzaam, om het haringnet,
In te werpen, dat ‘s te zeggen,
Hoe men het op blokjes zet,
Of op dobbers die ‘t doen drijven,
En van kurken zijn gemaakt;
Waardoor het om visch te vangen,
In den regten vorm geraakt,
Hoe veel’ monden schenkt het broden,
Hoe veel’ menschen spijst die visch!
Die voor onze Nederlanden,
Nuttig en voordelig is.


Daar van welbereide netten, volstrekt, gelijk van alle werktuigen welke men gebruiken moet, de goede vangst, naast den zegen des hemels afhangt; wordt er, bevorens dezelve worden afgezonden en aan boord gebragt, met alle zorgvuldigheid toegezien, dat al hetgeen er aan behoort, er wordt aangebragt.
Zij moeten vooral goed getaand zijn; daarbij moeten zij behoorlijk van lood en kurken worden voorzien, en de treklijnen behooren wel en sterk te zijn aangeslagen, opdat de kuil zwaarte genoeg heeft, om te kunnen zinken; dit werk wordt, even als het breijen der netten, het meest door de vrouwen verrigt.

Het heden en verleden  1920

Over het verleden zeker is veel te vertellen,
Maar over het heden ook is wel zoo wat te melden…
Alles gaat tegenwoordig machinaal,
Moet dat economisch allemaal?

Het jaar 1920 bijvoorbeeld als uitgangspunt genomen,
Reed de Haagsche Tram en daarin kon je meekómen!
Hij reed van ‘t Gevers Deynootplein vanaf het begin,
Met paarden voor de tram. Tot aan de Kneuterdijk zat j’er nog in

De tram reed dus van ‘t Gevers Deynootplein over de Badhuiskade,
De Badhuisstraat toen en de Scheveningseweg,
om bij de halte Duinstraat in te lade....
Dan door de Javastraat, de Parkstraat naar de Kneuterdijk, ‘t einde van de rit,
Daar zag men dan het standbeeld van Jan de Wit!

Bij de Houtstraat was het eindpunt,
De paarden hadden een rust voor even, hun was dat gegund.
Na het vertrek ging ‘t weer langs de zelfde weg,
Naar de Keizerstraat, Wassenaarsestraat, ‘t ging echt zonder pech.

Verder reed hij: Gevers Deynootweg tot Rotterdamsestraat, tot daar,
Dan werd het derde paard gezet als hulp voor het paardenpaar.
Op het einde van de weg was toch die hoge dijk,
Nu moesten drie paarden trekken met kracht en met beleid!

Grote verandering bij de HTM, dat bracht de nieuwe tijd,
Nieuwe wagens, rijdend op electriciteit,
Mooi verlicht en prachtig van bouw,
En de voerder leerde sturen, hij deed het al gauw!

De wagens reden ‘t eerst op de lijn nummer acht,
En op de Scheveningse Weg met volle kracht!
Een enkeltje of een retourtje dat kon je krijgen, om
Met ‘t retourtje binnen ‘t uur te rijden weer om.

Concurentie had de HTM gekregen....
Een onmibus met paarden reed er ook. Dat kwam ongelegen.
Maar ach, de omnibus ging toch gauw uit de roulatie,
Want hij had geen bestaan meer, immers....geen prestatie!

Het beginpunt lag aan de Duinstraat, Nieuwe Kerk.
Druk was het daar met veel mensen aan het werk....
Rijdend langs de Scheveningse Weg voort naar de Plaats.
Zoals gezegd, lang duurde ‘t niet op ’t laatst!

Een meer practisch vervoermiddel kwam er voor de vissersvrouwen,
De heer Wiersma dacht hierbij wat op te bouwen.
Hij reed met paard en wagen vanaf de Duinstraat,
En ja, de vissersvrouwen met hun handel, ze reden mee, metterdaad!

Nu konden ze hun vischmanden sjouwen,
En hoefden ze niet met hun vischwagentje te loopen douwen
Voor vijf en tien centen ging het tot de Plaats,
Dat was prachtig voor hen die werken binnengaats!

Zoo heb ik dan het een en ander vlot in ‘t kort verteld,
En zoo heeft de HTM zich mooi door de jaren heen hersteld.
De Maatschappij rijdt nu met sierlijke mooie wagens
Naar nu kijkt men op geen cent....tot klagens....!

M.Pronk

Het leven in de jaren 1900-1910

Het leven in de jaren 1900 - 1910 was niet recht:
Woningnood en het loon was slecht.
Een armzalige tijd....
Er werd geleefd in grote moeilijkheid!

Om een indruk te geven van het bestaan,
Noem ik de Stuurmanstraat bij naam.
Daar was de Verlengde Stuurmanstraat aan de linker kant
En dertien huisjes “Hofje Piet Breugem” aan je rechterhand,

Die huisjes, die dertien, hadden een Voorburgse baas,
Die week’lijks op het hofje bezig was.
Hij timmerde en repareerde,
En haalde zelfs de huur, hij was het niet die mankeerde.

De huishuur was niet zo bijzonder hoog:
Betalen moest men & vijfentwintig in de week, wat zelden werd verhoog
Dat zelfs was nog een groot offer:
Men moest soms nog helaas wel poffen!

De huisjes bestonden uit een kamer en zolder,
Bedstee, portaal en een grote kelder er onder.
Daarin woonde men met vijf wel tien personen.
Met z’n allen rond de haard, gezellig, dat was nog es wonen.

Een w.c. was er eerst niet in die dagen.
Er stonden buiten vier huisjes om de lasten te dragen.
‘t Was een ton met een trechter, geen water, en dat was al!
Zo deden de bewoners hun behoefte, meestal....

Een huisje was er voor drie gezinnen,
Dat was dus door elkaar voor vijftien personen en pupillen.
Dat gaf dan soms problemen....
Met z’n twee gelijk was niet aan te bevelen!


De tonnen werden door de Gemeentelijke Dienst tweemaal weeks geleegd.
Door Willem en Jan, die waren hierin doorkneed!   
De volle tonnen werden door hen weggehaald,
In schone tonnen werd dan weer “nieuw” bewaard.

Zo ongeveer in de jaren 1905 kreeg men verandering:
De w.c. werd buiten geplaatst, dat was n ding.
Ook kwam er de waterleiding in huis!
Buiten was er de pomp, die maakte veel geruis...
.
Over het leven aan boord van de SCH 254 heb ik verteld,
Maar over het leven in 1905 op een hofje nog weinig vermeld.
Daar leefde men toch dankbaar en blij:
Toen was de Gem. Soc. Dienst er nog niet bij!

M.Pronk

Scheveningen – Dorp in de jaren 1920-1930

Allereerst nog iets over de Keizerstraat,
het Smidsiop en Marcelisstraat inderdaad.
Daar zijn ook bekende zaken te noemen,
En in de Kejzerstraat winkels voor Dames- en Heerenschoenen!

De schoenwinkel van Kruikemeier was goed bekend,
Maar ook de Heerenschoenen van “Modern” dienen zeker hier gemeld.
Ook waren er winkels voor Dames- en Heerenkleding,
Maar die voor Hoeden en Petten waren gering!

De naam Suzan was goed voor prijs en kwaliteit,
En de zaak Van der Harst maakte geen onderscheid.
Die was dan ook in het Dorp heel gezien,
Vooral voor Zeemanspetten en Hoeden bovendien!

Tevens is bekend de Fietsenzaak van Knoester,
Voor Dames- en Heerenfietsen en merken, nog beroemder.
En in het Smidslop is er een zaak bekend van Rood,
Voor oud papier, lorren en oude metalen die hij koopt!

Dan zou ik bijna vergeten de Prins Willemstraat,
Want daar is de zaak van Palthe inderdaad.
Dan was er ook gevestigd de paardensmederij van Meis, zoowaar,
En de Stalhouderij Waterreus had het fijn voor mekaar!

Verder even terug in de Keizerstraat gekomen,
Daar kon men het “Volksbelang” voor ieder toonen.
Als conciërge fungeerde hier de Heer Berserik,
En deed daar dan ook persoonlijk zijn plicht!

Ook de Marcelisstraat en ‘t Waaigat niet vergeten,
En in de Marcelisstraat was er de sigarenzaak De Zoete moet je weten.
En dan ‘t Waaigat met de zaken Willik en Noordwijkse Jannetje,
In groenten, aardappelen voor 3 á 5 centen kroten met ui, in je pannetje!


Het Molenslop was zeer gezien en bemind,
En de buuren daar waren allemansvrind.
Veel winkels waren er in het Slop dan ook niet bij,
Maar de boekhandel Koek had daar een Handelsdrukkerij!

Nog even terug naar de Badhuisstraat, dat is waar,
Daar was de Heerenzaak Buitendijk, die maakte alles voor elkaar.
Naast de winkel had je de Boterhandel van Hillenaar,
En kreeg je voor een pondje boter een stuk fijne kaas zoomaar!

Dan zijn er nog enkele sigarenwinkels zéér bekend,
O.a. de sigarenwinkel van Buitendijk was erkend.
En de naam het “Wapen van Leiden” erg bemind,
Want die sigaren rookten lekker in de wind!

Tot slot van mijn mooie kapittel een bijzonder woord,
Voor Wout Verheij in de Stuurmanstraat die hier bij hoort.
Hij dreef handel in cokes, kolen en turf bovendien,
En in de Badhuisstraat groente en aardappelen dat kon je zien!

M. Pronk

Het schuitje en de bemanning

Mijn vorige gedicht was meer op versche visch gericht,
En wil natuurlijk nu iets meer over de visscherij allicht.
Ik zal verder nog het een en ander vertellen,
Want over de Schuitjes kan men boekdelen vermelden.

De Schuiten voeren winter en zomer,
En de verdiensten waren af en toe wel sober.
Men voer op visch en haringvangst
En men maakte dan ook reizen wel erg lang.

De visscherij liep van Pinksteren tot ongeveer Kerstmis;
Dan werd de visscherij beëindigd en dat is niet mis.
Want er waren mooie en slechte teelten,
En moest men van de opbrengst de winter daarvan eten!

Dat noemde men in zeemans termen behouwen teelt,
Want de Schuit ging ook wat hooger op zoo men weet!
Die kwam tot aan de duinen en muur te staan
Vanaf de Vuurtoren tot aan Paviljoen Prins Van Wied wel te verstaan.

De Schuit werd zoo gezegd op het drooge gezet,
Die werd op rollen door een twaalf paarden dan verzet!
Dat karwei leek niet zoo makkelijk als men denkt,
Want een man of acht moest tillen met schouder en nek!!

Fey en Paschen kwamen de zeelieden op het erf,
En werden de Schuiten geteerd en mooi geverfd.
Met Pinksteren was alles dan weer opgeknapt,
Want de timmerman en verver die deden dat zeer rap!

Een week voor Pinksteren kwam weer de drukte aan,
De Schuit moest weer naar zee wel te verstaan.
Die kwam zoo ongeveer aan de naad van het water
Men wachtte dan dat de vloed tot aan de Schuit dan kwam!


Achter de Schuit stond bemanning en familie bij elkaar
Te wachten op het sein van de stierman met blij gebaar!
De bemanning werd op de schouder door een zwemmer naar zee gedragen,
En ging men zonder moeite naar de Schuit met geen bezwaren!

Men nam afscheid van vrouw en kind,
En verdere familie die werden bemind
De Schuit kwam tenslotte vlot te staan,
En met het anker op het spul trok de Schuit daaraan!

Wanneer de Schuit vlot kwam te liggen en voer,
Werd de driekleur geheschen en alle man stond bij het roer!
Ten teeken tot allen een goede gezondheid en weerzien,
Hopende maar op goede vangst en een korte reis misschien!!


M. Pronk

Nabetrachting Pinksteren in de jaren 1905-1910

PINKSTEREN ! ‘t Was altijd een bijzonder feest,
En dat is het op Scheveningen, vele jaren zo geweest.
De Tweede Pinksterdag, dan was het een ware intocht,
Van joodse handelaren, in optocht!

De feestdagen waren er immers voor iedereen,
Op de feestelijke Boulevard ontbrak er niet één;
Dan waren er zeker duizenden feestgangers,
Die genoten van zon en lucht en van al dat anders.

Was het zondagavond Eerste Pinksterdag, dan kwamen de handelaren al,
Om zeker te zijn van een goed plaatsje voor hun wagens, vooral.
De Tweede Pinksterdag stond de boulevard goed vol:
En wel vanaf het Schuitengat tot Prins van Wied, was ‘t er overvol!

Hun handel was okkernoten, sinaasappelen en pindaas,
Er waren vijgen en dadels, maar géén peren, appelen helaas.
Maar hun spreukwoord:- vijt en dalen!
Alle dalen zijn geen dalen, kom ze maar halen -

‘s Middags was het een gezellige drukte,
Want de feestgangers zaten dan op de dijk teruste;
De Seinpostdijk leende zich daar wél voor.
Geen pindaatje ging er teloor!

Zo tegen het donker, dan gingen de joodse handelaren naar huis,
Door de Keizerstraat, de Scheveningse weg, dan waren ze thuis.
Hun daggelletje was meer als verdiend.
Tot volgend jaar dan weer misschien!

Maar ook ‘s avonds op Tweede Pinsterdag
was ‘t in de Keizerstraat heel druk:
Een mooi plaatsje was voor de koopman zeker een geluk.
Want veel kooplieden kwamen er met kraam en handel,
Verkochten lekkere paling en aal. Iederéén was immers aan de wandel?

De vrijgezellen gingen naar ‘t Haagje.
Ze kuierden in de Veenestraat en langs ‘t Achterom
en zochten daar hun glaasje.
Menig kop met koffie bij ‘t gebak, dat was gebruik
Of een advocaatje klotste ook wel in de buik.

Het waren echt gezellig leuke dagen,
Er zijn er helaas niet veel meer die ze zagen...
We zitten nu in een moderne tijd
En menigeen kent nu ándere gezelligheid.

Maar Pinksteren is ook nu nog altijd gezellig,
En voor de Scheveninger is dat zeker nog geweldig.
Ook in de kerk van de verschillende gemeenten...
Dat wij dit elk jaar weer mogen beleven,
opdat wij het ook later nog mogen weten!

M.Pronk

Een beeld uit het verleden

(ruim vijftig jaren geleden)
Ze waren met hun drieën gekomen
En zijn met hun drieën gegaan,
Ze hebben zeer veel gesproken
Ik heb er toen “IETS” van verstaan.

Ik zat op een bank tegenover
Dat driemanschap aan zee,
En luisterde onwillekeurig
Met wat ze zeiden mee.

Ze spraken over schepen
Die voeren in en uit,
En over goede vangsten;
Ze spraken allen luid!

Ze staarden in de verte
Met ‘n echte zeemansblik,
Eén van hen was mager
De anderen waren dik.

Twee stonden er te roken
Waaronder één met pijp,
Eén was zo om de twintig
De anderen waren...rijp.

Ze stonden op de Boulevard
Vaak op hetzelfde plekje,
Twee stonden fors wijdbeens
Eén leunde tegen ‘n hekje.

Ik zag ze nu en dan weer staan
Soms gaan of ook weer komen,
‘t Was een bekend beeld aan zee
Bijna om van te dromen...


Ze waren allen warm gekleed
Met jekkers en met truien,
Ze moesten ieder op hun beurt
De gedachten spuien...

Ze stonden toen nog aan de zee
Het hoofd gedekt met petten,
Derhalve niet als thans,
Blootshoofds, met cigaretten.

Ze rookten in ‘t verleden
Gewoonlijk sigaren,
Men zag ze ook wel met een pijp
Dat bracht hen tot bedaren...?

Want roken gaf “in schijn” slechts rust
Bij het inspannend leven,
‘t Staat bovendien “gemoedelijk
Met pijp, sigaar om ‘t even.

Zo’n drietal, één met Scheveningen
Behoorde bij de zee,
Ik zag ze ook wel elders;
Soms ook aan de ree.

Het was een beeld van Scheveningen
Wél uit vroeger jaren,
Toch staat zo’n driemanschap nu en dan
Nóg naar de zee te staren...

M.Moerkerken

Het Kurhaus weer gevleugeld

(Aldus de Haagsche Courant van 4 mei 1977 )

Kurhaus, je verrijst weer in je glorie
Na je reeds zo lang bestaan,
Je twee vleugels zijn verschenen
Waarvan je onlangs was ontdaan.

Je krijgt een nieuw gedaante;
Straks prijk je weer in volle pracht,
Waarin je fraaier zal verschijnen,
Door zo velen niet gedacht.

Straks komen weer de muzikanten
En dirigenten veler landen,
Dat men je bijna liet verdwijnen,
Ja, dat was voorwaar een schande...

Maar, je bent tóch weer gebleven en
Met je vleugels haast compleet,
‘k Vraag hier zeker namens velen:
Wees maar spoedig weer gereed!

Je vleugels zijn wat kaal nog;
Men ziet te veel beton,
Maar, als dit fraai bedekt is,
Zal je schitteren in de zon;

Dan zal muziek weer klinken
In dit geliefd gebouw,
Ik schrijf hier namens velen:
Wij blijven ‘t Kurhaus trouw!

Laat ze daar weer spelen
En zingen ‘t hoogste lied,
Dan zijn we weer tevreden
En iedereen geniet!

Wat ons allen steeds geboeid heeft
Terwijl je op die duintop stond;
Je koepel tegen die blauwe hemel
En...je zo machtig brede front!

We kunnen straks genieten,
Van je nieuw gewaad,
Dat het je weer als vroeger
Naar veler wensen gaat!

‘t Plan jou te doen verdwijnen
Was een enorme fout...
‘k Dank hier daarom allen die
STREDEN OM ‘T BEHOUD!


M.Moerkerken

Hulde aan het Kurhaus te Scheveningen

Kurhaus met je fraaie koepel
En je reeds zo lang bestaan,
Men had bijna al besloten
Dat je nu wel heen kon gaan.

Maar...wonder boven wonder
Blijf je ons weer jaren trouw,
Want wij kunnen jou niet missen
Jij bent ons vertrouwd gebouw.

Ja, jij hoort bij Scheveningen
En bij onze fraaie kust,
We zouden jou niet gaarne missen
Geloof dit maar gerust!

Je hebt zo vele jaren
Ons en de Cultuur gediend,
Je was voor vele duizenden
Ieder jaar weer steeds hun vriend!

Naast Holland waren vele landen
Met het Kurhaus zo vertrouwt,
Jij die in achtienzevenentachtig
Na de brand weer werd herbouwd.

Je bood al die jaren veel concerten,
Toneelvoorstellingen en zo meer,
Waarvan Hollanders vaak genoten;
En buitenlanders evenzeer!

Wat ons allen zo geboeid heeft
Terwijl je op die duintop stond,
Je koepel tegen die blauwe hemel
En je zo machtig brede front.

Je krijgt een grote reparatie
En een extra goede beurt,
Je blijft weer ons vertrouwde KURHAUS;
Om die “ VERNIEUWING “ niet getreurd.

We leven allen met je mede
Met je straks weer nieuw bestaan,
Dat je meer dan honderd jaren
Na de vernieuwing mee mag gaan.

Je hebt zo vele duizenden
Al die jaren trouw gedient,
Met jou is de “KUNST” verweven,
JIJ BLIJFT STEEDS ONS ALLER VRIEND!

M.Moerkerken

Kniertje
   
Haar beeltenis staart mij dagelijks aan,
Vanuit een schilderij,
Een beeld dat steeds mijn kamer siert,
Want, Kniertje hoort er bij!

Het is niet slechts een schilderij,
Een beeltenis alléén,
‘t Schets als “ SYMBOOL “ de vroegertijd,
De toestand van vóórheen.

Men heeft op visserijgebied,
Toen meer dan eens gefaald,
Vandaar ook die bekende zin:
“DE VIS WERD DUUR BETAALD”...

Ik kijk vaak naar die droeve blik,
En, naar dat grijze haar,
Die omslagdoek, en witte muts,
Ze horen bij elkaar.

Wanneer ik aan die “Bommen” denk,
Uit het ver verleden,
In vergelijking met de loggers
Goed uitgerust in ‘t heden,

Dan staart die blik van Kniertje
Ons zo verwijtend aan,
Omdat schepen in ‘t verleden soms
Onnodig zijn vergaan...

De schepen waren vaak niet best,
En, vielen bij contróle tegen,
Men vertrouwde té eenzijdig,
Op “ DE HOOP VAN ZEGEN “.

Kniertje als Actrice was
Met de Visserij verweven,
Haar beeltenis doet altijd weer:
DE TIJD VAN TOEN HERLEVEN!

M. Moerkerken.

Liever zand dan water

Wat waren we verheugd
Met ‘t opgespoten zand,
Het was een lust voor d’ ogen
Dat verbrede strand!

Toen kwamen de orkanen
Die gierden langs de kust,
Het zand begon te spelen
Als een lieve lust.

Zand op de boulevard
En in vele straten,
Zand door de kieren,
En in vele gaten.

Zand in ‘t portaal
En bijna in ‘t eten,
De orkaan van januari
Om nimmer te vergeten.

Zand op de kozijnen
Op straat en overal,
Bij de huizen langs de kust,
Ja daarbij bovenal!

Maar...’t zand bedwingt
Het water langs de kust,
Dit domineert vóór alles
En, maakt ons hart gerust.

Laat daarom maar het zand
In plaats van water komen,
We kunnen ‘s nachts fijn slapen,
En daarbij rustig dromen.


Het verbrede strand
Ja echt.., het móést gebeuren,
‘t Is beter dan een watersnood
Waarbij zovelen treuren.

Dat zand dat MOEST er komen,
Voor NU... en ook voor LATER,
Bedenkt dit kustbewoners:
VEEL LIEVER ZAND DAN WATER!

M. Moerkerken

Panorama Mesdag

‘k Zag het voor de derde maal;
‘t Was wéér een openbaring,
Voor wat mij aangreep en bekoorde
Heb ‘k nauwelijks een verklaring...

Het is en blijft verwonderlijk
Dat fascinerend beeld,
Het trekt ons bij vernieuwing aan;
Een kunst die nooit verveelt.

Men komt ogen vaak te kort
Van wat men ziet rondom,
Men wendt zich in die koepel
Voortdurend om en om.

Het biedt een machtig perspectief,
Heerlijk om t’ aanschouwen,
Wie dit eenmaal heeft gezien,
Zal dit nooit berouwen.

Dat beeld laat ons nimmer los,
Het blijft in de gedachten,
Dat het velen boeien zal,
Mag men ook verwachten!

Dit “ PANORAMA “ is voor allen,
Voor kleinen en voor groten,
Miljoenen hebben van dit beeld
Reeds heerlijk genoten!

Men verlangt steeds weer terug
Naar dit machtig wonder,
Want wat Mesdag hier creëerde,
Was wel zeer bijzonder!


De Zee, het strand, de luchten,
Ze zijn zo puur, zo echt,
Ik heb er van genoten;
Ik ben er aan gehecht.

Dat ‘t velen gaat als mij,
Bij ‘t beeld dat zo bekoort,
‘t Leeft jarenlang .dat zeegezicht
In de gedachten voort!

M. Moerkerken

Eeuwig

Eeuwigheid, niet af te meten....
Want het is een lange tijd!
Wie zou dat immers niet graag weten?
Wat is eeuwig, eeuwigheid?
Maar we kunnen de sluier optrekken,
Als wij de ogen maar opendoen....
En het werk der schepping ontdekken!
Aandachtig bekijken, wat zag ik toen....:

‘t Was in het land van de hoge bergen....
Toen was er één berg, vrees’lijk hoog!
‘t Was wel de hóógste van al die bergen....
Haar top was onzichtbaar voor het oog.
De wolken lagen als schaapjes te rusten,
Zij lieten die hoge bergtop niet zien.
Het was ook zo mooi aan de Noorse kusten....
Toen kwam daar een vogel aangevliën....
De vogel streek neer op die berg en wat wonder....
Hij slijpte zijn snaveltje keer op keer....
Toevallig liep ik daar net onder!
Er vielen wat korreltjes op mij neer.
‘k Keek toen naar boven, nu wist ik ‘t gewis....
Als ‘t vogeltje daag’lijks zijn snavel kwam slijpen:
Dat er voor dié reus eens een einde is....
Dan staat men wel vol verwondering te kijken:
Want alles, hoe schoon ook, zal éénmaal vergaan....
Maar....wat eeuwig is, dat houdt immers stand?
Moge ons leven zijn daarop aan:
En strijden voor ‘t eeuwig vaderland!

Corrie Hartevelt - Roos

Het goud

Voor het oog ben jij toch zó begeerlijk,
Want wie jou draagt, die vindt het heerlijk,
Om dan met jou, o Goud, te pronken...
En vele ogen te laten lonken...!
Maar...wat bén jij eigenlijk, jij Goud...,
Dat ieder zovéél van jou houdt?
Want velen in dit aardse leven,
Willen er alles wel voor geven!
Het liefste dan ook zakken vol...
Ja, heus, ik maak het niet te dol.
Omdat zij het Goud zo fel begeren,
Wil ik het Goud een lesje leren!
Je bent maar een gehard metaal,
Je komt maar uit het stof der aarde.
Zeg, heb jij soms ook levenswaarde?
Want ach, wat zijn wij blind en dom.
Het Goud dat uit de hemel kom’,
Dat zijn de GOUDEN ZONNESTRALEN,
Daar kan jij, Goud, het niet bij halen...
De stralen van de Hemelzon,
Die geven jou die glans alom!
Want zonder dát Goud en zonder die Glans,
Had jij, o Goud, geheel geen kans!
Zij geven een mens een nieuwe levensvreugd’,
Dus zie je wel, Goud, dat jij niet deugt?!
Jij kan dat bij lange na niet halen,
Met Goud is het leven niet te betalen.
Want het Leven hier op deez’ aarde,
Is ons onze grootste schat en van meeste waarde...!
Al zouden wij het Goud staap'len met hopen...
Voorwaar, je kunt er het leven niet voor kopen...
Willen wij, mensen, dan nooit leren?
Om steeds weer het geld en Goud te begeren?
Want op ‘t eind van deez’ levensbaan,
Zullen we met lege handen staan...
Nooit is iemand uit ‘t leven gegaan,
Met geld en goederen achter zich aan.
Natuurlijk, wij kunnen zonder geld niet leven,
Maar laten w’ ons hart er niet aan geven...
Doch, zet het hart open voor liefde en vree,
Dán ben je gelukkig en leef je tevreê.

Liefde is….

Liefde kun je niet bekijken
Liefde zet je niet aan dijken
Liefde is een warmtebron
Liefde wil de mens alom
Liefde aan de ander geven
Liefde bepaalt geheel je leven
Liefde is eerlijk, is rein en zacht
Liefde heeft sterke macht
Liefde is mild en overvloedig
Liefde geeft kracht
Liefde is moedig
Liefde, wij kunnen niet buiten jou
Liefde, wij blijven jou eeuwig trouw
Liefde, wij kunnen jou ook niet missen
Liefde, wil jij heel ons leven beslissen?
Liefde geeft vreugde in ons hart
Liefde troost in bitt’re smart
Liefde is niet voor ons te doorgronden
want,
Liefde, zij heelt zelfs de grootste wonden
Liefde is heilzaam
Liefde is teder
Liefde neemt, en geeft gul weder
Liefde Gods, wil ons terzijde staan
Liefde met Hem, dan kunnen wij dit leven wel aan!


Corrie Hartevelt-Roos

Aan boord

Aan boord, aan boord, gij flink gezel!
Wat zwoegt gij vroeg en laat?
Geen leven is zo zorgenloos,
Als het leven van Janmaat.
Geen maakt zijn reizen zo goedkoop,
Of ziet zoveel van de aard’.
En dat is, dunkt me, nog al wat,.
En wel een schipbreuk waard.

Komt soms een stoker ons aan boord,
Wij slaan hem wakker af,
Of vinden wij in ‘t diep der zee
Een echt matrozengraf.
Maar zijt gij bang en laf van aard,
Blijf dan maar aan de kant!
Ik vrees geen stormwind, want ik ben
Een zoon van Nederland.

Het Weekmenu van een visserman anno 1930

Als je pas in zee komt krijgt ieder twee broden die langzamer harder worden, zo went men alvast aan wat ik hier eens weergeven zal!

Als je zondagsmorgens opstaat,
staat de koffie voor je klaar.
Je neemt een zeekaak,
als je er op slaat,
springt de handbom uit elkaar,
Iemand zonder goede tanden,
krijgt hem vast niet in zijn lijf,
zonder gescheurde ingewanden,
en zijn kaken helemaal stijf.
‘s Middags eet je meelpoting,
dat is een van bloem gemongen kluit,
dan gaat hij de etens pot in,
als projectiel komt hij er uit.
Iemand d’e een scherp mes heeft,
snijdt zo’n ding van elkaar;
De buitenkant is wel te eten,
maar van binnen is tie niet gaar.
Ook zit er een enkele krent, paar stukjes kolen,
een rozijn, een enkel steentje door de krenten,
verder is ie reuze fijn.
Avond‘s eet je rijst met haring,
de haring die is bovenbest,
maar wat allemaal in de rijst zit,
Je zal zeggen  “Geloof dat je kletst.”
Lange haren, dotjes rommel, poetskatoen, en nog veel meer,
Het is voor vandaag de laatste keer.

‘s Maandags eet je bruine bonen
met gebakken spek of vet,
daar moet je niet te veel van eten,
anders is heel ‘t schip besmet.
Het is niet enkel van die bonen,
er gaat ook een uitje door,
Wie met deze kost bekend is,
hoef ik niets te zeggen hoor.
Dinsdag krijgen we een snertje,
ook wel waterpap genoemd,
ja, die is op de haringschepen,
en overal beroemd.
Zo’n pot met erwten staat te koken
soms tien of twaalf uren lang,
en de kok bleef maar aan ‘t stoken,
immer met de volle gang.
Als het dan schaften is geblazen,
trek dan eerst je waterlaarzen aan.

‘s Woensdag is het een dag van vreugde,
‘t is zomaar een hoteldiner,
aardappelen met spek en kroten,
uitgezocht voor de zee.

Donderdag aan is het weer snertdag,
dat heb ik u alreeds verteld,
dus moet ik nu de vrijdag nemen,
‘k heb er al wat voor besteld.

Vrijdags eet je grauwe erwten,
die je zo hard koken laat,
dat zo’n roodkoperen etensketel,
roodgloeiend op de kachel staat.
Is de tijd dan weer gekomen,
dat het maal wordt opgedist,
denk je nou die zullen smaken,
maar je heb je weer vergist.
Lieve mensen wat een erwten,
hou je hart vast ouwe Chiel,
‘t zijn net ronde lode kogels,
de inhoud van een projectiel.

Zaterdag is ‘t een bonensoepie,
een soepie met wat bonen en wat rijst,
dit is dan het laatste van de lijst.
De scheepskost zou wel beter smaken,
als het was van goede kwaliteit,
maar het is maar voor een zeeman
Daar wordt zoals een ieder weet,
zo heel veel geld niet voor besteed.


Dit is een gedicht van pa Westerduin, gemaakt op 83 jarige leeftijd.
Op 5 februari 1994 verscheen in de Scheveningse Courant dit gedicht in het Schevenings dialect.

ADA

Bij het vergaan der Scheveningse pinken de Vrouw Petronella Pronk en de Vrouw Petronella. 1841.

Daar zit zij, Ada, neergebukt,
Die arme vissersvrouw,
En werpt een blik op ‘t lieve wicht,
Dat lachend aan haar boezem ligt.
Haar boezem vol van rouw.

Zij denkt met schrik aan de avondstond,
Toen Robbert was gegaan:
De wind sloeg vreeslijk door het want,
De golfslag rolde zwaar op ‘t strand,
En droevig stond de maan.

Zij huivert van de bange nacht,
Die op die avond viel,
Toen ‘t oeverzand als jachtsneeuw stoof,
De stormwind floot door ‘t heuvelloof,
En beukte Robberts kiel.

Zij weegt de woorden, die hij sprak,
Toen zij hem bracht naar boord,
En hij het jongste knaapje droeg,
Dat de armpjes om zijn vader sloeg
En met hem snelde voort.

Daar zat zij: weken liepen heen,
En wie de zee verliet,
Of weer ter visvangst keren mocht,
Vergetende de vege tocht, -
Haar Robbert zag zij niet.

De zon verrees aan de Oosterkim,
Omwolkt en flauw van licht;
Daar stuift een hoop de stulpdeur in:
“Naar ‘t strand, met opgeruimde zin,
Een schuit is in het zicht.”



Gelijk Auroor de nacht verdrijft,
Verdreef die kreet haar smart:
Zij vat haar zuigling, smelt daar heen;
Haar kindren volgen op haar schreen;
Verrukt slaat aller hart.

Men staart in ‘t rond op ‘t golvend vlak:
Er klimt een zeil omhoog;
Het wijkt en nadert keer op keer,
Men roept: “Hij is ‘t;” - men twijfelt weer; -.
En ‘t zeil verdwijnt voor ‘t oog.

Geen donder treft zo fel het oor;
Geen borst wordt meer geroerd,
Dan als na leed de vreugd in ‘t hart,
En ijlings weer na vreugd de smart
Ten toppunt wordt gevoerd.

Zo vloden dagen achtereen,
En traan op traan gestort:
Er is geen foltering zo groot,
Als dat door vrees en hoop in nood
De ziel bestreden wordt.

Daar zit zij in haar sombre hut,
Door ‘t schaamle kroost omringd:
Ter neergebogen zit de vrouw,
Al bibbrend van de najaarskou,
Die door de reten dringt.

Door ‘t venster schoot een straal der maan,
En spiegelde op de muur.
Er smeulde een boomtak aan de haard,
En ‘t sober maal, bijeen vergaard,
Stond op het rokend vuur.


Hij komt, voorzeker, ja, hij komt!
De pink is in ‘t gezicht:
De vaan is breed, de gaffel krom;
Het is een bom als Robberts bom,
De kleur van het zeil is licht.

Zij hoorde ‘t, en zij snikte luid;
Zeeg neer; haar kracht verzonk.
‘t Snelt al naar ‘t strand op dat gerucht;
Maar ach, aan ‘t oog is ‘t zeil ontvlucht,
Dat op de baren blonk.

Helaas! haar Robbert kwam niet weer:
Zijn bodem was vergaan.
En Nederland, gehuld in rouw,
Plengde om die arme weduwvrouw.
En om haar kroost een traan.

C.Gébel.
Scheveningen,
Januari   1841.

C.Gébel was een smid te Scheveningen.

DE LOGGERVAART

Mijn vrienden die ter haring vaart,
of die ervan moet leven;
Kom, luister eventjes naar mij,
wat ik hier heb geschreven.

De logger of de disselvaart,
daar zal ik nooit op roemen.
Maar ‘k moest, omdat de nood mij drong,
dit nog een uitkomst noemen.

Ik ging naar Vlaardingen om vaart,
nam afscheid van mijn vrinden.
Van vrouw en kinderen, moeder mee,
ik hoop hen weer te vinden.

Die zegen viel mij thans ten deel,
ik mocht het weer beleven;
 Mijn vrouw en kinderen om mij heen,
in welstand weer gegeven.

Zo ook mijn oude kammaraads,
zijn weer gelukkig thuis;
Ofschoon de jongst verleden storm,
deed sidderen menig huis.

Daar waren toen van onze plaats,
nog mensen op de zee,
Waar ieder ongerust mee was;
en vrouw en kinderen mee.

Gelukkig, na die grote angst,
kwam er bericht per draad;
Dat deze schipper met zijn volk,
behouden binnen gaat.

Kom, ik ga eens naar beneden,
en mijn tijd daar eens besteden
En eens kijken inderdaad
hoe het op de logger gaat.

Het leven is voor mij
Zo zeer nog niet te verachten.
Want de rijst met bier
gaat nooit uit mijn gedachten.

En als het schaften is,
hoort men soms na ‘t gebed;
Het eten is wel goed,
maar veel te weinig vet.

Geen spek meer in de snert,
geen boter van de koe;
Men noemt het margarien,
op een pond een half pond toe.

Als dit geen waarheid is,
vraag ‘t loggervolk of ‘k jok;
Komt men in ‘t logies,
‘t lijkt er wel een varkenshok.

E hok voor veertien mensen,
de knieën bij het vuur;
Mijn vijand zou ‘k niet wensen
zo’n leven op den duur.

Twee man in een eenmanskooi
neem dat maar aan als dank;
Bewusteloos van de vlooien
en verrekken van de stank.

Nu vrienden, allemaal,
ik heb genoeg van ‘t varen;
Al wordt het dan wat schraal,
ik zal ‘t wel zien te klaren.

Nu schei ‘k eruit mijn vrinden,
genoeg voor deze keer;
Ga zelf eens ondervinden,
dat blijft de beste leer.

Aan JAN HARTEVELD

Verdronken hij Lerwickshaven, 10Juni 1928
Vlak hij de haven! En…nóg jamrnerlijk verdronken,
Zoo wreed, zoo onverwacht van ‘t onderhart gescheurd!
Uw Meisje, Zusters, Broers in zwarten rouw gedompeld!
Gij weet niet, beste Jan, hoe diep gij wordt betreurd.
Gij waart het eerste Pand, dat ‘t levenslicht aanschouwde,
De eerste Zoon, ons Kind, ‘t geluk van ons geluk!
Na één en twintig jaar, verslonden door de golven,
Braakt gij ons hart, ons huis, opeens zoo pijnlijk stuk...
Vlak bij de haven! En... dan nog niet thuis te komen!
Werd Lerwick nu uw graf? de zee het zwarte kleed?
10 Juni, gij de dag van donkerheid en smarten?
O Heere sta ons bij en sterk ons in ons leed
Uw doen is ma Uw wegen diepe paden,
En Gij vergist U niet maar ach …ons arme hart
Krimpt weg en is ontroerd!  Wil, Heer’, het stille maken,
O kom, en troost ons toch en heilig deze smart.
Vlak bij de haven! - als ons levensschip moet stranden,
Laat dan ‘t verlies van Jan, voor allen, groot en klein,
Een roepstem zijn geweest, een roepstem tot bekeering.
Dan zal de smart tot vreugd’ en eeuw’ge winste zijn!

In de muur naast de toegang tot de Oude Kerk aan de Keizerstraat is een steen aangebracht, die herinnert aan de veertien leden der bemanning van de SCH 179 van de rederij Vrolijk.  ??? ???
Zij kwamen om in de vliegende storm die op 27 oktober 1936 voor onze kust woedde.
Over deze scheepsramp gaat het volgende gedicht, waarin wordt vermeld dat Koningin Wilhelmina de nabestaanden van de slachtoffers bezocht, tot troost voor het geleden zware verlies.
Hebben de Oranje vorsten. zich immers niet altijd al betrokken gevoeld en getoond met het lot van de vissers?

De visschers en hun Koningin

Zij waren uitgevaren,
En wuifden blij te moe,
Vanaf de zilte baren,
Hun vrouw en Moeders toe.
Ze gingen, vol vertrouwen,
En God gaf hun geluk.
Dra keerden zij behouwen,
Naar Neerlands ree terug.

Maar voor de veil’ge haven,
Daar brak, 0 dubbel wee,
De wild’orkaan ontketend,
Op hemelhoge zee.
Dan smeekten bange stemmen,
In angstig noodgeschrei,
Maar hoger slaan de golven.
Geen redding was nabij.

De Mannen en de Zonen,
Van ‘t Scheveningse strand,
Zijn droevig omgekomen,
Dichtbij hun Moederland.
Hier kunnen wij slechts schreien,
Om ‘t treurig levenslot.
Maar Gij waart z’in hun lijen,
Toch ook nabij 0 God?

Zij ging, de Hooge Vrouwe,
Naar d’arme visserswoon,
En bracht in leed en rouwe,
Haar liefde diep en schoon.
Ze bood aan weew en weezen,
De Koninklijke hand.
En treurde met de vrouwen,
Van ‘t Scheveningse strand.


Wier wreed gebroken leven,
Geknakt door zware rouw,
De ziele deed ontroeren,
Van Neerlands Koningsvrouw.
Hun leed is niet te peilen,
En altoos blijft hun smart,
Als hun gedacht verwijlen
Bij ‘t liefste van hun hart,

Zij luistren naar hun stemmen
Al zijn ze lang verstomd
En blijven eindloos wachten....
Op dat, wat nooit meer komt.
Een lichtpunt blijft er stralen
In ‘t donker Schevening.
Lang zal men dit verhalen
Als dankbre herinnering.

Hoe Neerlands Koninginne
Haar vissersvolk bezocht.
Hen trooste in hun droefheid,
Zooveel zij dat vermocht,
Hier legde de Vorstinne,
Opnieuw den liefdeband
Van Eén in vreugd en rouwe,
Oranje en Nederland.

Droevige gebeurtenis

Voorgevallen op den avond van den 16e Februari 1898 met het vergaan van de bomschuit “Cornelis Johannes” van de reder C.v.d.Toorn. Schipper J.de Mos.

‘t Was in ‘t vermelde jaar in de tweede maand
Dee’z bomschuit ging naar zee, voor hun tijd’lijke belangen.
Waartoe al voor dien tijd, de weg nu was gebaand.
Om als het wezen mocht, wat vis te mogen vangen.
Nadat een ieder nu, thans zeven in getal, De zijnen had gegroet,
Hun ouders, vrouw en kinderen, verlieten zij elkaar, en staken nu van wal,
In hope dat hun nu, geen onheil mochte hinderen,
‘t Was op den tienden van de maand, met heel mooi weer,
Dat er met hen, nog meer de Noordzee gingen bevaren.
Zo deden zij verblijdt, hun roeping als weleer,
En niemand had misschien, vermoedelijk bezwaren.
Maar ziet: den zesden dag, dat zij waren op zee,
Breekt er een stormwind los, de zee ging zich verheffen,
En niemand was bewust, welk onheil voor hen lee,
En dat hen deze dag, de kille dood zou treffen.
Het was des’avonds laat, met ‘d ingang van de nacht.
‘t Was vreselijk ruw weer, met zware donderbuien,
Dat iedere zeeman, in die omtrek er aan dacht,
Om binnen te gaan, in de haven van IJmuiden.
Zes liepen er al in, en deez voornoemde bom, zou als die andere,
Het nu ook zeker wagen. Maar vreselijk toneel-eer hij het hoofd omgaat,
Wordt hij door een zware zee, op ‘t hoofd geslagen.
0!, wie is nu in staat, om dezen nood en dood, van deze zielen,
In die toestand te beschrijven? In een zeer korten tijd,
Moesten nu klein en groot,voor eeuwig van dee’z aard,in de Noordzee verstijven.
Men zegt, dat nog een schip, het droevig noodgeschrei,
Van de bemanning op dee’z bomschuit heeft vernomen,
Dat zekerlijk daar dicht in de nabijheid lei.
Zij zijn in korten tijd, daar allen omgekomen.
En ziet: des andere daags, nog in de morgenstond,
Was deze tijding op het dorp te Scheveningen,
Waar ouders, vrouw en kroost, toen uit des kerkraads mond,
Dit hartverscheurend lot der doodstijding ontvingen.
Ik heb daar een vriendin, die ik al jaren ken, die heeft met deze ramp,
Drie zoons er door verloren. Toen deze tijding in hun woning kwam tot hen,
Kon het niet anders, of ‘t moest hun ‘t hart doorboren.
Drie zeer geliefde zoons, hun door den dood ontnomen.
Zo geheel op ‘t onverwachts, van ‘t harte afgescheurd,
Dat was voor ‘t ouderhart, niet om te overkomen,
Er werd door menigeen, met hen ook meegetreurd,
De oudste zoon liet na, een vrouw met nog vijf kinderen. .
De tweede zoon, was nog pas vier weken getrouwd.
De derde deed haar huis ganselijk verminderen,
Zo dat zij genen zoon meer over houdt.
Twee dagen na de ramp, ging ik haar eens bezoeken,
Toen zij verkeerde in zware droefenis,
Ik ging naar hen, bezwaard, en ik moest mij verkloeken,
Daar het op zo’n tijd, niet heel gemakkelijk is.
Want al des mensen troost, kon hier bij hen niet baten,
Het is de Here, die ‘t verdrukte volk vertroost.
Als het hun bange is, zal Hij hen niet verlaten,
Dan is de Here goed, al neemt Hij weg hun kroost.
Dat heeft mijne vriendin, ook moge ondervinden,
Dat God uit vrije gunst, haar Zijne hulpe schonk.
En in dit droevig leed, met vele harer vrinden,
Den lof des Heren zong, en uit den beker dronk.
Zo zien wij, dat Jehova, doet Zijn welbehagen,
Met alles wat bestaat, en leeft op deze aard.
Hij geeft de duisternis, en doet het licht ook dagen,
De éne neemt Hij weg, de ander wordt bewaard.
Gods Eeuwige besluit, dat zal gewis gebeuren,
Zo moest dee’z bomschuit, op dit tijdstip daar vergaan.
Laat dit U zijn tot troost, die thans hun dood betreuren,
God zal de wees en wêeuw, gewisselijk gadeslaan.
Dit droevig ongeval, heb ik temeer geschreven,
Tot een gedachtenis, voor de Ouders, Vrouw en kroost.
Nu is mijn hartewens, die ik U allen geven,
Die in betrekking staan, dat Zijn Gena U troost.

Nu nog een merkwaardige gebeurtenis na deze ramp.

Maar om nu na dee’z ramp, Gods wond’ren te verhalen,
Hoe dat het mijn vriendin na deze is gegaan,
Daar Gods Woord, tot Zijn volk gesproken, nooit zal falen,
De Here heeft in deze, wonderen gedaan.
Eer dat haar kinderen naar zee waren vertrokken,
Kwam er een waarheid uit Gods Woord in haar gemoed.
Waar zij onwetend was, een weinig was geschrokken,
God houdt wel eens bedekt, wat Hij voornemens doet.
Die waarheid staat in ‘t Openbarings boek geschreven,
Die vóór haar kroost vertrok, al in haar harte kwam.
Als dat de zee haar doden, zeker weer zou geven,
‘t Welk zij na ‘t ongeval, toen eerst ter harte nam.
Nu was het haar begeerte, en haar sterk verlangen,
Of het de Here, nu voor haar behagen mocht.
Dat zij in deze, haar begeerte mocht ontvangen,
Dat Hij machtig is, en wonderen heeft gewrocht.
Dat hare kinderen, noch een graf mochten ontvangen,
En alle drie mochten aanspoelen uit zee.
En dat heeft God gedaan; Hij gaf nu haar verlangen,
Maar hoort nu al te zaâm, hoe dat de Here deé.
Vijf dagen na de ramp, komt er een lijk aanspoelen,
En ziet, dat was de jongste zoon van mijn vriendin.
Daar zich bij hunne smart, een blijdschap deed gevoelen,
Dat God haar had verhoord, dat was nu reeds ‘t begin.
‘t Was al een tijd gele dat deze was begraven,
Zij zeiden tot elkaar: zou ‘t nu nog geschiên?
Want als de Here toeft, komt ongeloof ons laven,
En dat zegt dan in ons, gij zult hun graf niet zien.
Maar hoor wat er gebeurt, het was op 30 Maart,
Dat er te Noordwijk, thans een lijk was aangekomen.
Dat werd te Scheveningen al ras geopenbaard,
En werd al spoedig door de ouders ook vernomen.
Daarop zijn zij terstond tesamen heen gegaan,
Naar de voorzegde plaats, waar ‘t lijk was aangekomen.
Toen zij hem zagen, waren zij zeer aangedaan,
Daar hij onkenbaar was, ‘t gezicht was al ontnomen.
Maar aan de kleding was ‘t gewis hun oudste zoon.
Dit was de tweede, die de zee terug moest geven,
Dit was voor mijn vriendin, weer een nieuw gunstbetoon.
Het was als balsem haar, in dit smartelijk leven,
Hoewel de Here haar bijzonder heeft geleid.
En kennelijk ondersteunt, in deze zware wegen,
Hij heeft haar menigmaal, een troostwoord toegezeid.
God liet haar in dien weg, niet hulpeloos verlegen,
‘k Heb menigmaal met haar gesproken in die tijd.
En was verwonderd, als ik haar hoorde betuigen,
Hoe dat zij door gen zo kalm werd voort geleid.
Zo dat zij in dien weg, zich naar Gods wil mocht buigen,
Nu waren er twee zoons, van haar terecht.
Zou nu ons derde kind, ook nog te voorschijn komen?
Dat hij als de and’re twee, wordt in een graf gelegd,
Dat werd zo dagelijks uit hare mond vernomen.
Nog in dien zelfde tijd, van al dee’z droefenis,
Moesten die ouders nog een ramp daarbij doorleven.
De jongste dochter, die bij hun in huis nog is,
Werd middelijk door de schrik, van tering onderheven.
‘t Was nog een jonge bloem, van twee en twintig jaren,
Die in een korte tijd, ook hun nog werd ontnomen.
Dat was voor d’ ouders, weer een nieuwe wond, voorwaar,
Wat kan hier op dee’z aard, de mens niet overkomen.
Maar waar de Here slaat, daar zal Hij zeker helen,
Dat heeft Hij in dien weg, ook kennelijk getoond.
Dat kan mijne vriendin, aan ‘t volk van God meedelen,
Zij werd in al haar smart, met Zijn Gen beloond.
Zij kreeg ook in haar zelf, voor haar zaad te geloven,
Als dat zij door gen behouden boven zijn.
Als God ‘t geloof ons schenkt, als ene gift van boven,
Dan wordt de grootste berg, hier op dee’z aarde klein.
Nu tot de zoons terug; twee waren er begraven,
De derde? och, dat zal niet meer kunnen zijn.
Bijna vijf maanden zijn nu reeds voorbij gaan draven,
Zo dat de hoop verdween, ten minste, o, zo klein.
Maar ziet, wat nu gebeurd, men hoorde het te IJmuiden,
In ver ontbonden staat, een lijk was aangespoeld.
Toen zij de ouders, dat bericht kwamen aanduiden,
Werd in hun hart iets wonderlijks gevoeld.
Zou dat ons derde kind nu waarlijk kunnen wezen?
Zo werd er tot elkaar in ‘t huisgezin gezeid,
Zo was het in hun hart, zo tussen hoop en vreze,
Daar ‘t al zeer zeldzaam is, als men aanmerkt de tijd.
Daar mijn vriendin goed wist, aangaande zijne kleren,
Wat hij aan ‘t lichaam had, toen hij vertrokken is.
Ging daarop nu mijn vriend, zich naar de plaats toe keren,
Opdat hij van de zaak zich zeker vergewis.
En ziet, toen hij daar kwam, kon hij hem aan zijn kleren,
Zijn wezen was gansch weg, dat men begrijpen kan.
Zo had mijne vriendin, wat zij dan mocht begeren,
Het was haar derde zoon, daar was zij zeker van.
De Here had verhoord, en zij kreeg haar verlangen,
De zee had hare doden weer gebracht.
Nu zou de Here, daarvoor ook de eer ontvangen.
Dat werd toen op zijn graf, eenvoudig overdacht.
Zij zongen op zijn graf, op mijn vriendins begeren,
Een psalmvers des geloof’s, en wel uit honderdvijf.
Dat God Zijn Waarheid nooit zal krenken, of verkeren,
Maar dat Hij eeuwiglijk Zijn volks verbonds God blijft.
Dat ieder die dit leest, hier uit moge beschouwen,
Hoe dat ons leven, soms schielijk afgesnêen.
Gelukkig is die mens, door een gen vertrouwen,
In een drieènig God, die weet in ‘t eind waarheen.

Schipbreuk 1914 – 1918

Achter het gordijntje
van het raamkozijntje
daar lag de post een brief
die was voor een meisje
‘t was een vissersmeisje
blos en blond en lief.

Moeder dee’n dutje
in ‘t kamer hutje
klonk ‘t geruis der zee
het poesje spinde lustig
het klokje tikte rustig
alles naar tevreê.

Het vissersmeisje breide
op duin maar schreide
ze dacht aan haar Piet
want vele lange weken
had ze al uitgekeken
of hij kwam haar Piet.

En ze bad gestadig
God is hem genadig
wees hem steeds nabij
hoeveel wakkre knapen
door geluk geschapen
zijn hem voorgegaan
onder droevig klagen
het leed hun aangedaan
het leven van een visser
is er iets gewisser
in zo’n barre tijd?

Moeder zat te wachten
‘t was al over achten
en de pap werd koud.
Kom weemoedig meisje
wees toch moedig meisje
waarom zo benauwt?

Het meisje wilde niet eten
want ‘t was zo hard te weten
dat Piet er niet meer is.
En ze gaat naar buiten
om het luik te sluiten
‘t hart vol droefenis.

Maar achter ‘t gordijntje
van ‘t raamkozijntje,
dáár lag die brief,
die was voor dat meisje,
dat lieve vissersmeisje,
blos en blond en lief.

Moeder zie een wonder
zie wat ik hier onder
deze bloempot vindt.
‘t Is een brief van hemzelf geschreven
zou God uitkomst geven?
‘k Hoop het kind, ‘k hoop het.

Luister mijn lief meisje wat er is geschied
Het vaartuig is gezonken,
velen zijn verdronken
dankzij God ik niet.
‘t Ging ons heel voorspoedig met de haringvangst
en ieder had zijn leven
in Gods hand gegeven.

Een voorspoedig reisje
geld genoeg voor ‘t meisje.
Ja, dat dachten wij,
maar God is waar wij waren,
waar we niet mochten varen
toen kwam die duikboot daar.

De lucht die stond heel helder
ons schip ging naar de kelder,
ach redden ze ons maar.
‘k Heb twee dagen en twee nachten
op redding moeten wachten
gekneld in balk en plank.

Toen zes nog van de zeven
op het water dreven,
werden ze ons schip gewaar
die nam ons mee naar Zweden
waar twee nog overleden
en één in groot gevaar.

‘k Heb zelf een dag of negen
aan zware koorts gelegen,
‘k dacht ‘t was ook met mij gedaan,
maar nu zal de consul zorgen
dat ik vandaag óf morgen
naar m’n eigen land kan gaan.

Het meisje vouwt haar handen,
bedacht met ‘s werelds schande
die tóch bij alles spot
‘k heb óók geleden
‘k heb trouw gebeden
0, groot is God.

Nu moest zij tranen drogen
moeder evenzeer
maar nu niet meer van smarten
want Piet komt immers weer!

Ter nagedachtenis

Ter nagedachtenis aan den jammerlijk omgekomen bij het vergaan van de Scheveningse bomschuit SCH 1. De CLARA JOHANNA, schipper Teunis Plugge, in de nacht van 17 op 18 Oktober 1903 in het gezicht van Terschelling.

Zoo stond weer het tijdstip aan te breken,
dat men moest verlaten vrouw en kind
om met de bom in zee te steken
waar menigeen zijn grafplaats vindt.
Een wijle nog, de tijd die nadert,
een laatst goênacht, een laatste kus
aan vrouw en kind, aan broer en zus,
het scheepsvolk staat bijeen vergaderd
om het ranke vaartuig te betreên.
Maar ‘t was geheel voor het oog verborgen,
dat zij tot aan de jongsten morgen
thans scheiden van familieleên.

De bom doorklieft de zilte baren,
ontrekt zich aan het starend oog
en is ten haringvangst gevaren,
alleen bespied door God omhoog.
Het net wordt overboord geworpen
en rijk’lijk vangt men keer op keer,
Vermoed niet dat de zee straks weer
dien kostb’ren voorraad op zou slorpen.
Den mensch ziet nog geen uur vooruit,
terwijl de dood hem wacht nog heden
leeft hij gelukkig en tevreden,
zoo ook de manschap op de schuit.

De vangst bekroond met rijke zegen
wendt men de steven huiswaarts heen.
Doch wind en golfslag zijn hen tegen,
toch zijn zij met hun lot tevreên.
Een weinig schaâ is het overkomen,
het is slechts een kleine averij,
daar hoorden twintig netten bij,
die had de boze zee genomen.
Men is gewoon aan tegenspoed,
straks zijn de zorgen weer vergeten,
als men bij vrouw en kind gezeten
hun oog van vreugde stralen doet.

Doch het broozen schepsel kan slechts wikken,
God zou naar Zijne wijze raad
een ander lot hen toebeschikken,
Hij leidt tot het heilig doel ook ‘t kwaad.
Door wind, door storm en buiïg weder
raakt men het rechte zeepad kwijt,
waardoor hen een nacht wordt toebereid,
die op hun aller hoofd daalt neder.
De doodsschaduw, Oh, wat een oogenblik,
de schipper roept “ ‘t loopt mis, oh Heeren,
indien Gij ‘t ongeluk niet kan keeren,
wij geven hier de laatste snik”.

“Wij zijn Terschellings kust genaderd”
riep Plugge in het holst van de nacht
en allen om hem heen vergaderd
begrepen het lot wat hen straks wacht.
“Wij zijn “, zoo sprak hij heel verslagen,
“ op het kerkhof reeds van ouds bekend,
waar menig zeeman vond zijn end.
Als er geen redding op komt dagen,
dan gaan wij allen derwaarts heen.
Want menig man vond onbedolven
zijn graf hier in de woeste golven
en velen sluimeren daar beneên“.

Nog eene hoop, er wordt gestakeld
om aandacht te trekken van de liên.
De bom is reeds zoo toegetakeld
dat zij de dood voor oogen zien.
Het wordt al met olie overgoten,
kombaars en breels, ja ook matras,
de vlam verteerde het al tot asch.
Toch kwamen er geen reddingsbooten,
de nood, die stijgt van uur tot uur.
Het wordt een kermen en een smeken,
toch blijft hen alle hulp ontbreken;
men ziet slechts in de verte ‘t vuur.

Opeens, bij hemelshooge baren
loopt ‘t hulp’loos vaartuig aan de grond.
Nu is het al in noodsgevaren.
een weeklacht stijgt uit aller mond.
“O Heer, wil onzer Uw erbarmen.
0, helpt in het aanschijn van de dood,
0, redt ons allen in deez’ nood,
Omvat ons met Uw eeuw’gen armen.
Och zie ons arme schepeling,
aanschouw, aanschouw ons bitter lijden,
hoe wij met angst den doodstrijd strijden.
Is U te wonderlijk één ding ?“.

Door zwaare zee’en thans geteisterd
welt het scheepje dieper in de grond
en allen staan van schrik verbijsterd,
wijl ‘t berstend wrak den dood verkond.
Gekraak, 0 Heere, wat zal gebeuren ?
De mast knapt af, slaat overboord,
die Plugge’s stem voor eeuwig smoort.
Het trof zijn hoofd, om hem te sleuren
in het kokend, ziedend element,
‘t is middernacht, te twaalver uuren.
In doodsangst zit men nog te tuuren
of men van ‘t strand ook redding zendt.

En boven het geluid der baren,
verhief een jeugdige zijn gezang.
Hij telde nog pas zestien jaren,
‘t Was Maarten van der Toorn, hoe bang.
Ook hij, hij had een droeve ziele
( Was ‘t ook wellicht in zijne ziele )
Een ieder loost zijn droeve klacht,
Wijl d’een van d’ander hulp verwacht.
Wie zegt hoe lang hun d’uren vielen
Ach ‘t jonge leven is zo zoet!
Cornelis Pronk, de jongst van allen,
Was Gijs de Bruin om d’hals gevallen
En smeekte uit ‘t beklemd gemoed.

Och Gijs, ik heb nog wat verzonnen,
Misschien drijf ik nog wel aan land!
Kuipt gij m’in een der lege tonnen,
och, sloeg ik levend nog aan ‘t strand.
Wat zou ik naar mijn moeder vluchten,
En klemmen haar nog eens aan ‘t hart.
O Heer ontferm U mijner smart,
Staat mij nu hier den dood te duchten
‘t Gewenste antwoord, dat blijft uit.
De Bruin ziet hem de kracht ontzinken
en jam’rend voor zijn oog verdrinken,
Weer ging de zee met haren buit.

En één voor één waren al de and’ren
Geslagen van ‘t onveilig wrak.
Zij riepen, hingen aan elkander
Totdat de dood dien band verbrak.
Den Heijer, vader van drie kind’ren,
Hing aan de voeten van de Bruin,
soms ‘t hoofd gedekt tot aan de kruin
door golven die maar niet vermind’ren.
Ook hem ontzinken kracht en moed,
en roept tot in den dood getrouwe,
Goênacht mijn kind’ren, nacht mijn vrouwe!
En zinkt met dezen jongste groet.

Welhaast zal Gijs ook ‘t leven derven,
Nog klampt hij zich aan boeg en want.
Maar neen, hij zou op zee niet sterven,
er daagde redding van het strand.
Men werpt een lijn, hij mocht haar grijpen.
De mannen halen hem van ‘t wrak.
En welhaast is hij onder dak.
Straks zou hij d’ouderhand weer knijpen.
Gelukkig man, gelukkig lot!
God redde wonderlijk uw leven,
terwijl acht mensen om u sneven,
bevelen hunne ziel aan God.

Goe’nacht ! Goe’nacht ! zo riepen allen.
Goe’nacht ! Goe’nacht ! aan vrouw en kind.
Mocht onzer een ‘t te beurte vallen,
dat hem de zee nog niet verslind,
wil dit goe’nacht dan over dragen,
zij hoorden onze noodkreet niet.
Alleen Hij die ‘t al gebied.
Wij waren ver van vriend en magen,
Mocht ‘t zijn een tijdelijk goe’nacht.
Zij zien de hunnen weer na dezen,
als ‘t lichaam uit het stof verrezen,
den blijden eeuw’ morgen wacht.

Ter herinnering aan het vergaan van de Stoomfiets VL. 46
9 oktober 1926

Je vader gaat naar de Hemel

Toen schipper Dirk Penning wegzonk in de zee, zei hij tot zijn zoontje:”Jongen als jij gered wordt, geef dan je moeder, zusjes en broertjes een zoen van mij en zeg dat vader naar de Hemel gaat”.

De zee kookt en bruist en de woedende golven
Bestormen het scheepje in de donkere nacht
Ze werpend omhoog en dan weer ten afgrond
Als wilden ze tonen haar gruwelijke macht.
Ze tieren en gieren en hollen en stormen
En donderend werpen ze zich op de schuit
Ze beuken en smijten haar henen en weder-
De golven, zij schreeuwen en huilen om buit.

De zee zingt haar strijdzang- het is haar triomf zang
Het scheepje gaat ten onder in woedende strijd
De zeezangen klinken - de menschen zij zinken....
Zij zinken....zij zinken naar d’eeuwigheid
En verder, al verder maar rollen de golven
En al maar blijft strijden ontketende zee
En zij neemt in haar strijden loggers en pinken
En zij neemt kostbare mensenlevens mee.

Daar worst’len twee menschen de strijd met de baren
Zij worst’len om het leven, ‘t zijn vader en zoon
Zij grijpen een luik en zij zullen zich redden
Het leven behouden, als hulp wordt geboön:
Maar hulp komt niet dagen - de vader voelt ‘t einde
Het eind van zijn tobbende vissersbestaan....
Als ‘t zoontje gered wordt, dan zal ‘t moeten melden
“Mijn vader, die is in de golven vergaan”.

De vader gaat zinken en zinkende zegt hij
Mijn jongen, als jij soms gered worden mag
“ Zeg dan je moeder, zusjes en broertjes “
“ Zeg z’allemaal dan van vader gedag ! “
Houd moed maar, mijn jongen! God geve je redding! “
“ Maar redding komt voor je vader te laat “
“ Geef ze allen een zoen en zeg aan je moeder “
“ Dat vader naar de Hemel gaat.”

Toen ging in de golven de vader ten onder
En dieper, al dieper zonk hij naar beneên....
Naar beneên? Ja en neen! Want hij ging naar de Hemel
En daarom naar boven ging vader nu heen
Zijn schip was verbrijzeld, maar ‘t scheepje zijns levens
Dat was niet verbrijzeld, dat was niet vergaan,
Want weldra bereikte ‘t de veilige haven
Het ging op de Hemelse ankerplaats aan.

Ter Gedachtenis
aan
FLORES BAL

Jammerlijk verdronken op 21 Februari 1916 bij het vergaan van de

“LA FLANDEREN”

Zeer vreeselijk is de tijd die wij thans beleven,
De oorlogsvlam die woedt en doet het menschdom beven.
Waar men ‘t oog steeds wend, ‘t is overal weê en smart,
Hier ziet men een brekend oog, en een bloedend hart,
Wat baard’ het leven toch het menschdom hier op aarde.
Zooals de tijd thans is schijnt het van nul en geener waarde.
Veel millioenen zijn op ‘t slagveld reeds gedood,
Maar ook de zee die bergt er veel in zijnen diepen schoot.
Wat smart en bitter weê brengt het leven hier toch mede.
Hier wordt veel smart geleên en zoveel strijd gestreden;
Dat ondervindt elk mensch die hier op aarde leeft,
De dood die volgt hem na, waarheen hij zich begeeft.
De oorzaak vindt hij wel, als hij door Gods genade
Aan zichzelve is ondekt en hij steeds gaat te rade,
Met Gods onfeilbaar woord, waarin hem wordt gezeid,
Dat hij door schuld en zonde onder Gods toom lijdt.
Waardoor de wereld is een gasthuis van ellende.
De mensch verderf t het al en daar hij God niet kende,
Bij zijn geboorte, en ontvangen is in schuld,
En zonde, is het hart met smarte steeds vervuld.
Zie hier een man en vrouw zeer nauw aaneengebonden,
Vier telgen om zich heen, waarin z’ hun liefde vonden.
0, teedere huwlijksband door Gode zelf gelegd,
Door zoete liefde het één aan ‘t andere hart gehecht.
Waarmede zal ik u op aarde vergelijken?
‘t Is als de lieve Mei die ‘t aardrijk schoon doet prijken,
Met overheerlijk groen en bloesem overal,
En ons verwachten doet de vruchten rijk in tal.
Wanneer de Zomer komt met Zijne goede dagen,
En elk op zijn beurt de vruchten weg mag dragen.
Maar zie daar komt een storm hij scheurt het al vaneen,
Vervlogen alle hoop, de mensch staat weer alleen,
Dit ondervindt ook gij, die dit gedicht mocht lezen.
Laat ons opmerkzaam zijn en mocht toch eens de vreeze
Des Heeren in ons hart steeds wonen door Zijn kracht,
En onze ziele op het heilspoor worden gebracht.
Wanneer Zijn slaande hand de ziele komt te wonde,
En ‘t hart met smart vervuld door schuld van onze zonde,
Dat ‘t leven voor ons zij een leven steeds voor God.
Door Zijnen Geest gesterkt, berustend in ons lot.
Mocht dan ook dit gedicht ons nog tot leering strekken,
Hoe nietig ‘t leven is en waar ge heen moogt trekken.
De dood is overal, het leven maar een damp,
Maar Gods onfeilbaar woord voor uwen voet een lamp.
Dit ondervond ook zij, een vrouw nog jong van jaren,
Wier man gesneuveld is, wiens graf is in de baren.
Hij sprak tot zijnen vrouw en kinderen vier in tal:
“Ik ga naar Rotterdam of ik ook werk vinden zal”.
“Wat”, zegt zij: “ gaat gij weg, de zee is vol gevaren,
Vol mijnen overal, dan vindt gij in de baren
Gewisselijk den dood, als ‘t schip loopt op een mijn,
En ik blijf hier alleen, wat zou dat vreeselijk zijn.
Och, blijft toch liever thuis, benauwdheid prangt mijn harte,
Ziet hier uw lieve kroost en mij vol leed en diepe smarte.
Wanneer gij henen gaat en ons hier laat alleen
Is onze blijdschap weg en ‘t oog vol droef geween”.
Maar hij stelt haar gerust en zegt: “ Mijn lieve panden,
Ik kan hier niet ledig gaan, ik vaar naar verre stranden,
Ik bouw vol moed de zee, en breng naar een ander land
Weer arbeid, en van daar ook voor ons vaderland
Weer materialen mee, de handel moet steeds leven,
En als ik u dan straks mijn maandgeld weer kan geven,
Dan hebt gij vast weer brood want alles is zeer duur
De kinderen kunnen zich dan warmen bij het vuur”.
“Ja”, zegt zij: “ ‘t is wel waar, maar duizenden gevaren,
Die dreigen u op zee, want in de diepe baren,
Vond meenigeen zijn graf in dezen naren tijd.
Van oorlog met de duikboot en de mijn die schrik en dood verspreid”. Kom “, zegt hij: “ ‘t zal wel gaan, ge moet zoo bang niet wezen,
Als iedereen zoo dacht en ‘t hart bezweek van vreezen,
Dan stond de handel stil, de honger kwam alras,
Een ieder mensch op ‘t lijf, hoe dan de toestand was
Zou onbeschrijflijk zijn dus wil mij niet verhinderen,
Dus ik zeg u nu vaarwel, dag vrouw, dag lieve kinderen.
 ‘t Is waar, mijn hart dat bloed, want gij blijft hier alleen,
En gij mijn lieve kinderen schaart om uw moeder heen,
Bewijs haar allen trouw, gehoorzaamheid en vreeze,
Wil haar tot blijdschap zijn en steeds ter hulpe wezen.
Uw echtvriend die gaat heen, God zal uw hulpe wezen
En Zijn genade ook bewijzen weer aan mij;
Dat hoop ik en dat God ons weer na lange dagen,
Zal brengen hier aan land en voor u zorg zal dragen,
Dus ik zeg u nu vaarwel tot op een andere tijd,
De reis weer is volbracht en gij aan mijn harte leid.
Vaarwel dan lieve man, vaarwel mijn lieve vader!
Zoo klinkt het als in koor ons groeten al te gader,
Gods zegen gaat met u, Hij brengt u weer aan land,
Dat is ons aller wensch voor u ons dierbaar pand.
Daar klief t het schip de zee, ‘t wiegelt op de baren,
En vrouw en kind in huis beducht voor veel gevaren,
Benauwdheid klemt het hart en daar zij zijn alleen,
Zoo is de droefheid groot en de oogen vol geween,
De dagen kruipen om, en ‘t is al negen weken,
Van dat hij zeewaarts ging, de tijd die is verstreken,
De reis is op het eind men hoopt dan ook vooral,
Dat vader binnenkort weer binnen komen zal.
Maar zie op eene dag daar volgt al weer een ander,
Daar komt nog geen bericht van ‘t stoomschip de “La Flanderen”.
Ja toch, een bullitin vermeld ons uit de blaân,
Dat de “La Flanderen” met man en muis is vergaan.
Acht uren ver van huis, o welk een zoete droomen,
Men dacht na weinig tijds behouden thuis te komen,
Maar zie voorzichtigheid en menschelijk verstand,
Lijdt hier ook schipbreuk, want ‘t is alles in Gods hand.
Het schip stoot op een mijn, met vreeselijk geklater,
Vliegt alles uit elkaar en ligt verstrooit op ‘t water,
Men ziet van ver geen hulp, men worsteld met den dood,
Maar ‘t is nog slechts voor twee die worst’len in de stroomen
Zij worden opgepikt, o wonder van Gods hand,
Behouden komen zij in ‘t dierbaar vaderland.
Maar ook deez’ jonge vrouw die heeft het al vernomen,
Van wat haar lieve man op zee is overkomen.
Zij denkt twee zijn gered, misschien is hij daar bij,
Als dat eens waar was, och wat was ik dan toch blij.
Maar neen ‘t was niet alzoo, wat een vreeselijke smarte,
Bestormen deze vrouw, de lieveling van haar harte,
De trouwe Vader van haar kinderen is niet meer,
Ach, zegt zij, welk een smart wat doet mij ‘t harte zeer,
Mijn leven is verscheurd, wie kan mijn smarte tellen,
Neen niemand want mijn pen kan z’ op papier niet stellen,
God nam reeds van u weg vijf kinderen in getal,
Van ‘t mannelijk geslacht, wat vreselijk geval,
Treft nu ook weer uw hart, uw man ligt in de baren,
In levenszomertijd van negen en dertig jaren.
Hij laat u hier alleen met kinderen nog te klein,
Om te beseffen ‘t leed dat ook hun lot zal zijn.
En onder deze smart komt nog dat bitter lijden,
Uw moeder is reeds dood en kan u geen troost bereiden,
Ook mijne vlugge pen schiet hierbij ook te kort,
Zoo vlucht dan nu tot God en smeekt Hem om gena
Hij zal uw Helper zijn u troosten in d’ellende,
Der weezen Vader zijn, u Zijnen zegen zenden.
Want wat de wereld biedt het is maar louter schijn,
Maar al wat God u schenkt zal u tot zegen zijn,
Mocht dan deeze smart u brengen in ‘t verborgen,
Voor Gods genadetroon met al uw smart en zorgen,
Hem smeeken om hulp en sterkte in de smart.
Verlossing van de zonde en heiliging van ‘t hart.

Psalm 90 : 6

Helaas! het best van onze dagen
Baart dikwijls smart, geef dikwijls stof tot klagen;
Daar zorg, verdriet en jammerlijke plagen,
Steeds, beurt om beurt, de matte ziel doorknagen.
De levensdraad wordt schielijk afgesneên;
Wij schenen sterk, en ach! wij vliegen heen!


M.Spaans

Ter gedachtenis Aan
Johannes Harteveld
Geboren 24 september 1907
Die bij het binnenlaveeren van de SCH 437, schipper J. de Jong, in de haven van Lerwick, door het wegnemen van een fok (zevenkleeder) door den schoot werd gegrepen en overboord geworpen, en trots alle pogingen tot redding jammerlijk verdronk op 10 juni 1928 Zondagnamiddag 4 uur.

Ja vrienden, hoort, wat of ‘k U zeggen wil,
0 spant Uw aandacht in, wees even stil,
Heel ‘t mensdom hoort te schrikken met een ril,
Als zulk gebeuren,
Nu kwam de Heer weer een jong leven scheuren,
Net als een bloem des velds, wie zou niet droevig staren,
En ‘k weet, hij telde nauw’lijks 20 jaren,
Stierf toch zoo gauw.

Haast lezer, komt de dood ook in Uw hart,
AIs loon en straf der zond’, ook hellesmart,
Raadpleeg dan ‘t Woord, gij zult het vinden hard,
Te wederstreven.
En jong en oud het eenmaal op zal geven,
Vandaar deez’ roepstem tegen U zal tuigen,
Ei , wil dan toch voor goed Uw knieën buigen,
Leer het terstond.

De dood nam ook ons kind en oudsten zoon,
Ook Ievende in bloeitijd, o zoo schoon,
U is ‘t bekend, verkeering en huw’lijksloon,
Dat wij reeds zagen,
2 menschen door de liefdeband gedragen,
Op wien er een de dood zou komen vallen,
Ja werkelijk, er viel niet mee te kallen,
Al eeuwigheid,

Ai, ik zie nog den 10den Juni aan,
Reeds 28 was men diep reeds ingegaan,
Geloof mij vrij, de smart ons aangedaan,
EIk zal ‘t gevoelen.
Beliefd het God het leven te bedoelen.
2 maal reeds zee, wij kunnen ‘t niet indenken.
4 slagen op de baai gedaan, wat wenken,
Sloeg hij ter neer.

Ei lezer, toen niet ver van Lerwick af,
Precies tot aan het Lerwicksche graf,
Toen schipper zei : “Haal nu de kluiver af”
Toen moest ‘t gebeuren.
De schoot kwam hem van ‘t dek in ‘t water sleuren,
‘t Was een paniek, de handen in de haren,
Hij zwom in ‘t ruim en woelig schuim der baren,
Hij zwom reeds vlug.

Daar wierp men nu gauw touwen overboord,
En reddingsboei, en houtwerk ongehoord,
De boot van boord, omtrent zonder vanglijn koord,
Kwam vol met water,
‘t Hinderd hem niet, de vader met geklater
En fel geween, liet zich in ‘t water glijden,
Om als het kon, de dood van ‘t kind te mijden,
Doch tevergeefs.

Doch van de slag van ‘t schip en zwaar bepakt,
Is hij al dieper in het sop gezakt,
Zijn rug ging weg, en borst en hoofd verzwakt,
Ik stond voor zaken,
Mijn eigen kind, die de eeuwigheid in ging raken,
Versmoord in zee, ja in ‘t gezicht van de haven,
O Heer, ik zal deez’ laatste poging wagen,
Och, help terstond.

Doch toen wij bij hem kwamen, bij ons kind.
Lag hij al tusschen ‘t water en de wind,
Deez’ laatste poging was niet erg gezwind,
Geklag, gekerm.
De tijding zou thuis werken eene rouwterm,
Verschrik’lijk lot, in groei en bloei van jaren,
En eensklaps in de eeuwigheid gevaren,
O eeuwigheid.

De tijding werkte thuis ja diepe rouw en smart,
Ja, handen wringen en wee in ‘t moederhart,
Ja, broers en zusters, beminde was verward,
Het was geen wonder.
Want d’ oudste van ‘t gezin ligt in de waat’ren onder,
Geklag, geween, gekerm liet zich hooren,
Zooals het hier te huis was nooit te voren,
0, droeve dag.

Ja lezer, wie gij zijt, bekend of nooit gezien.
Leer toch bijtijds den eeuw’gen dood ontvlien.
Deez’ jong’ling zij uw spiegel ook misschien,
Denk niet ‘k ben beter.
Kom dan tot God, want ‘t leven is onzeker.
Denk dan bijtijds in ‘t klimmen uwer dagen,
Hoe gij dan toch uw Schepper zult behagen
Voor de eeuwigheid

Noordvaart

Zie ginds dat woelig strand, bezaaid met pinkkastelen
Wie vlijt en ijver mint, moet daarin vreugde delen
Men graait, men sjouwt, men teert,
Men maakt ‘t vistuig rêe,
Want in de sprokkelmaand
Moet elke schuit naar Zee.
Maar ach de schuiten hier, zijn toch geen haringbuizen
t’ Is pas na vrouwendag, het kan nog vreselijk kluizen.
d’ Ervaring heeft geleerd, dat, hoe ‘t ook soms gelukt,
Zeer velen in deez maand toch zijn verongelukt
Waarom dan niet gewacht tot na de maartse vlagen
Dan kan men om de noord toch beter kansen wagen ?
Ach neen, mijn vriendenschaar, men toeft zolang men wil
‘k Verloor op zee mijn broers in ‘t midden van april
De bijl ligt aan de boom, de nood der huisgezinnen.
Roept onze vissersvloot het vissen te beginnen.
En ‘t matig zeeuwertje zo dikwerf zuur behaald
Wordt met de zoen der vrouw en kinderkens betaald.
Komt reder helpt uw volk en moe z’aan in ‘t varen;
De zeeman zingt zijn zang ook vrolijk op de baren
En dreigd hem menig storm, na redding houdt hij vol
En is recht in zijn schik bij ‘t zien van noordse schol
Ja ‘t zootje saam gesnuild, rondom de ben gezeten
Aardappeltjes met vis met graagte wordt gegeten.
Gesopt in zure saus, gedronken uit de kan
Een goede waterteug, zo leeft de visserman.
En is de vangst ook goed, dan gaat hij huiswaarts zeilen
Hij gist en gist de koers, schoon hij geen zon kan peilen
En is ‘t behouden reis, hij dankt mèt blij gemoed.
Zijn reder is verheugd, het zeeuwertje is goed.
Maar waarde vriendenschaar, ik heb nog meer te zeggen
Als menig zeeman zucht, gaan wij gerustig liggen
Men weert geen donkre lucht op onze legerstee
En ach, dan beeft zo vaak des zeemans hart op zee
De spreker heeft de zee reeds lang met zorg bespiegeld
Is bijna twintig jaar daarop geschokt-gewiegeld,
Heeft zoet en zuur gesmaakt, heeft nog een zeemanshart.
Hij juicht in hunne vreugd, heeft smart in hunne smart,
Beminnen wij dus zaarn de zeelien ‘t alle tijden
Niemand zal toch ‘t geluk der visserman benijden.
Maar dit is niet genoeg. Steeds dreigd gevaar op zee,
Voor elke zeeman stijg’ dus onze vurige beê.
Het gaat hun samen wel, 0 God wil hen bewaren,
Ook als de stormen wo of dreigen doodsgevaren,
Beveilig onze vloot, verzelt met Uw genâ.
Al, zegen en behoed, het zij zo, Amen ja !


M. Baak 07-02-1842

Pleuntje

Kom Pleuntje ga naar huis
Gij kunt toch hier niet blijven
De regenbuien drijven
Een ieder naar zijn huis
De duisternis valt neer
Gij hebt al zooveel uren
Vergeefs naar zee staan turen

Helaas zij wisten ‘t al
Zij hadden ‘t reeds vernomen
Een pink was weer gekomen
Die kond gaf van ‘t geval
Zij hadden ‘t reeds verstaan
Het scheepje “ God zal zorgen
Is voor ons oog van morgen
Met man en muis vergaan

Maar Pleuntje stond versteend
Zij kon van strand niet scheiden
Wat ook de buren zeiden
Hoe goed en welgemeend
‘t Was of zij ook al wist
Of aan haar hart kon voelen
Gij zult hem aan zien spoelen
Zien liggen in zijn kist

Kom Pleuntje wees nu wijs
Wees nu verstandig vrouwtje
Het wordt te laat voor Woutje
Te koud voor kleine Gijs
De kinderen, en meteen
Ontwaakt ze uit haar droomen
En heeft hen opgenomen
En langzaam sloop zij heen

Men zag haar na met smart
Dees schudde ‘t hoofd bewogen
Die veegde een traan uit de oogen
Wat zee bouwt, heeft een hart
Och, arme hals! zei Krijn
Och, arme ziel! zei Steven
Wat zou een mensch niet geven
Dat, dat niet waar mocht zijn

Haar voegde uit de drom
Om haar in ‘t oog te houden
Van verre een tweetal vrouwen
Noch eenmaal keek zij om
Toen hielden zij zich goed
En spraken luid en keken
Naar Pleuntje niet en weken
Terug op vlugge voet

En Pleuntje raakt uit zicht
Zij is met loome schreden
Haar woning in getreden
En sluit de voordeur dicht
Daar zit zij, Gijs op schoot
Het lieve Woutje er neeven
Een standbeeld zonder leven
Bleek als de bleeke dood

De kinderen kijken strak
En somber voor zich henen
En Woutje wou wel weenen
Maar meest dat moeder sprak
Opeens eens bitteren schreeuw
Nooit dus gehoord voor dezen
Och kinderen, gij zijt wezen
En ik een arme weeuw

Des ‘s morgens treedt al vroeg
De jongen leeraar binnen
Die zachtjens wil beginnen
Maar ‘kome was genoeg
Och, lieve dominee!
Ik hoef het niet te hooren
Ik heb mijn man verloren
Gedenk mij in uw bee

Bij ‘t deinzen van den nacht
Was ‘t lijk reeds aangekomen
Nu werd het opgenomen
En bij Pleuntje thuisgebracht
Maar ook een losse plank
Spoelde aan dien zelfde morgen
Daarop stond: “God zal zorgen”
En dat was waar, God dank!

De oude zeeman

Stil en devoot stond hij op strand te staren,
Tuurde in zee tot aan de horizon,
Zijn leven lang trotseerde hij die baren,
Hij was het, die tot nu toe overwon,
Honderden stormen had hij het hoofd geboden,
zij tekenden zijn diep gegroefd gelaat,
Vocht voor ‘t gezin, zij hadden het van node,
Stond aan het roer, de heele dag paraat,
Met vrachten vis was hij na huis gevaren,
Met overlopen, haring geen gebrek,
Zijn enige lust was vrachten vis vergaren,
Voelde zich koning op ‘t rijk gevulde dek,
Goed weer of slecht was voor hem om het even,
Hij ging er uit, hij keek niet op of om,
Met zeemansmoed waagde hij steeds zijn leven,
Had veel geluk en keerde steeds weerom,
Nu staat hij hier aan ‘t einde zijner jaren,
Heel het verleden gaat zijn oog voorbij,
Dankt God die hem heeft willen sparen,
Maar staat nu bij het keeren van ‘t getij,
Denkt? ik weet niet hoe het zijn zal in die dagen,
Als ik aan boord ga voor de grootste reis,
Zal mijn wrakke schip die laatste storm verdragen,
En binnengaan in ‘t hemels paradijs,
O God, neem gij het roer dan uit mijn handen,
En laat mij dan zingend naast U staan,
Ik zal dan niet op boze gronden stranden,
Doch meren daar, waar engelen juichend staan,
Dan pas kan ik mijn hoofd ter ruste leggen,
En als ik dan door engelen word gestreeld,
Dan kan ik pas, uiterst tevreden zeggen,
Mijn wacht is af, ik heb behouden teelt.


K. Ouwehand
Katwijk aan Zee.

Een gedicht uit de Eerste Wereldoorlog (1916) toen de Nederlandse vissers naar Engeland werden opgebracht.

Ik heb vandaag gelezen in de Scheveningse Krant,
Dat al de haringloggers komen terug uit Engeland
Tot de algemene vreugde van het Scheveningse publiek.
Men zingt en drinkt een glaasje bier,
en danst op de muziek.
Zie daar komen zij in de verte,
Zie daar komen zij aan de kant.
Allen staan zij daar te wuiven met hun petje in de hand.
Vrouw en kinderen, oude mannen,
jonge meiden groot en klein,
Ziet de vreugde straalt hen uit de ogen
Dat ze terug uit Engeland zijn.

De Scheveningse vissers waren niets op hun gemak,
Ze hadden niets te bikken, geen sigaren of tabak.
Voor één gulden twintig kreeg je van zo’n vuile hond,
Twee rotte stinksigaren en een pruimpje in je mond.
Al de haring werd gestolen, vele scheepjes verbeurt verklaard.
En al het zout dat nog aan boord was
werd daar netjes op bewaard.
En daar zaten zij als boeven,
voor het schandaal van iedereen,
Met een maag gekookte bruine bonen,
vind je dat niet gemeen.

Hier liggen wij geschoten

Hier liggen wij geschoten
Voor speerriem en voor vloten,
Voor want en voor knopen
Om haring in te lopen.
Scheepsseizing, hou je vast,
Morgenochtend drie last,
Drie last haring,
Een krebbetje in een karing,
Een laanruim erbij,
Dan is de schipper blij,
Een kwakje op de last,
Wandnemer, sta vast.
Geschoten met vlijt,
Zegen op ons arbeid.

Tijdens de eerste Wereldoorlog!
Een vis van achtien meter lengte tussen Katwijk en Scheveningen aangespoeld.

Hij was geworpen op het strand.
En was ontzettend groot.
Liep op een “Mijn” en werd gewond.
Hij lag daar stil en dood.

Hij deelde het lot van duizenden.
Van dieren klein en groot.
Van jongens die nooit wederkeerden.
Getroffen door het lood.

Ik heb er toen bij stilgestaan.
Uit eerbied voor het wonder.
Want zulk een “Natuurproduct”.
Was immers zéér bijzonder.

Hij werd als “Potvis” aangeduid.
Ook “Cachelot” zijn benaming.
Een die duizenden kilo’s woog.
Onmogelijk voor beraming.

Hij werd met wagens weggehaald.
Men deelde hem in stukken.
De kranten maakten er melding van.
Men liet zijn beeld afdrukken.

‘k Dacht bij mezelf toen ik daar stond.
Vis, jij bent niet alleen.
Je deelt het lot van duizenden.
Die gingen met jou heen.

Je had van de “Mens”.
Helaas het meest te duchten.
Zijn “Mijn” heeft jou gedood.
Je kon hem niet ontvluchten.

De mens staat boven jou.
Maar, hij doodt als geen ander.
Een dier doodt nooit zijn eigen soort;
De Mensen? ook elkander.

Je staat nu helder voor de geest.
‘k Gedenk jou in het heden.
‘k Heb lang bij je stilgestaan.
Nu zestig jaar geleden.

Kustdorp

Geen pier, geen boulevard, geen levend strand
- slechts grauw beton in dorrend duin
waarin verscholen vuurmond schuin
loert langs de grens van zee en zand,

De leege straten zijn verpand
aan veldgrijs en aan vallend puin.
Het Kurhaus kijkt met kale kruin
en dode ogen uit op ‘t strand;

doch uit elk toegespijkerd huis,
elk schijnbaar zielig hoopje gruis
speurt spiedend des bewakers oog –

want iedere man is hier soldaat,
paraat van laag tot hoog
in bunkers achter prikkeldraad.


B.B.

De havenhoofden van Scheveningen

‘k Zie jullie dagelijks voor mijn raam
Als twee zeer lange pieren
Met forse torens aan de punt
Waarom vaak stormen gieren.

De zware blokken aan de kant
Bespeeld soms door de branding
Hebben vaak hun dienst gedaan
En, vormen een omranding.

De Vissers staan in oliegoed
Of plastic, op de blokken
Ze pogen met hengelstok en aas
De Vis te lokken.

Veel uren staan ze in de kou
‘s Winters te verkleunen
En soms ter beschutting tegen
De Torens aan te leunen.

Om zich te beveiligen tegen storm
En de gure winden
Ze kunnen bij die torens dan
Wellicht bescherming vinden.

Soms vloeit het water tot aan de torens
En, geniet men van het golvenspel
De jeugd kan zich daarmee vermaken
En, doet dit nu en dan ook wel.

Ook Zondags bij een mooie dag
Kunnen de pieren lokken
Vaak ligt men languit in de Zon
Op die cementen blokken.

Zo zijn de lange pieren
Ook nuttig voor de mensen
Die kosteloos een wandeling
Naar deze hoofden wensen.

Er wordt ook dagelijks
Door velen van genoten
Het is voorwaar ‘n attractie
Voor kleinen en voor groten.

Schepen varen in en uit
Voor velen een sensatie
En het daar verbrede strand
Geschikt voor recreatie.

‘k Was onlangs op zo’n havenhoofd
Bijna geheel alleen
Slechts één visser deed zijn best
Helaas..., hij ving er geen.

Naar huis.

Naar huis!
De reis was lang
en vol gevaar;
de zee was grimmig;
achter sombre wolken
ging telkens ‘t zonlicht schuilen…
Maar nu –
naar huis!

Naar huis!
De vangst was schraal,
als menig keer;
ze loont maar nauwlijks
alle moeite en zorgen
der lange, lange reize,..
Maar toch –
naar huis!

Naar huis!
Bij ‘t vriendlijk licht
der zilvren maan
naar ‘t veilig dorpjen
in de witte duinen;
daar wacht u trouwe liefde...
Naar huis -
naar huis!


S. Abramsz

Woningen en W.O.S.

Scheef in Scheveningen.
Zo niet met alle dingen.
Zo als het is op het strand
Met het opgespoten zand.
Pot vermaak van groot en klein
En ieder vindt het fijn.
De belangstelling is ook groot
En alles genoot.
Van zon en van de zee
Dat viel allemaal wel mee.
Maar ook de wind die kwam
Die nam van het strand, weer wat af.
En een ieder kwam, een kijkje nemen
Hoe of de storm had geraasd.
Men was er over verbaasd.
De stormwind heeft grote kracht
En een grote macht.
Zo zien wij dat weer
Hoe keer op keer
De zee met grote woeste golven
Het strand heeft bedolven.
Maar gelukkig is alles weer goed gekomen
En de stormen afgenomen.
Op de Scheveningse Boulevard
Wandelt weer menig paar.
Het Kurhaus blijft behouden
En kunnen velen het blijven aanschouwen.
Het is jammer dat de Seinpost gaat verdwijnen
Maar wij kunnen er niet om kwijnen.
Met de visserij gaat het ook niet best
Zo is het op de lange lest.
Maar Scheveningen heeft ook een W.O.S.
Werkverband, Opbouw Scheveningen
Dat plan, kunnen wij niet bedwingen
Zij maken Scheveningen weer goed
En weten hoe of alles moet.
Als de plannen worden goed gekeurd
Dan is het gauw gebeurd.
Met woningen te bouwen in het oude vissersdorp
De eerste steen is reeds gelegd!
En Scheveningen, is wéér Scheveningen.


Mevr. A. Taal-Bron

Niet weergekeerd

“Als ‘t God blieft, kom ik spoedig weer –
Dag beste vrouw, dag vent...
Wat wil je mee?... goed, hoor maat:
Zoodra je twalef bent!...”

Zoo was hij heengegaan - maar ach...
nooit was hij weergekeerd...
En droevig leeg bleef sinds dien tijd
Zijn plaatsjen aan den heerd.

Toen schreide een moeder met haar kind:
De scheiding was zoo wreed...
Arm visschersvrouwtje droeg voortaan
Het somber weduwkleed.

S .Abramsz.

Op het duin

Een kalme zee
Een blauwe lucht,
Een zonnig duin;
Geen windje zucht.
En óp het duin,
Ver boven ‘t strand,
Een kindergroep
In ‘t warme zand.
Een jaar nog, zegt
De knaap tevree,
Dan mag ik al
Met Vader mee!
En kleine zus:
Dan bid ik trouw,
Eer ‘k slapen ga,
Voor Va en jou..

S. Abramsz

Scheef in Scheveningen?

Keus genoeg helaas.
Ik heb het niet over het dorp.Daar weet ik te weinig van.
Ik bedoel de badplaats.
Het Plein, met alles wat er omheen hangt.
Ik heb daar eens een tekstje over geschreven:
( plat Haags uit te spreken! )

“Noem mij één badplaats en een strand
Met zóveel peuken in het zand!
Vijf kwachtjes voor een zak petat
Zeg nou zelf, waar vind je dat?
Waar wordt zó mooi, zó lang gewacht
Als op lijn negen en lijn acht?
Waar is behoefte nog zo sterk
Als hier aan stuuk- en pleisterwerk?
Waar ken ‘t zo uitgestorven zijn
Als op het Gevers Deynootplein?
Waar wordt op straat zo mooi gemorst
Als hier met patates en worst?
Waar krijg je bier en limonade
Op temperatuur van 50 grade ?
Waar wordt de kool zo heet gestoofd
Als óp en óm het wandelhoofd?
Waar heeft men zoveel kruiken en kannen
Zo goed gevuld met zoveel plannen,
Die schuivend langs de lange baan
Zo schitterend mooi te barste gaan?
Waar worden zaken zo gesust
Als aan Zwolsman kale kermiskust?


Paul van Vliet

Visscherskinderen

Moede van ‘t spelen,
rusten daar kindren
hoog op een duintop.
Rika de kleinste,
breit op een kurkje
keurig en kleurig
een leidsel voor broertje.
Gerrit kijkt fluitend
een poosje naar zee.
“Geen windje aan de lucht...”
zoo zegt hij dan eindlijk.
Nu is ‘t weer stil.
Dan, na een pooze:
“Zeg,” fluistert Gerarda,
“zeg, weet jelui nog
“van laatst...van dien storm?...”
De kinderen huivren
en denken aan vader,
aan ouderen broeder,
aan vriend of gebuur,
die ging en niet keerde...
Ernstig en peinzend
zitten ze neder,
starend in zee,
d’oneindige zee, die hun zóóveel ontnam...


S. Abramsz

Ter gelegenheid van het 700-jarig bestaan van Scheveningen.
1284- 1984

Ode aan Scheveningen
700 jaar geleden bestond er nog geen
Kurhaus en geen Pier,
kon je nog niet strapless zonnen
en geen terrasjes met glaasjes bier.
 Als ik nu op zo’n terras zit
en ik kijk zo om me heen
denk ik: “Wat is het goed te mogen toeven
in een plaats die zo heeft geleën”
Eerst de vissers die verdronken,
denk aan Kniertje in haar stuk,
over vissen en de spanning.
Toen kende men niet veel geluk.
Later werd dit al veel beter
en werd aan veiligheid meer gedacht.
En later, nog veel later weer,
ging de bezetter hier te keer.
Doch alles bij elkaar genomen
Scheveningen is er bovenop gekomen.


mevr. Gerritsen

Dat wat scheef is…recht mag komen

Bij het woordje “Scheveningen”
Denk ik aan een massa dingen:
Voor deze badplaats met zijn wel en wee,
Zouden wij wensen een schone zee!
Een Kurhaus opgeknapt en fier
Met zalen ruim en vol vertier.
Sierlijk opbouw van Gevers-Deynootplein
Met toegangswegen breed en rein.
Maar wat wij niet graag zouden willen
Is een strand vol blote billen.
Vol afval, rommel en waaiend papier
Dat is niet goed voor vacantie-plezier
Onze badplaats is schitterend gelegen
Maar overvol zijn de toegangswegen
Och als goede planologen
Zich eens over dit vraagstuk bogen
Het is vaak zo slordig allemaal
Ook de Pier komt voor in dit verhaal
Hij raakt al aardig in verval
Een opknapbeurt voor het hele geval
Met mooie winkels, verfijnde zaken
Dat zal hem weer aantrek’lijk maken
Onze badplaats heeft zeer gezellige wijken
Die iedereen noden tot kopen en kijken.
Zomers is het heel lang licht
Dan zijn al die zaken dicht
Misschien mogen winkels, café’s, bedrijven
In ‘t seizoen wat langer open blijven.
Wij schreven wat over ‘t wel en wee
Van onze mooie badplaats aan de zee
Dat veel wat nu scheef is, recht komen mag
En boven het Kurhaus, wapp’ren de vlag.

W.H. de Hartog - v.d. Berg

In de goot

“Scheef” haalde wekelijks de bezem door veel dingen,
die volgens ons bewoners, niet goed waren in Scheveningen.
Dat zijn er nog al wat, als je rondkijkt - naar wij menen.
Neem nu alleen maar eens, het hondenvuil op onze stenen.
Je leest wel overal op de stoepen: DOE HET IN DE GOOT,
doch als je om je heen kijkt, is het resultaat niet groot.
En onze hond heeft het al zo goed, hij deelt in de welvaart,
niet dat hij - net als de mens - zich daar op blind staart.
Hij zou moeten kijken, naar b.v. een hond in de woestijn,
dat beestje denkt:’ een boompje, wat fijn”.
maar als hij naderbij komt, durft hij het echt niet aan,
want hij ziet op dat mooie boompje (cactus) grote stekels staan.
De moraal? Er is veel scheef, maar laten wij niet zeuren,
als wij allemaal meewerken en ...dat móet gebeuren,
kan ”scheef” er mee stoppen en een andere rubriek gaan schrijven
Op Scheveningen zal altijd wel een cactus met een dorentje blijven.
Doch vraag nu eens aan 100 Scheveningers: “Wil jij verhuizen?”
dan kijkt hij je vuil aan en denkt: “Die wil me er inluizen”.


O.C. van Soldt

Hier m’n bijdrage voor de 75e verjaardag en 250e “scheef”

Nu ge 75 jaar bent
M’n beste Scheveningse Courant
Wil ‘k jou heel graag feliciteren
Maar dat valt niet mee zeg, want
Met twee honderdvijftig woorden
Ga je nu toch heus wel scheef.
‘k Heb er nu al zes en veertig
En ben nog maar net op dreef.

Om de loftrompet te blazen
Van zoo’n krasse oude vrouw
Heb je er wel 500 nodig
Want wees eerlijk, zeg me nou
Hoeveel kranten zag je komen
Maar nog meer zag je er gaan
Doch als echte Scheveningse
Bleef je toch maar fijn bestaan.

Aan een fusie ben je nooit begonnen
Je bleef liever vrijgezel
Daar was je te resoluut voor
Je dopte je eigen boontjes wel
Je brengt het nieuws van alle kanten
uit die strook hier aan de zee
En brengt het onder ‘s lezers aandacht
Die doen er dan het hunne mee.

Och, als 65 plusser
Herinner ik me nog je meisjestijd
Je was wat schriel en dun en mager
Misschien ook wat verlegenheid
Maar na verloop van al die jaren
Werd je een mooie, knappe vrouw
Je bent nu haast niet meer te dragen
Als ik je in m’n armen hou.

Als jongen van zoo’n 18 jaren
Dan liep ik, geloof me maar
Met m’n vrienden onder je ramen
En dacht: “ is die meid nu nog niet klaar “
Maar als je van de drukpers rolde
Dan rook je heerlijk naar de inkt
ik heb die lucht nog in m’n neus soms
Waarbij alles dan in ‘t niet bezinkt.

Lees ik je getijdentafels
dan ben ik wel voldaan
Maar dan mis ik, als oud zeeman
De schijngestalten van de maan
Wanneer de zon opkomt en onder
Dat heb je nog nooit afgedrukt
En dan ga ik, als trouwe lezer
Wel heel erg onder gebukt.

Je limiet is twee honderd vijftig
Ach, wat erg, want zie hier
ik heb nog met geen woord gesproken
Over onze dorpse winkeliers,
Met hun prachtige, mooie winkels
Het is een lust voor wie het ziet
En ‘k snap best dat j’ elke week zegt
koopt toch in het Haagje niet.

Wil je me nu maar excuseren
ik stop er mee, geen flauwe kul
Het beste hoor, ik moet wel eindigen
Want ik ben nu aan de drie, zes, nul.

J. de Graaf

Scheveningen

Frissche lucht en ijdelheid,
Kracht en valsche kuiten,
Al de weelde van de stad,
Maar het binnenst buiten.

Oude gekken bij de vleet,
Jonge diplomaten,
Dames uit het fijnst salon
O zoo van de straten.

Zonneschijn en zonnegloed,
Het verwenschte groeten,
Kopergeld en zilvergeld,
Groote en kleine voeten.

Hier een ezel, die niet wil,
En zijn diensten weigert,
Daar een schonkerige knol
Die bedenk’lijk steigert.

Gulle lach en leverzucht,
Bleeke en roode wangen,
‘t Avondrood met angst verbeid,
Of met stil verlangen.

Stormwind, angst voor man en kind,
Jammeren en zingen....
Wie van variatie houdt,
Ga naar Scheveningen.


Uit “Eigen Haard” 1885

Ons mooie Scheveningen om haar schoonheid wereldberoemd
De naam van dit mooie vissersdorp werd vaak
door buitenlandse toeristen genoemd
Een badplaats bekend in naam en faam
Wat is er jammer genoeg veel kapot gegaan
Onze oude wandelpier is verdwenen
De storm heeft het strand geen goed gedaan
Maar...trots alle tegenslagen is ons statige Kurhaus blijven staan
Waar is de tijd gebleven van de gezellige winkeltjes op de boulevard
Waar de bezoekers van genoten des zomers ieder jaar
De sierlijke hotels en de overvolle terrassen
Met levende muziek, daar was geen badplaats tegenop gewassen
Soms sta je mijmerend te dromen
Worden ons nu werkelijk alle oude herinneringen ontnomen?
Slopen en breken dat gaat heel vlug
Mijn vraag is : Wat krijgen wij voor al die oude schoonheid terug?

Willy Alfredo

Scheveningen

Scheveningen met uw vissers
‘t Stoere volk der wijde Zee.
Scheveningen met uw loggers,
Komend of voor ‘t uitvaart ree.
Scheveningen met uw toren,
Klinkend met z’n kalme klank.
Scheveningen met uw kerken,
Teek’nen van een blijde dank.
Scheveningen met uw bosjes,
Met uw brede boulevard.
Scheveningen met uw duinen,
Tegen iedre aanval klaar.
Scheveningen met uw Kurhaus,
Met uw lage wandelhoofd.
Scheveningen met uw schoonheid,
Dat de vreemdling veel belooft.
Scheveningen met uw golven,
Rollend, op uw vlakke strand.
Scheveningen met uw kind’ren,
Spelend in het fijne zand.
Scheveningen met uw grootschheid.
Naast het primitieve klein.
Moge ik steeds u stil bewondren,
Lang nog uw bewoner zijn.


13 juni 1927 P.A. de Rover
oud onderwijzer Idenburgschool

Scheveningen hoog verheven…

Scheveningen heel hoog verheven
Altijd zijn verse visch gegeven
De aanvoer was altijd van belang
Maar die komt nu wel in ‘t gedrang
Voor iedereen die het bemerkt
De tongenvangst die wordt beperkt
Een visser kan die heus niet missen
Dus wordt, de besomming gissen
In veel gevallen, steeds te klein
Wat daarvan ‘t resultaat zal zijn
Ik kan als leek heel weinig zeggen
Maar zie steeds meer, loggers opleggen
Twintig stuks heel goed geteld
Daar ligt het stil, het goede geld
Er zijn ook nog wel kotters bij
Ze liggen netjes in ‘t gerei
De vissersman die krijgt de stroppen
En Scheveningen gaat naar de knoppen
Misschien, ging het wat onbezonnen
Aan motorkrachten werd begonnen
Er werd geen paal en perk gesteld
De pk’s deden het geweld
Met steunen stampen en met zwoegen
De zeegrond finaal om te ploegen
Misschien, was Scheveningen niet uitgeteld
Was hieraan paal en perk gesteld
Ik heb hiermee wat zitten bomen
Over hetgeen was, zitten dromen
Van bommen, loggers, van weleer
De havens vol en nog veel meer
De tijd, die heeft niet stil gestaan
Die schepen zijn uit de tijd, vergaan
Toch ben ik trots op nieuwe schepen
Ik raak er niet op uitgekeken
De vangsten zesvoudig van weleer
De zee geeft rijkelijk keer op keer
Ik wil niet langer blijven mokken
Waarom? gaat Scheveningen naar de knoppen
Misschien heb ik ‘t verkeerd gesteld
Maar ik ben, helaas uitgeteld.


A.Toet

Scheveningen

Dat is m’n durp achter de deunen,
Met z’n pier, z’n kurhaus en z’n zei.
Ik zou me werkelijk gien raet meir weten,
als ik gien echte Scheveninger zou zijn.
Want leaten we non is even eyrlijk wezen,
wat is non den Heag zonder onze boelevar
en de promenade die mag der toch ook werkelijk wel wezen,
zo iets krijgt den Heag toch iet voor mekaar.
En dan kennen die Heagenears naar ADO zitten verlangen
maar wat denk je dan van ons ouwe Holland Sport.
Die sfeer van alle rangen kosten maar een kwartje,
dan kwam den Heag toch werkelijk wat tekort.
Ik ken wel is langs het Vredespaleis gean loopen
een pracht gebouw midden in die stad,
maar wat ben ik blij als ik weer terug ben aan die heavens,
want die vislucht in Scheveningen die doet me wat.
Hij ken dan wel zingen over een hearinkje happen op het rijswijkse plein
 Dan mot hij ze maar is aan de boelevard gaan prooven,
Ik denk dat die wel heil gauw zal zeggen:
Mensen, mensen wat zijn die fijn.
Maar wat zit ik hier feitelijk te ouwehoeren,
Weet je wat het werkelijk zal zijn, de grond wear je ben eboren,
Die vind ieder voor zich eve fijn!


Joh. Rozendaal